Bebeklerde Solunum Sayısı

Bebeklerde Solunum Sayısı Nedir?

Bebeklerin 1 dakika içinde alıp verdiği nefes sayısına solunum sayısı ya da solunum sıklığı adı verilmektedir. Solunum sayısı, yaşam bulguları ile ilgili en önemli göstergeler arasında yer almaktadır. Bebeklerde solunum sayısının normal değerlerin dışında olması pek çok hastalığın belirtisi olarak düşünülebilir. Bu nedenle bebeklerde solunum sayısı hesaplamak ve takip etmek önem kazanmaktadır. Solunum sayısının takibi sağlıkçılar tarafından yapılabileceği gibi ebeveynler tarafından da yapılabilmektedir.

Bebeklerde Solunum Sayısı Kaç Olmalı?

Normal şartlar altında bebeklerde solunum sayısı 18 – 24 arasında değişmektedir. Yenidoğan bebek solunum sayısı ise 30 – 60 arasında olmalıdır. Bu sayılardan biraz az ya da biraz fazla olması da kabul edilebilmektedir. Ancak ulaşılan anormal sonuçlar pek çok hastalığın belirtisi olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle normal değerlerden çok düşük ya da çok yüksek sayılara ulaşılması halinde en kısa zamanda bir uzman hekime başvurularak detaylı araştırma yapılması gerekmektedir. 

Genellikle bebeklerde hızlı solunum bir sorun olarak düşünülmektedir. Hızlı solunum olarak kabul edilen durumlar aşağıda belirtilmiştir.

• 2 aydan küçük bebeklerin solunum sayısının 60 ve üzerinde olması
• 2 – 11 aylık bebeklerin solunum sayısının 50 ve üzerinde olması
• 12 aydan büyük bebeklerin solunum sayısının 40 ve üzerinde olması

Bebeklerde Solunum Sayısı Nasıl Ölçülür?

Bebeğin nefes alıp vermesinin 1 dakika boyunca takip edilmesiyle solunum sayısı ölçülebilmektedir. Bu süre boyunca kaç kez nefes alıp verdiğinin sayılması gerekmektedir. Ayrıca doktora başvurularak solunum sayısı ölçümü için çeşitli testler yaptırmak da mümkündür. 

Solunum sayısının ölçümü sırasında dikkat edilmesi gereken birtakım hususlar bulunmaktadır. 

Bu hususlar aşağıda anlatılmıştır.

• Bebeğin ölçüm öncesinde en az 15 dakika dinlenmiş olması gerekmektedir.
• İşlem sırasında bebek baskı altında hissettirilmemeli, olabildiğince rahat olması sağlanmalıdır.
• Ölçümün tam 1 dakika sürmesi gerekmektedir.
• Ölçüm istirahat halindeyken yapılmalıdır.
• Bebeğin göğüs hareketlerinin takip edilmesi gerekmektedir.
• Değerlendirme yapılırken solunum üzerinde etkisi olabilecek durumlar da göz önünde bulundurulmalıdır.

Bebeklerde Solunum Sıkıntısı Nasıl Anlaşılır?

Bebeklerde solunum sıkıntısı belirtilerin takip edilmesi ile anlaşılmaktadır. Örneğin; bebek nefes alıp verirken karnının da hareket etmesi normal bir durumdur. Ancak bu hareketin hızlı hızlı ya da kesik kesik olması solunum sıkıntısının bir belirtisi olabilir.

Bebeklerde solunum sıkıntısının belirtileri aşağıda belirtilmiştir. Belirtiler ciddi riskler olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle bir veya birkaç tanesinin görülmesi halinde doktora danışılması gerekmektedir.

• Solunum sayısının 20 – 40 arasında olması
• Göğüs kafesinde çekilme
• Nefes alma sırasında burun kanatlarının açılması ve kapanması
• Nefes alırken homurdanma
• Vücut ısısının yükselmesi
• İdrarın azalması
• Huzursuzluk
• En sık eller, ayaklar, dudaklar ve tırnaklarda olmak üzere bazı bölgelerse mavilik ve morarmalar
• Anne sütü emen bebeklerde emmeye karşı isteksizlik
• Hırıltılar 
• İnlemeler
• Ara sıra solunumun kesilmesi
• Halsizlik 

Bebeklerde Solunum Sıkıntısı Hangi Hastalıklar Nedeniyle Görülür?

