Brown-Sequard Sendromu, omuriliğin bir yarısının hasar görmesi sonucu ortaya çıkan nörolojik bir tablodur. Genellikle travma, tümör, enfeksiyon veya omurilik kanaması gibi nedenlerle gelişir. Bu sendromda, hasarın olduğu tarafta motor kayıplar, karşı tarafta ise duyusal kayıplar görülür. İlk kez 19. yüzyılda Charles-Édouard Brown-Séquard tarafından tanımlanan bu durum, nadir görülse de erken teşhis ve tedaviyle yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.

Brown-Sequard Sendromunun Nedenleri
Brown-Sequard Sendromu, omuriliğin tek taraflı lezyonlarından kaynaklanır. En yaygın nedeni travmatik yaralanmalardır. Trafik kazaları, düşmeler veya delici kesici alet yaralanmaları bu grupta yer alır. Travma dışında, omurilik tümörleri (menenjiyom, schwannoma), multiple skleroz gibi demiyelinizan hastalıklar, enfeksiyonlar (tüberküloz, abse) ve spinal kanamalar da sendroma yol açabilir. Nadiren, cerrahi komplikasyonlar veya epidural anestezi sonrası gelişen hasarlar da bildirilmiştir.

Belirtiler ve Klinik Tablo
Sendromun belirtileri, lezyonun omurilikteki seviyesine göre değişiklik gösterir. Tipik olarak aşağıdaki semptomlar görülür:

• Hasarın Olduğu Tarafta:
  • Kas güçsüzlüğü veya felç (motor kayıp)
  • Derin duyu (pozisyon hissi, titreşim) kaybı
  • İdrar ve dışkı kontrolünde bozulma (üst seviye lezyonlarda)
• Karşı Tarafta:
  • Ağrı ve sıcaklık hissi kaybı
  • Hafif dokunma duyusunun korunması

Örneğin, boyun bölgesindeki bir lezyonda kolda güçsüzlük ve bacakta spastisite görülebilir. Bel bölgesindeki lezyonlarda ise bacaklarda motor kayıp daha belirgindir.

Teşhis Yöntemleri
Tanıda hasta öyküsü, fizik muayene ve görüntüleme teknikleri birlikte değerlendirilir:

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Omurilikteki lezyonun yerini ve boyutunu detaylı gösterir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Travma vakalarında kemik yapıları değerlendirmek için kullanılır.
• Elektromiyografi (EMG): Sinir iletim hızını ölçerek hasarın şiddetini belirler.
• Kan Testleri: Enfeksiyon veya inflamatuar hastalıkların ekarte edilmesi için yapılır.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi, altta yatan nedene ve lezyonun ciddiyetine göre planlanır:

1. Cerrahi Olmayan Tedaviler:

   • Steroid Tedavisi: Travma sonrası ödemi azaltmak için yüksek doz metilprednizolon kullanılabilir.
   • Antibiyotik/Antiviral İlaçlar: Enfeksiyon kaynaklı vakalarda etkene yönelik tedavi uygulanır.
   • Ağrı Yönetimi: Nöropatik ağrı için gabapentin veya amitriptilin reçete edilebilir.

2. Cerrahi Tedavi:

   • Tümör, abse veya kanama gibi durumlarda cerrahi müdahale ile lezyon temizlenir.
   • Omurga stabilizasyonu için plak veya vidalar kullanılabilir.

3. Rehabilitasyon:

   • Fizik tedavi, kas gücünü artırmak ve spastisiteyi azaltmak için kritik önem taşır.
   • Ergoterapi, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazandırmayı hedefler.

Prognoz ve İyileşme Süreci
Hafif lezyonlarda tam iyileşme mümkün olabilirken, ciddi hasarlarda kalıcı nörolojik defisitler görülebilir. Erken cerrahi müdahale ve agresif rehabilitasyon, motor fonksiyonların geri kazanılmasında anahtar rol oynar. Duyusal kayıplar genellikle motor kayıplara göre daha yavaş düzelir.

Korunma ve Risk Azaltma
Travma kaynaklı vakaları önlemek için emniyet kemeri kullanımı, yüksek riskli sporlarda koruyucu ekipman ve iş yerinde güvenlik önlemleri alınmalıdır. Omurilik tümörleri için düzenli kontroller ve ailesel yatkınlığı olanların tarama programlarına katılması önerilir.

Yaşam Tarzı Önerileri
Rehabilitasyon sürecinde dengeli beslenme, kas kaybını önlemek için protein ağırlıklı diyet ve yara iyileşmesini hızlandıran C vitamini takviyeleri faydalıdır. Hidroterapi ve yoga gibi düşük etkili egzersizler, esnekliği artırarak spastisiteyi azaltabilir.