Büyüme Hormonu Testi

Büyüme Hormonu Testi Nedir?

Büyüme hormonu, beyinde bulunan hipofiz bezinin aktive edilmesi ile sağlanır. Kemik ucunda bulunan kıkırdak hücrelerinin büyümesinde etkili olan hipofiz bezi salgısının yetersiz olması halinde çocuklarda fiziksel olarak büyüme geriliği görülür. Büyüme hormonu testi çocuklardaki hipofiz bezinin salgıladığı hormonların ölçümlerinin yapılmasını sağlar. Sonucun yetersiz olması halinde hormon düzenleyici ilaçlar kullanılarak tedavi aşamasına geçilir.

Tıpta Growth hormonu olarak adlandırılan büyüme hormonunun yetersizliği genetik faktörlere bağlı olarak doğum anından itibaren görülebileceği gibi kişide sonradan ortaya çıkmış travmatik sorunlar nedeniyle de oluşabilmektedir.

Büyüme Hormonu Testi Sonucuna Göre Hipofiz Bezi Yetersizliğinin Nedenleri

Anne karnında ya da çocukluk döneminde yapılan büyüme hormonu testi sayesinde kişide hipofiz bezi salgılarının hangi oranda olduğu kolayca tespit edilebilir. Genetik ve sonradan gelişen faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan hipofiz bezi yetersizliği nedenleri arasında;

• Beyin ve sinir sistemi ile ilgili hastalıkların ortaya çıkması (nörolojik sorunlar)
• Kafa içi tümörü
• Beyin kistleri
• Yaşanan kafa travmaları
• Hastanın önceden ışın tedavisi olması (hidrosefali) 
• Menenjit yer alır. 
• Genetik faktörler

Büyüme Hormonu Testi Nasıl Yapılır?

Büyüme hormonu testi genellikle kan ve idrar testleri ile yapılır. Kesin tanı büyüme hormonu uyarı testi ile yapılır.  Aşamalı olarak yapılan kan testi önce açken yapılır. Ardından doktorun verdiği ilaç içilir. İlaç içildikten sonra ilacın kana karışması için 30 dakika kadar beklenir. Ardından aralıklarla 3-4 defa kan örneği alınarak ilk kan örneği değerleri ile karşılaştırılır. Laboratuvar ortamında yapılan incelemeler sonrasında kan değerinde herhangi bir artış yoksa hastada büyüme hormonu eksikliği olduğu anlaşılır.  

Büyümeye Etki Eden Hipofiz Bezi Hormonları ve Testleri

Hipofiz bezi hormonlarına yapılan testler sonucunda kişide büyüme geriliği olup olmadığı tespit edilir. Hipofiz bezinin vücudun ihtiyacı kadar hormon salgılamaması hastanın fiziksel gelişimine olumsuz etki eder. Hipofiz bezi tarafından salınan hormonlar   şunlardır;

1. TSH (Troid düzenleyici hormon)
2. ACTH (Böbrek üstü bezlerini düzenleyici hormon)
3. FSH (Üreme sisteminin gelişimini sağlayan hormon)
4. LH (Sarı renkli besinlerde bulunan antioksidan özelliği bulunan oksitleme önleyici hormon)
5. Growth hormonu (hipofizin ön kısmından salınan büyüme ve gelişmede rol alan hormon)

Growth Hormonu Testi

Anti-aging olarak kullanılan Growth hormonu yaş ilerledikçe azalır. Fazla salgılandığında akromegali hastalığı (erişkin dönemde büyüme hormonu azlığına bağlı görülen hastalık), eksikliğinde ise büyüme gelişme geriliği  görülür. Lineer büyümeyi sağlayan iyileştirici fonksiyonun hipofiz hücreleri tarafından salgılanır.

Growth Hormonu Ölçümlerinin Yapıldığı Testler

•             GH (Büyüme hormonu testi)

•             IGF-1 Testi (kemik ve doku büyümesi için gerekli olan proteinlerin dolaylı yoldan ölçülmesi)

•             Uyarı testleri (klonidin, glukagon, propranolol, levodopa, insülin, arginin ile yapılan testler)

•             Egzersiz sonrası test ölçümleri

•             Uyku sonrası ve açken yapılan büyüme hormonu testleri

•             Kan testi ile kalsiyum, magnezyum ve parathormon (paratroid bezi tarafından salgılanan kandaki kalsiyumu dengeleyen hormon) değerlerinin ölçülmesi

•             Kan testi ile tiroid hormonun ölçülmesi

TSH Hormonu Testi

Tiroid Stimülan hormon adı verilen TSH hormonu testi tiroid bezinin düzenli çalışıp çalışmadığını anlamak amacıyla yapılır. Tiroid bezinin  az çalışması (hipotroidizm) ve çok çalışması (hipertroidizm) birçok ciddi sağlık sorununa yol açar. Kan testi ile yapılan ölçümlere göre normal kabul edilen değeri 1 litre=0.4-5 mililitredir. Hormon ilacı kullananlar ile hamilelerde bu değerlerin yüksek olması normaldir.