Bebeklerde solunum sıkıntısının ortaya çıkmasına neden olan pek çok hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklar genellikle akciğer kaynaklıdır. Prematüre bebeklerde solunum sıkıntısı da sık rastlanan bir durumdur. 

Bebeklerde solunum sıkıntısına neden olan durumlar aşağıdaki gibidir:

• Hava yollarında tıkanıklık
• Pnömoni (zatürre)
• Akciğerde kanama
• Kalp hastalığı
• Bronşit
• Bazı enfeksiyonlar
• Metabolizma bozuklukları
• Pulmoner hipertansiyon
• Bazı mide ve bağırsak hastalıkları
• Düşük kilolu yenidoğan bebekler

Yenidoğan Bebeklerde Solunum Sıkıntısı

Sezaryen ile dünyaya gelen yenidoğan bebeklerde geçici solunum sıkıntısı görülebilmektedir. Bu duruma ıslak akciğer adı verilmektedir. Bebekler anne karnındayken akciğerleri bir sıvı ile dolu olduğu için kullanılmamaktadır. Bu süreçte oksijen ihtiyaçları göbek kordonu kanalından sağlanmaktadır. Karbondioksit de yine bu kanaldan gönderilmektedir. Bebek dünyaya geldikten sonra 2 – 6 saat içinde bu sıvı atılmakta ve akciğerler kullanılabilir hale gelmektedir. Ancak sıvının atılması aşamasında sorun çıkması halinde akciğerin işlevlerinde de sorun çıkmakta ve bu durumda bebekte solunum sıkıntısı görülmektedir. Ayrıca birtakım sinirsel problemlerin de yenidoğan bebeklerde solunum sıkıntısına neden olduğu bilinmektedir.

Yenidoğan bebeklerde geçici solunum sıkıntısının tedavisi genellikle 3 – 7 gün sürmektedir. Bu süreçte bebek yoğun bakıma alınmakta, burada sıvı tedavisi ve oksijen desteği sağlanmaktadır. İyileşmenin gerçekleşmesinden sonra bebekler normal yaşama dönmektedirler.

Bebeklerde Solunum Sıkıntısında Neler Yapılmalıdır? 

Solunum sıkıntısı yaşayan bebeklerde akciğer kaynaklı nefes alıp verme zorluğu olması halinde mutlaka doktorun tavsiye ettiği tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir. Bebeklerde solunum sıkıntısında yapılması gerekenler aşağıda anlatılmıştır:

• Bebekte ciddi bir solunum güçlüğü gözlemlenmesi halinde dik bir konuma getirilmesi gerekmektedir. Bu şekilde daha rahat nefes alması sağlanabilse de hemen doktora başvurulması önem kazanmaktadır.
• Doktor kontrollerinin aksatılmaması gerekmektedir. Solunum sıkıntısı olduğu tespit edilen bebeklerde kan tahlili, radyolojik incelemeler ve solunum testleri gibi yöntemler kullanılarak sıkıntıya neden olan durum teşhis edilebilmektedir. Belirlenen duruma yönelik doktorun tavsiye ettiği tedaviye mutlaka uyulması gerekmektedir.
• Yenidoğan bebeklerde nefes darlığı sık karşılaşılan bir durumdur. Akciğer gelişiminin devam etmesi ve havayla tanışmaları nedeniyle bu normal bir durum olarak kabul edilmekte ve kendini burun tıkanıklığı ya da hırıltılı nefes şeklinde gösterebilmektedir. Bu belirtilerin görülmesi halinde fizyolojik su kullanılarak bebeğin burnu açılabilir. Ancak bunların doktorun bilgisi dahilinde yapılması gerekmektedir.