Bebeklerde İlk Yardım

Bebeklerde İlk Yardım Nedir?

Bebeklerde ilk yardım uygulamaları, hayati önem taşımaktadır. İlk yardım; yaşanan farklı durumlar için bebeğin hayatının kurtarılması ya da zaman kazanılmasını sağlar. Burada önemli olan doğru ilk yardımı, uygun koşullarda ve gerektiği gibi uygulayabilmektir. Aksi halde bebeğin hayatı tehlikeye girebilir.

Bebeklerde İlk Yardım Çeşitleri

Bebeklerde ilk yardım denildiğinde, akla ilk olarak solunum yolu tıkanmaları gelse de solunum haricinde yanık, donma, zehirlenme, kırık veya çıkıklar, yaralanma, elektrik çarpması, kanama gibi birçok durumla karşılaşılabilir.

Bebeğin yaşadığı duruma anında müdahale etmek için yaşadığı durumun tam olarak ne olduğunun bilincinde olmak gerekir. İlk yardım çeşitleri, bebeğe ilk yapılacak müdahale açısından bilinmelidir.

• Solunum yolu tıkanmaları: Bebeklerin nefes borusuna kaçabilecek cisimlerden yaşanabilir. Solunum yolu tıkanarak boğulmaya neden olur ve ciddi sağlık problemlerine hatta ölüme neden olabilir. Bebeklerde solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım bu nedenle çok önemlidir. Çünkü bebeğin bu aşamada 1 dakika içerisinde kalp ritmi bozulur. 4 dakikaya kadar beyin hasarı oluşabilir.

6. Dakikada beyin hasarı oluşmaya başlar, 10. dakika ve ilerisinde hasar artarak devam eder. Solunum yolu tıkanmaları kısmi ve tam kapanma olarak ikiye ayrılır. Kısmi tıkanmalarda bebekte öksürme, nefes alma ve konuşabilme yeteneği mevcuttur. Tam tıkanmalarda ise bebek nefes alamaz, konuşamaz ve rengi mora çalmaya başlar.

Uygulanacak yöntemler; yapay solunum, cisim varsa çıkarılması ve dış kalp masajıdır. 

• Isı dengesi bozulmaları (yanık, donma, elektrik çarpması gibi): Bebeklerde yanık meydana geldiyse ilk müdahale önemlidir. 1. derece yanıkta kızarıklık, şişlik ve bölgede hasar görülür. 2. derece yanıkta deri tabakasının biraz daha hasar aldığı izlenir. Ayrıca su kabarcığı meydana geldiği için ayırt edilebilir. 3. derece yanık ise deri haricinde kas, sinir ve damarları da tahrip eder. Yanık bölgenin rengi koyulaşır.

Bebeğin giysileri çıkarılmalı, yaklaşık 20 dakika boyunca bölge suda bekletilmelidir. Oluşan su kabarcıkları varsa patlatılmamalı, deri sabunlu su yardımı ile temizlenmelidir. Bilinç kaybı ya da kusma belirtileri gösteren bebek, en yakın sağlık kuruluşuna götürülerek tedavi altına alınır. 

Donma durumunun da dereceleri vardır. Bebeğin rengi soluk ve halsizse 1. derece donma olarak değerlendirilir. Herhangi bir bölgesinde şişlik, ödem ve su kabarcığı varsa 2. derece donma olarak adlandırılır. Deride siyahlaşma var ise 3. derece donmadır ve renkte koyulaşma yaşanır.

Böyle bir durumda bebeğin soğuktan uzaklaştırılması gerekir. Giysiler ıslaksa kuru giysiler giydirilir. Yine su kabarcıkları varsa patlatılmamalıdır ve rengi dönmüş, donuk bölge ovularak ısıtılmamalıdır. Bölgenin ve bebeğin kendiliğinden ısınması gerekir. Bilinç kaybı izleniyorsa muhakkak tıbbi destek alınmalıdır. 

Elektrik çarpmasında ise müdahale edilmesi riskli olabilir. İlk yardım olarak elektriğin kesilmesi ve bebeğin üstünün örtülmesi gerekir. Aynı zamanda vakit kaybetmeden mutlaka tıbbi olarak ilk yardım talep edilmelidir.

• Zehirlenme: Bebeklerde sindirim, cilt ve solunum yolu ile zehirlenme görülebilir. Bulantı, kusma, nefes darlığı, bilinç kaybı gibi belirtileri vardır. Zehirlenmenin şekline göre ebeveyn de etkilenebileceği için ilk olarak ortam incelenmeli ve gerekiyorsa müdahale edilmelidir. Sindirim yolu zehirlenmelerinde bulantı, kusma ve ishal görülmektedir. Uygulanacak ilk yardım, bebeğin verdiği tepkilere göre ölçülür.

Rahat nefes alamıyorsa solunum yolu zehirlenmesine işaret eder. Ağız yolu ile zehirlenme yaşandıysa bebeğin ağzı yıkanır ve hayati bulgular incelenir. Bilinç kaybı izleniyorsa mutlaka 112 aranmalıdır. Ayrıca zehir danışma merkezi (114) ile de görüşme sağlanabilir. 

• Düşme ve yaralanmalar: Düşme ya da çarpma durumunda bebeğin ilk olarak durumu kontrol edilmelidir. Bilinci açıksa ve ağlamıyorsa gözlem altında tutulmalı, sürekli olarak bilinci kontrol edilmelidir.

Bebek düştükten sonra belli aralıklarda kusuyorsa, uyku hali varsa ve renginde solukluk oluşmaya başladıysa mutlaka sağlık kuruluşundan yardım alınmalıdır. 

