Brakiterapi, kanser tedavisinde kullanılan ve radyoaktif kaynakların doğrudan tümör bölgesine yerleştirildiği bir iç ışınlama yöntemidir. Bu teknik, harici radyoterapiye göre daha lokalize bir etki sağlayarak sağlıklı dokuların korunmasına yardımcı olur. Özellikle prostat, rahim ağzı ve meme kanseri gibi belirli kanser türlerinde tercih edilen brakiterapi, tedavi başarısını artıran önemli bir seçenektir.

Brakiterapinin Temel Çalışma Prensibi
Brakiterapide radyoaktif materyaller (örneğin, iridyum-192 veya sezyum-131) kateter, iğne veya özel aplikatörler aracılığıyla tümörün içine veya yakınına yerleştirilir. Bu materyaller, yüksek dozda radyasyonu doğrudan kanserli hücrelere verirken çevre dokulara zarar verme riskini minimize eder. Tedavi süresi, kullanılan radyoaktif kaynağın tipine ve tümörün boyutuna göre değişiklik gösterir.

Brakiterapi Türleri ve Uygulama Alanları
Brakiterapi, uygulama şekline göre iki ana gruba ayrılır:

• Düşük Doz Hızı (LDR) Brakiterapi: Radyoaktif kaynaklar birkaç gün boyunca tümör bölgesinde bırakılır. Prostat kanserinde sıklıkla kullanılır.
• Yüksek Doz Hızı (HDR) Brakiterapi: Radyasyon birkaç dakika içinde yüksek dozda verilir. Rahim ağzı ve endometrium kanserlerinde tercih edilir.

Hangi Kanser Türlerinde Etkilidir?

• Prostat Kanseri: Tümörün lokalize olduğu erken evrelerde kalıcı veya geçici radyoaktif tohumlar kullanılır.
• Rahim Ağzı Kanseri: Tümör hacmini küçültmek veya cerrahi öncesi hazırlık amacıyla uygulanır.
• Meme Kanseri: Lumpektomi sonrası tümör yatağına yerleştirilerek nüks riskini azaltır.
• Baş-Boyun Kanserleri: Dil veya dudak gibi hassas bölgelerde hedefli tedavi sağlar.

Brakiterapinin Avantajları

• Hedeflenmiş Tedavi: Radyasyon doğrudan tümöre odaklandığı için sağlıklı doku hasarı azalır.
• Kısa Tedavi Süresi: HDR brakiterapide seanslar genellikle 10-20 dakika sürer.
• Yan Etki Profili: Harici radyoterapiye göre bulantı, halsizlik gibi sistemik yan etkiler daha az görülür.

Tedavi Öncesi ve Sonrası Süreç
Tedavi öncesinde hastaya özel bir planlama yapılır. BT veya MR görüntüleri kullanılarak tümörün boyutu ve konumu belirlenir. Lokal anestezi altında uygulanan işlem sonrası hasta genellikle aynı gün taburcu edilir. Kalıcı kaynak kullanıldığında (LDR) hasta belirli bir süre radyasyon yaydığı için izolasyon önlemleri gerekebilir.

Olası Yan Etkiler ve Yönetimi

• Lokal Tahriş: Tedavi bölgesinde kızarıklık veya şişlik oluşabilir. Genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
• Geçici Ağrı: Özellikle prostat brakiterapisinde idrar yaparken yanma hissedilebilir.
• Enfeksiyon Riski: Nadir görülür, steril koşullar sağlanarak önlenir.

Kimler İçin Uygun Değildir?

• Hamileler ve emziren kadınlar
• Tümörün cerrahi olarak çıkarılabildiği erken evre vakalar
• Kanama bozukluğu olan hastalar

Brakiterapi ve Teknolojik Gelişmeler
Günümüzde 3D görüntüleme ve robotik yerleştirme sistemleri sayesinde tedavi doğruluğu artmıştır. İntraoperatif brakiterapi gibi yöntemler, cerrahi sırasında direkt tümör yatağına radyasyon uygulama imkanı sunar.

Hasta Deneyimleri ve Yaşam Kalitesi
Hastaların büyük çoğunluğu, tedavi sırasında minimal rahatsızlık hisseder. İşlem sonrası normal aktivitelere dönüş süreci hızlıdır. Özellikle prostat kanserinde, brakiterapi ile cinsel fonksiyonların korunma şansı harici radyoterapiye göre daha yüksektir.