Boş Gebelik

Boş Gebelik Nedir?

Boş gebelikte döllenmiş yumurta rahime yerleşir bir gebelik için gerekli olan gebelik kesesi oluşur ve büyümeye başlar ancak embriyo oluşmaz. Bu yüzden aynı zamanda anembriyonik (embriyonun olmadığı) hamilelik olarak da adlandırılır. Erken gebelik düşüklerinin en sık sebeplerinden birisidir. Birçok kadında o kadar erken gözükür ki hamile olduğunu bile fark etmez.

Gebelik dönemleri 3‘e ayrılır bu dönemlere trimester denilir. Ortalama bir gebelik 9 ay 10 gün sürer ve ilk trimester dediğimiz dönem hamileliğin başlangıcından 3.aya kadar geçen süredir. Bu da ortalama 13.haftaya denk gelir.

Gebeliğin ilk trimesterinde yaşanan düşüklerin yaklaşık olarak yarısının sebebi boş gebeliktir. Gebeliğin ilk 20 hafta içerisinde kendiliğinden sonlanmasına düşük denir.

Bir kadın hamile kaldığında döllenmiş yumurta rahim duvarına yapışır. 5. ve 6. haftalarda embriyo oluşur. Bu süre sırasında  fetüsün geliştiği gebelik kesesi 18 mm’ye ulaşır. Boş gebelikte gebelik kesesi oluşur, büyümeye başlar ancak embriyo gelişmez. Bu yüzden boş gebeliğe anembriyonik gebelik denir.

Boş Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Boş gebelik bazen hamile olduğunuzu fark etmeden bile bitebilir. Bu olduğu zaman sadece normalden daha ağır bir periyot yaşadığınızı düşünebilirsiniz. 

Boş gebeliğin semptomları normal bir hamileliğe benzer:

• Pozitif hamilelik testi
• Göğüslerde dolgunluk
• Adet gecikmesi

Hamilelik sona erdiğinde semptomları düşük semptomlarından bazılarını gösterir. Bu semptomlar:

• Vajinadan kan gelmesi veya lekelenme
• Karın kramplar
• Göğüslerdeki şişkinliğin kaybolması
• Hamilelik testleri hCG seviyesini hesaplar bu yüzden boş gebelikte de bu sonuç tüm dokular vücuttan atılana kadar pozitif çıkmaya devam eder.

Boş Gebeliğin Nedenleri Nelerdir?

Boş gebeliğin en yaygın nedeni genetiktir bunun sebebi ise kalitesi düşük sperm veya yumurtanın (içinde ya daha fazla ya da daha az kromozom olması) kromozomal bozukluklardır. Hindistan'da yapılan bir çalışmaya göre genetik sebepler dışında tüberküloz gibi enfeksiyonların ve rahmin doğumsal anomalili olması da boş gebelik nedenleri arasında gösterilmiştir.

Genetik

Anne karnında en sık karşılaşılan kromozomal anomali tipi trizomidir. Trizomi kendiliğinden gelişen düşüklerin %30’unu ve kromozomal anomaliye bağlı tekrarlayan düşüklerinde %60’ını oluşturur. 

1992 yılında yapılan bir çalışmada trizomi 16’nın boş kese içinde en ilkel embriyonun büyümesini sağladığı diğer trizomiler ise erken embriyonik ölümle sonuçlandığı bulunmuştur. Trizomiler ve monozomilerde düşük 9.haftalarda görülür ancak triploid gebeliklerinde 5.haftadan 16.haftaya kadar düşük görülebilir.

Boş Gebelik Yüzünden Tekrarlayan Düşükler

İran’da yapılan bir çalışma sonucunda akraba evliliklerinde boş gebelik sonucu tekrarlayan düşüklerin oranı  kıyaslandığında  68.5%‘e 31.5% olduğu görülmüştür.

Sperm DNA Parçası

Spermdeki DNA hasarı ve düşük arasında bir ilişki bulunmuştur. 16 çalışmayı kapsayan bir meta analiz sonucunda düşük yapan çiftlerde erkeklerin sperm kalitesine bakıldığında yüksek DNA hasarına sahip spermlerin düşük DNA hasarına sahip spermlere göre düşük riskini arttırdığı bulunmuştur.