Düşme sonrası belli bölgelerde şişlik ya da morluk oluşabilir. Hayati tehlike olmadığı müddetçe evde buz tedavisi uygulanabilir. 

Bebek düşmelerinde ilk yardım anında bebeğin hareket ettirilmemesi önemlidir. Kırık, çıkık ve yaralanmalarda uygulanacak yöntemler bu nedenle farklılık gösterir. Kanama alanı varsa direkt yara üstüne baskı yaparak kanama durdurulabilir. 

Bebeklerde İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Bebeklerde uygulanacak ilk yardım bilgilerinin başında bebek boğulmalarında ilk yardım yani dış kalp masajı ve yapay solunum gelmektedir. İlk yardım bebeklerde kalp masajı solunumun durduğu durumlarda uygulanır. Cisim yutmadan kaynaklı boğulmaysa cismin çıkartılması yönünde ilk yardım ilerler. Hayati önemi olan bu bilgilerin uygulanması, bebeğin beyninde yaşanabilecek hasarı minimuma indirir.

Bebeklerde ilk yardım aşaması şu şekildedir;

• İlk olarak bebeğin ve ilk yardım uygulayacak kişinin güvenliğinden emin olunmalıdır. 
• Bilinç kontrolü yapılır. Bebeğin ayak tabanına vurulması bilincinin açık olup olmadığını anlamayı sağlar. Bilinç yok ise 112 aranmalı veya yardım istenmelidir. 
• Bebek sırt üstü olacak şekilde düz bir zemine yatırılır.
• Temel yaşam desteği pozisyonu alınır. 
• Bebeğin göğüs ve boyun hizasındaki kıyafetler çıkarılır.
• Bebeğin ağız içi kontrol edilerek, boğulmaya sebep olan bir cisim görünüyorsa çıkartılır. 
• Cisim yoksa solunum yolunun açılması için bir el bebeğin alnında, diğer eldeki iki parmak bebeğin çenesine konularak başı hafifçe yukarı aşağı itilir. Yani baş geride çene yukarıda olacak şeklide bir pozisyon alınır. 
• Bu aşamada bak, dokun, hisset yöntemi ile bebeğin nefes alıp almadığı incelenir. Göğsünden anlaşılabilir ve ağzından nefes sesi dinlenir. 
• Bebeğin nefes almadığı anlaşılırsa; derin nefes alınarak bebeğin ağzı ve burnu denk gelecek şekilde ağız bebeğe yerleştirilir.
• 1’er saniye 2 nefes verilerek, bebeğin göğsü yükseltilir. 
• Kalp baskısı için göğüs merkezi belirlenir. Belirleme işleminde iki meme başı ele alınır ve altındaki hattın tam ortası göğüs merkezine denk gelmektedir. 
• Orta ve yüzük parmağı, belirlenen göğüs merkezine yerleştirilir.
• Bu aşamada 30 kalp masajı uygulanır. Parmaklar 4 cm inecek şekilde olmalıdır. 
• Her 30 kalp basısından sonra bebeğe 1’er saniyelik 2 solunum verilir. 
• Aynı uygulama 5 kere yapıldıktan sonr 112 aranmalıdır, ekipler gelene kadar veya yaşam bulgusu alınana kadar uygulama devam edilir. 

Bebeklerde tam tıkanmalarda ilk yardım;

• Bebek kol üzerine ters şekilde yatırılır.
• Bebek yüzüstü olarak öne doğru eğilir ve kol üzerinde olduğu için çene parmaklarla kavranır. 
• Bebeğin başı bedeninden aşağıda tutulur ve gergindir. 
• Bebeğin sırtına bu pozisyondayken hafifçe 5 kere vurulur. 
• Bu aşamadan sonra, bebek diğer ele alınarak başı el arasında tutulur ve sırtüstü pozisyon verilir. 
• Herhangi bir yabancı cismin çıkıp çıkmadığı kontrol edilir. 
• Cisim çıkmadıysa bebek yine sırtüstü, başı vücudundan aşağıda olacak şekilde kola yerleştirilir.
• Bebeğin karnının üst kısmı ve göğüs kafesinin alt kısmına iki parmakla 5 kez baskı uygulanır. 
• Uygulamaya cisim çıkana kadar aynı şekilde devam edilir ve mutlaka 112 aranmalıdır. 

Bebeklerde İlk Yardımın Önemi Nedir?

Bebeklerde ilk yardım hayati bulguların izlenmesi açısından önemlidir. Özellikle boğulmalarda her dakika, beyin hasarının önlenmesinde etkilidir. Bilinçli ve doğru şekilde, sakinlikle yapılan ilk yardım uygulamaları sayesinde çoğu bebek hayata geri dönmektedir.

Sakin olarak, doğru uygulama yöntemleri ile bebek, sağlık ekipleri gelene kadar hayatta tutulur. Yanlış uygulama, pozisyon ve tedavi bebeğin yaşam bulgularının son bulmasına neden olabilir. Bu nedenle ilk yardım bilgisi olmayanların, müdahale etmemesi bu açıdan önemlidir.

İlk yardım bilgisi olmayanların yüksek sesle etrafa seslenmesi önerilir ve 112 aranmalıdır. Bunun önemi ise sağlık ekipleri gelene kadar, ilk yardım bilgisi ve sertifikası olan birisinin ilk müdahaleyi yaparak bebeğin yaşam bulgularını geri getirmeye yardımcı olmasıdır.