Bypass Ameliyatı Nedir?
Damarlarda belirli bölgelerde yaşanan tıkanıklık veya daralma sorunlarından kaynakla atardamarın canlılığının koruması için bypass ameliyatı yapılmaktadır.
Bypass ameliyatı bir köprüleme işlemi olarak da düşünülebilir. İşlem belli bir bölgesinde tıkanıklık veya daralma yaşanan atardamarın o bölgedeki canlılığının korunması amacı ile yapılır. İşlem sürecinde hastanın vücudundaki diğer damarlardan oluşturulan bir kanal kullanılır ve tıkanıklık yaşanan bölgeye kan ulaştırılması sağlanır. Operasyon basitçe, hastanın vücudundan alınan başka bir damarın tıkanıklık yaşanan bölgeye bağlanması ve bu bölgede dolaşımın sağlanması olarak açıklanabilir.
Bypass Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Operasyon kalp ve damar cerrahisi uzmanları tarafından steril bir ameliyathanede gerçekleştirilir. İşlem cerrahi bir işlem olduğundan dolayı hastanın anestezi etkisine alınması şarttır. Operasyon sırasında izlenecek adımlar aşağıdaki gibidir:
- Hasta ameliyata hazırlanır,
- Ameliyathaneye alındıktan sonra anestezi verilir,
- Göğüs kafesinden alınacak olan damar belirlenir,
- Damarın alınabilmesi için göğüs kafesi bir kemik testeresi yardımı ile kesilir,
- Bacaktan damar alınacağı takdirde hastanın bacağında gerekli bölge kesilerek açılır ve damar alınır,
- Alınan damar tıkanıklık yaşanan damarın tıkanık bölgesinin alt kısmına bağlanır,
- Göğüs kafesi güçlü teller ile birleştirilir,
- Yara dikilir ve hasta kapatılır,
- Hasta yoğun bakıma alınır ve işlem tamamlanır.
Operasyon sonrasında hastanın bakımı profesyonel sağlık çalışanları tarafından yapılır. Hastanın en az 3 gün boyunca hastanede kalması talep edilir. Operasyonun başarılı geçmesi ve hastada herhangi bir komplikasyona rastlanılmaması durumunda hasta doktor talebine göre uygun görülen anda taburcu edilebilir. Taburcu edilme süresi hastanın durumuna ve yaşına göre farklılık gösterebilir. Genelde hasta ilk 5 günün sonunda taburcu edilmektedir.
Bypass Ameliyatı Riskleri
Bypass ameliyatlarında önceki senelerde yapılan yöntemler yeni teknolojik sistemlerin gelişmesi ile yerini yenilerine bırakmıştır. Bu sebeple operasyonların başarı oranı artarken risk oranları azalmıştır. Operasyonlar yaşlı bireyler için daha büyük risk teşkil edebilirken daha genç bireyler için büyük riskler teşkil etmemektedir. Daha önce bypass ameliyatı olan kişilerden elde edilen verilere göre ölüm riski her 100 hastada 3’tür. Fakat hastanın ölüm riskine sahip olabilmesi için yaşının ve kilosunun yüksek olması, operasyon esnasında farklı komplikasyonların gelişmesi veya hastanın kalbinin operasyonu kaldıramayacak kadar güçsüz olması gerekmektedir.
Operasyon öncesinde doktorlar gerekli risk oranlarını ve bilgilerini vermekte ve hasta onayını bu şekilde almaktadırlar. Ameliyatın riskleri, hastanın yaşına ve fiziksel durumuna bağlı olarak değişmektedir. Hastanın yaşı, ameliyat riskleri arasında en etkili durumlardan biridir. Ameliyat sonrası oluşabilecek riskler aşağıdaki gibidir:
- Can kaybı,
- Ameliyat sırasında stentin uyum sağlamaması,
- Ameliyat sırasında hastanın böbreklerinde sorunların meydana gelmesi,
- Ameliyat sırasında hastanın solunum yollarında sorunlar meydana gelmesi.
Ameliyat öncesinde hastanın sağlık durumu da risk teşkil eden unsurlar arasında yer alabilmektedir. Aşağıda belirtilen durumlara sahip hastalar için operasyon riskli olabilir:
- Hastanın yaşının büyük olması,
- Diyabet hastalığı olması,
- Sigara ve/veya alkol tüketimi,
- Kronik akciğer hastası olması,
- Böbrek yetmezliği olması,
- Hareketsiz olması,
- Damar hastalıklarına sahip olması.
Bu rahatsızlıklara sahip bireyler için operasyon daha riskli olabilir. Fakat doktorun yaptığı kontroller sonrasında operasyon tüm komplikasyonlar göz önünde bulundurularak daha dikkatli bir şekilde gerçekleştirilebilir.