Vücut Kitle İndeksi 

2008 yılında yapılan bir meta analiz çalışmasında vücut kitle endeksi 25 ve üstü olan kadınların vücut kitle endeksi 25 ve altı olan kadınlara göre daha fazla kısırlık ve düşük problemleri yaşadığı görülmüştür. Vücut kitle endeksi 30 ve üstü olan kadınlarda ise düşükleri tekrarlama sıklığı artmıştır. 

Enfeksiyonlar 

Dünya sağlık örgütüne göre her 5 kadından biri güvenli olmayan düşük yöntemlerini denemesi sonucu üreme yolu enfeksiyonu olmakta ve enfeksiyon sonucunda  kısırlık tanısı almaktadır.

Genetik dışında boş gebeliğe en sık sebep olan etken enfeksiyonlar (tüberküloz) ve rahmin yapısal şekil bozukluğudur.

Rahim anomalileri doğuştan veya sonradan kazanılmış rahim şekil bozuklukları tekrarlayan düşüklere sebep olur. Konjenital rahim anomalileri arkuat, didelfik, bikornuat ve septat rahimdir. 

Diğer Sebepler

İmmünolojik

Annenin sahip olduğu bağışıklık sistemi hastalıkları  doğal katil hücresi fonksiyon bozukluğu, otoantikorlar, kalıtsal ve kazanılmış trombofili ve benzer hastalıklar rahime yapışmaya çalışan embriyoda anneden kaynaklı bağışıklık reaksiyonuna sebep olup düşük yapar.

Hormonal

Progesteron hormonunun seviyesinin düşük olması düşük riskini arttırır.

Endokrin hastalıklar

Tiroid hastalıkları (otoimmün tiroidit ve tiroid fonksiyon bozukluğu) ve yumurtalık hastalıkları (polikistik over sendromu) düşük ve kısırlıkla ilişkilidir. Polikistik over sendromuna sahip kadınlarda tekrarlayan düşük riski %8,3 ile %10 arasındadır.

Alkol Kullanımı

Çok az miktarda bile olsa alkol tüketimi düşük riskini artırır. Yapılan bir çalışma sonucunda doz artıkça riskinde arttığı bulunmuştur.

Düşük için Risk Faktörleri

Çeşitli faktörler düşük riskini arttırır. 

Bunlar ;

• Yaş: 35 yaş ve üstü olan kadınlarda düşük riski daha yüksektir. 35 yaşında yüzde 20 risk görülür. 40 yaşında risk yüzde 40’a çıkar ve 45 yaşında yüzde 80’e çıkar.
• Düşük hikayesi: 2 veya daha fazla art arda düşük yapan kadınlarda düşük riski daha yüksektir.
• Kronik hastalıklar: Kontrol altında tutulamayan diyabet gibi kronik hastalığı olan kadınlarda düşük riski daha fazladır.
•  Rahim ve serviks problemleri: Bazı rahim anomalisi veya zayıf rahim dokusu olan kadınlarda düşük riski artar.
• Sigara, alkol ve yasadışı madde: Hamileliği sırasında sigara içen kadınların düşük riski içmeyenlere göre daha sıktır. Fazla alkol kullanmak ve yasadışı madde kullanımı düşük riskini artırır.
• Kilo: Normalin altında veya normalin üstünde kiloya sahip olmak düşük riskini artırır.
• Girişimsel doğum öncesi genetik testleri: Bazı genetik testler plasentanın içinden alınan (koryonik villus) örneği ve fetüsün içinde yaşadığı koruyucu ve besleyici sıvı örneği (amniyosentez) gibi düşük için risk oluştururlar.