TSH Hormonu Düşüklüğü Belirtileri

• Halsizlik
• Uyku hali
• Üşüme
• Yorgunluk
• Cilt kuruluğu
• Saç dökülmesi
• Nabız sayısında azalma
• Kabızlık
• Soğuğa karşı tahammülsüzlük
• Adet düzensizliği
• Unutkanlık
• Depresyon

TSH Hormonu Yüksekliği Belirtileri

• Kilo kaybı
• Sinirlilik
• Dikkat kaybı
• Sıcağa karşı tahammülsüzlük
• Kas güçsüzlüğü
• El titremesi
• Sık idrara çıkma
• Cinsel istekte azalma

ACTH Hormonu Testi

Adrenokortikotropik hormonunun kısaltılmışı olan ACTH, vücuttaki kortizon seviyesini dengede tutar. Böbrek üstü bezi tarafından salgılanan bu hormonun normal değerleri şöyledir;

Kadınlarda 5-27 pg/ml

Erkeklerde 7-50 pg/ml

Ergenlik döneminde 2-49 pg/ml

Çocuklarda 7-28 pg/ml

ACTH Düşüklüğü Nedenleri

• Hipofiz bezinin az çalışması 
• Kullanılan ilaçların yan etkileri
• Böbrek üstü bezinde, hipofiz bezinde ya da hipotalamusta tümör meydana gelmesi
• Hipofiz bezi ameliyatının olunması
• Hipofiz bezi radyoterapisinin görülmesi
• Travma sonucu hipofiz bezinin hasar görmesi
• Hipofiz bezinde enfeksiyon oluşumu 

ACTH Yüksekliği Nedenleri

• Böbrek üstü bezlerinin doğuştan yetersiz çalışması
• Addison hastalığı (böbrek üstü bezinin yeterli miktarda kortizol üretmemesi) 
• Cushing Sendromu (hipofiz bezinin aşırı hormon üretmesi)
• Ektopik Cushing Hastalığı (tiroid, akciğer, pankreas gibi organlarda hormon üretiminin kanser nedeniyle yükselmesi)
• Endokrin bezinde tümör oluşması
• Endokrin bezinin fazla çalışması

FSH Hormonu Testi

Folikül uyarıcı hormon olarak bilinen FSH hormon ölçümleri kan testi ile yapılır. FSH hormonu kadınlarda yumurtalıkların östrojen ve progesteron hormonu üretmesinde, erkeklerde ise sperm ve gonad (üreme hücresi) üretiminde etkilidir.

Kadın ve erkeklerde kısırlık sorununun olup olmadığını anlamak için FSH kan testi yapılır. FSH hormonu testi değerleri yaşa ve cinsiyete bağlı olarak farklı aralıklarda olması gereklidir.

Kadınlarda Olması Gereken Normal Değerler

7 yaşına kadar 6.7 mlU/ml olan değerlerin 7 yaş sonrası olması gereken değerler:

• Foliküler faz değerleri 3.1-7.9 mlU/ml (Foliküler faz dönemi, rahim içi zarının kalınlaştığı adetin ilk gününden yumurtlama dönemine kadar ki zaman)
• Ovulasyon faz değerleri 2.3-18.5 mlU/ml (ovulasyon faz, rahim mukozasının yumurtlamaya hazırlandığı dönem)
• Luteal faz değerleri 1.4-5.5 mlU/ml (Luteal faz, progesteron hormonun salgılandığı 14 günlük süre)
• Menopoz dönemi değerleri 30.6-1063 mlU/ml (menopoz, adetin sona erdiği dönem)

Kadınlarda FSH Hormonu Yüksekliği Belirtileri

• Menopoz 
• Yumurtalık kistlerinin görülmesi
• Polikistik over sendromu (kanda androjen hormonunun artması ile kısırlık sorunun yaşanması)
• Yumurtalık yetmezliği
• Yumurtalıklarda fonksiyon kaybı
• Turner sendromu (x kromozomun eksik olması)

Erkeklerde Olması Gereken Normal Değerler

• 7 yaşına kadar 6.7 mlU/ml
• 7 yaşından sonra 1.3-19.3 mlU/ml

Erkeklerde FSH Hormonu Yüksekliği Belirtileri

• Testislerin düzensiz çalışması
• Testislerin olmaması durumu
• Klinefelter sendromu (X kromozomunun eksikliği)
• Kemoterapiden testislerin zarar görmesi
• Ultraviyole ışınlarından testislerin zarar görmesi
• Aşırı alkol kullanımından testislerin zarar görmesi 

LH Hormonu Testi

Luteinleştirici (oksitleme önleyici) hormon olarak bilinen LH hormonu hipofiz bezinin ön lobunda üretilir. Erkeklerde testosteron hormonunun salgılanmasında kadınlarda ise ovülasyonu (yumurtlamayı) başlatmada etkilidir. Kan ve idrar testi ile ölçümleri yapılan LH normal değerleri şöyledir;

LH Hormonu Yüksekliği Nedenleri

Kadınlarda;

• Kalitesiz yumurta üretimi
• Turner sendromu (X kromozomunun eksikliği ya da anormal olması durumu) 
• Tiroid hastalıkları
• Kemoterapi tedavisinin olunması
• Polikistik over sendromu

Erkeklerde;

• Kemoterapi ilacı kullanılması sonucu testis yetmezliği
• Testislerin sert darbe alması
• Enfeksiyon hastalıklarının yaşanması
• Radyasyona uzun süre maruz kalınması