Bypass Ameliyatından Sonra Yapılması Gerekenler
Bypass ameliyatı kişinin kalp ve damarları ile alakalı bir ameliyattır ve operasyon sonrasında hastanın sağlığına son derece dikkat etmesi gerekir. Hastanın operasyon öncesindeki yaşam tarzını değiştirmesi ve zararlı tüm öğeleri hayatından çıkartması gerekir. Kalp hastalıkları tekrarlayabilen ve ölümcül olabilen hastalıklardır.
Operasyon sonrasında yapılması gereken ilk ve en önemli şey doktor tavsiyelerine harfiyen uymaktır. Hastanın kontrollerini de kesinlikle aksatmaması gerekir. Gerekli ilaçların düzenli olarak alınması da son derece önemlidir. Operasyon sonrasında hasta devamlı olarak doktor tarafından kontrol edilmeli ve durumu gözetim altında tutulmalıdır. Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Sigarayı bırakmak,
- Göğüs kafesinin korunması,
- Hasta ziyaretlerinin gerçekleştirilmemesi,
- Yara yerinin düzenli olarak temizlenmesi,
- Göğüs kısmına baskı yapacak hareketlerden kaçınılması,
- Verilen varis çoraplarının önerilen şekilde giyilmesi,
- Belli bir süre ağır kaldırılmaması,
- Doktorun verdiği egzersizlerin harfiyen uygulanması.
Bypass ameliyatı sonrası enfeksiyon riskinin önlenmesi son derece önemlidir. Bu sebeple yaraların düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir. Aynı zamanda bypass ameliyatı sonrası ayak şişmesi gibi durumlar son derece normal karşılanır. Hastanın bacağından alınan damar sebebi ile bypass ameliyatı sonrası ağrı yaşanabilir. Bu sebeple varis çoraplarının giyimi aksatılmamalı ve doktor talimatlarına harfiyen uyulmalıdır.
Bypass Ameliyatı Sonrası Bakım
Bypass ameliyatı sonrası hastanın bakımı öncelikle yoğun bakımda yapılmalıdır. Hasta 24 saatten önce yoğun bakımdan çıkartılmamalı ve gözetim altında tutulmalıdır. Kalp ve damar cerrahisi operasyonlarında ilk 24 saat büyük önem taşıdığından dolayı hastanın gözetim altında tutulması gerekir. Bypass ameliyatı sonrası aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:
- Hastanın yaralı bölgesinin düzenli olarak temizlenmesi,
- Hastanın düz ve rahat bir zeminde uzanması,
- Hastanın kendini yormaması ve dinlenmesi,
- Ağır egzersizlerden kaçınması gereklidir.
Hastanın bakımını üstlenen kişinin yaraların düzenli olarak temizlenmesine dikkat etmesi son derece önemlidir. Bunun sebebi yara yerinin kolaylıkla enfekte olabilecek olmasıdır. Aynı zamanda düzenli olarak ilaçların verilmesi ve hastanın yorulmaması gerekmektedir. Ağır aktivitelerden kaçınılması ve hastanın düzenli olarak yürütülmesi, doktorun verdiği egzersizlere uymasının sağlanması da son derece önemlidir.
Bypass Ameliyatı Sonrası Beslenme
Günlük hayatta beslenme, kişilerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceği gibi aynı zamanda damarlarda tıkanıklık ve daralmalara da sebebiyet verebilmektedir. Bu sebeple, özellikle kalp ve damar cerrahisi alanında herhangi bir operasyon geçirmiş olan tüm bireyler beslenmelerine son derece dikkat etmeli ve sağlıklarını korumaya özen göstermelidirler. Bu sebeple doktorlar ameliyat sonrası belli noktalara dikkat ederek hastalara sağlıklı bir beslenme listesi önerirler. Genellikle bu liste uzman diyetisyenler tarafından hazırlanır. Operasyon sonrasında hastanın beslenmesinde dikkat etmesi gereken en önemli hususlar aşağıdaki gibidir:
- Yağlı beslenmemeli,
- Aşırı tuz kullanımından kaçınılmalı ve mümkünse hiç tuz kullanılmamalı,
- Tatlı yiyeceklerden uzak durulmalı,
- Gazlı içecekler tüketilmemeli,
- Kalorili besinler tercih edilmeli ve hastayı güçlendirecek yiyecekler kullanılmalı,
- Bol miktarda su tüketimi yapılmalıdır.
Bypass ameliyatı sonrası balgam oluşumu yaşanabilir. Bu tip durumlarda hastanın bol miktarda su içmesi ve balgam söktürücü ilaçlardan uzak durması gerekir. Balgam söktürücü ilaçlar hastanın öksürmesine sebebiyet verebilir.