Boş Gebelik Teşhisi

Boş gebelik durumunda hastalara kadın doğum uzmanı tarafından bazı testler yapılmalıdır;

• Pelvis muayenesi: Doktorunuz rahim ağzının genişlemeye başladığını kontrol eder
• Ultrason: Ultrason sırasında doktorunuz fetüsün kalp atışlarını kontrol eder ve embriyonun gelişiminin normal olup olmadığına bakar. Eğer teşhis konulamıyorsa 1 hafta sonra yeniden bakılır.
•  Kan testi: Doktorunuz kandaki hamilelik hormonlarının, human chorionic gonadotropin (HCG) seviyesine bakar ve bir önceki değerlerle karşılaştırır. HCG seviyelerinde değişiklik varsa ve anormal ise sonuçlar bir sorun olduğunu gösterir. Herhangi bir kanama ihtimaline karşı kan grubu ,anemi testi yapılır.
• Doku  testi: Doku kaybınız olduysa bunun düşükten kaynaklandığını doğrulamak için doku örneği laboratuvara yollanır.
• Kromozom testi: İki veya daha fazla tekrarlayan düşükler olduysa kadın ve erkekten kan testi alınarak kromozomal anomali bakılır.

Boş gebelik teşhisi:

• Endovajinal tarama yapıldığında eğer gebelik kesesi ortalama ≥ 25 mm geçmiş ve embriyo gözükmüyorsa

veya 

• Bir sonraki kontrol amaçlı gelindiğinde aradan
  • ≥ 11 gün geçmiş olmasına rağmen taramada gebelik kesesi ve yumurta kesesi var ancak embriyo yoksa
  • ≥14 gün geçmiş olmasına rağmen taramada gebelik kesesi var, yumurta kesesi veya embriyo yoksa boş gebelik tanısı konulur.

Boş gebeliğin tanısını yaparken bunlar dışında yardımcı faktörlerde vardır bunlar:

• Transvajinal ultrasonda ortalama kese boyutunun > 8 mm geçmesine rağmen gebelik kesesinin oluşmaması
• Yetersiz desidual (doğumla atılan rahmin en iç tabakası) reaksiyon: Sıklıkla < 2 mm
• Düzensiz gebelik kesesi şekli
• Anormal olarak kesenin aşağıda konumlanması

Boş Gebelik Tedavisi

Doğal yöntemle tedavi düşüğün kendiliğinden gerçekleşmesini beklemektir. Birçok kadın bu yöntemi tercih eder eğer sağlık açısından bir sorununuz yoksa bu yöntem tavsiye edilir. Yapılan çalışmalar düşüklerin %70’inin 14 gün içinde ve %80 ve üzerinde 46 gün içinde gerçekleştiği bulunmuştur.

• Doğal yöntem: Herhangi bir enfeksiyon bulgusu yok ise düşüğün evde yapılması tercih edilir. Embriyonun öldüğü kesinleştirilerek birkaç hafta içinde gerçekleştirilir. Embriyonun olmadığının kesinleştirilmesi 3 veya 4 haftaya kadar uzar. Duygusal olarak zor bir süreç olabilir. Eğer ki düşük kendiliğinden gerçekleşmezse ilaç veya cerrahi tedavi gerekebilir. Tıbbi olarak tedavisi konulduktan sonra süreci hızlandırmak hamilelik dokusunu ve plasentayı atmak için ilaç tedavisi verilir. İlaç ağız yoluyla ya da vajinaya yerleştirilir. Vajinaya yerleştirildiğinde kusma ,bulantı, ishal gibi yan etkileri daha az olur ve ilaç daha etkilidir. Kadınların yüzde 70 ile 90’ında 24 saat içinde bu tedavi daha etkilidir .
• İlaç tedavisi: Progesteron içeren hap kullanmak ayakta tedavi gören hastalarda başka tercihtir. İlacı aldıktan sonra vücudun dokuyu atması birkaç günü bulabilir ayrıca kanama ve yan etki daha şiddetli görülür.
  

Boş Gebelik Tedavi Edilmezse

Teşhis doğru yapılmazsa çok tehlikeli bir tablo görülebilir. Ağır vajinal kanama anemiye sebep olabilir. Bir vaka raporunda son adet kanamasının üstünden 15 hafta geçen herhangi bir afet ve kanama yok sonografik muayene yapıldığında kalın yoğunlaşmış rahim görülmüştür. Cerrahi işlem sırasında operasyon büyük bir kanamaya sebep olmuş, kan kaybını azaltmak ve hastanın kan seviyesini yükseltmek için kan nakli yapılmış kanamayı durdurmak için rahim içi uzun gazlı bez bandı yapılmıştır.

Boş Gebeliğe Ne İyi Gelir?

Boş gebeliğin en sık sebebi kromozomal anomaliler olduğu için altta yatan herhangi bir sağlık sorunu sonucu oluşmamıştır. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri yapılarak yumurta ve sperm kalitesi arttırılabilir.

• Organik beslenme: Böcek ilaçları ve sağlıklı spermler birlikte görülmez .Yapılan bir çalışmada böcek ilacı kalıntısı olan 1.5 porsiyon ve daha fazla meyve ve sebze yiyen erkeklerde yüzde 49 daha az sperm sayısı ve günde yarım porsiyondan az meyve ve sebze tüketen erkeklerde normal sperm sayısı yüzde 32 azalmıştır. Erkeklerde düşük sperm sayısı dışında, ejekülasyon hacminde azalma ve sağlıklı sperm yüzdesinde düşme görülür. 
• Dengeli ve çok çeşitli diyet: Her gün gerekli makro ve mikro vitaminleri alın veya hamilelik öncesi D vitaminini ve demiri garanti olması için şimdiden  kullanın.
• Daha az stres: Yapılan bir çalışmada yüksek stres seviyesine sahip kadınların daha az stres seviyesine sahip kadınlarla kıyaslandığında yüzde 12 daha az gebe kaldıkları gösterilmiştir. 
• Düzenli uyku: Birçok çalışma düzenli uyku ve sağlıklı üreme arasında ilişki bulmuştur. Yapılan bir çalışmada  azalmış yumurta kapasitesi olan kadınların 30 kat daha fazla düzensiz uyudukları bulunmuştur.
• Orta dereceli egzersiz: Yoga, yürüyüşleri gibi orta dereceli egzersiz yapan kadınların doğurganlıklarının yapmayanlara göre biraz daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Boş Gebelik İlaçları

Boş gebelik her zaman düşükle sonuçlanır. Bazı kadınlar düşüğün doğal yoldan olmasını beklerken bazı kadınlarda ilaç kullanarak düşüğü tetiklemeyi tercih ederler.

Vajinal tablet kullanılarak yapılan düşük tedavisinde teşhisi konulmuş dış gebelik süresini hızlandırır. Bu yöntem evde size en uygun zamanda yapılabilir. Bu yöntemi kullanmadan önce doktor tarafından onay verilmiş olmalıdır. Doktorunuzun basit bir kan testi yaparak kansızlık sorunu yaşayıp yaşamadığınızı görmelidir. Tedaviye başlamadan önce doktorunuz tarafından size onaylatılmalıdır daha sonrasında ise progesteron hormonu içeren tablet verilerek tedaviye başlanılır. Bu hormon rahimi gevşeterek boş gebelik kesesinin düşmesini sağlar.

Tedaviye başlamadan önce enfeksiyon riskini en aza indirmek için antibiyotik verilir. Araştırmalar sonucunda medikal tedaviyi seçen kadınların %80 ve fazlasında düşük tamamlanmıştır.

Tüm bunlardan sonra verilen 4 adet hap dijital (parmak) yolla vajinaya yerleştirilir ve sonrasında hastanın yatak veya koltukta 1 saat dinlenmesi önerilir. İşlem sonrasında tabletler çıkmaya başlarsa endişelenmeyin çünkü ilaç hormonal etkisini zaten göstermeye başlamıştır. İşlem sırasında ağrı olur ve pıhtı atılır bu yüzden ağrı kesici hap ve ped kullanılır.

Boş Gebelik için Hangi Doktora Gidilir?

Boş gebelik yaşayan birçok kadın semptomlar ortaya çıkana kadar gerçekten hamile kaldıklarını düşünür. Normal bir hamilelik testi boş gebeliğin tanısını koyamaz. Bu sebepten dolayı doktorların ultrason yaparak gebelik kesesinin boş olup olmadığını görmeleri gerekir. Hastalar bu süreçte Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümüne başvurmalıdır.

Acilen doktorunuzu aramanız gereken durumlar ;

• Baş dönmesi, bayılacak gibi hissetmek
• Yüksek ateş
• Şiddetli kanama
• Yeni ortaya çıkan ya da kötüleşen bel ve karın ağrısı
• Vajinal akıntı ve kötü koku