Bypass ameliyatı sonrası öksürük kendiliğinden de oluşabilir. Fakat hastanın sürekli öksürüyor olması göğüs kafesinde baskıya yol açabilir. Bu durumda doktor ile görüşülmelidir. Hastanın tedavi süresi boyunca sigara ve alkolden tamamen uzak durması gerekmektedir. Aksi takdirde beklenmeyen komplikasyon oluşabilir ve hastanın sağlığı riske girebilir.
Bypass Ameliyatı Sonrası Cinsel Yaşam
Operasyondan sonraki iyileşme sürecinde hastanın cinsel yaşamdan uzak durması gerekmektedir. Bypass ameliyatları açık kalp ameliyatı olarak yapılmaktadır. Bu sebeple hastanın göğüs kafesinde oluşacak olan yaranın tamamen iyileşmesi zaman alacaktır. Hasta, operasyon sonunda bedenini veya kalbini zorlayacak hareketlerde bulunduğu takdirde kalbe hasar verebilir ve damarlarda soruna yol açabilir.
Tedavi sürecinde hastanın kalp atışları stabil tutulmalıdır ve kesinlikle kalbi zorlayıcı hareketlerde bulunulmamalıdır. Bu sebeple doktordan net bir onay alınana kadar ve tedavi süreci tamamen tamamlanana kadar hastanın cinsel yaşantısına ara vermesi mecburidir. Özellikle ileri yaşa sahip bireyler için cinsellik haplarının kullanımı kesinlikle yasaktır. Performans hapları direkt olarak kalbi etkilediğinden dolayı hastanın sağlığı için büyük risk teşkil edebilirler. Hastanın aktif cinsel yaşantısı çok ağır olmamak kaydı ile ilk 7 haftanın tamamlanmasının ardından tekrar başlayabilir.
Bypass Ameliyatı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Bypass ameliyatı sonrası kaç yıl yaşanır?
Bypass ameliyatı sonrasında hastanın yaşam süresi kişinin yaşına ve fiziksel durumuna göre değişmektedir. Öngörülen ve beklenen yaşam süresi ortalama 15 yıl ile 30 yıl arasında değişmektedir. Bazı hastalarda tekrar operasyon yapılması gerekebilir. Net bir yaşam süresi verilememekle beraber hasta genç ise ve sağlıklı bir yaşam sürüyorsa bu süre 30 seneye kadar uzatılabilir.
Bypass ameliyatından sonra hasta ne zaman uyanır?
Hasta ameliyat sonrasındaki ilk 4 saatin tamamlanmasının ardından solunum cihazından ayrılır. Takip eden 24 saat boyunca yoğun bakımda tutulur. Hastanın durumuna göre yoğun bakım süresi 36 saate kadar uzatılabilir. Hasta yoğun bakıma alındığı esnada anestezi etkisinden çıkmaya başlayacaktır. Bu süreç hastanın yaşı ile de doğru orantılıdır. Hastanın yaşı ne kadar büyükse uyanması o kadar uzun sürecektir. Bunun sebebi ise yaşı büyük olan bireylerin anesteziyi kaldırmalarının daha zor oluşudur.
2. Kez bypass ameliyatı olunur mu?
Hastanın yaşına, daha önceden geçirdiği operasyonun ağırlığına ve durumuna bağlı olarak tekrar operasyon geçirebilir. Bu tip operasyonlarda hastanın yaşı ve fiziksel durumu büyük rol oynamaktadır. Hastanın bedeninin operasyonu kaldırabileceği saptanırsa ve hastanın operasyona ihtiyacı var ise işlem tekrar gerçekleştirilebilir. Hastaya aynı zamanda tek seferde iki farklı bölgeden bypass uygulanması da mümkündür.
Bypass ameliyatı fiyatı nedir?
Bypass ameliyatları günümüzde özel ve devlet hastanelerinde yapılmaktadır. Acil durumlarda ve devlet hastanelerinde yapılan operasyonlarda işlemler SGK tarafından karşılanmaktadır. Özel sağlık kuruluşlarında bypass ameliyatı fiyatı, hastanenin ve uzman hekimin fiyat politikasına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Bypass ameliyatı kaç saat sürer?
Ameliyat süresi yapılacak olan işlemin detaylarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Yapılacak olan bypass sayısı ve işlem esnasında herhangi başka bir cerrahi işlem uygulanıp uygulanmayacağı işlem süresini etkilemektedir. Ameliyat süresi 2 saat ile 5 saat arasında değişkenlik göstermektedir. Operasyon esnasında kapakçığın değiştirilmesi kararı alınırsa işlem süresi uzayabilir. Bu durum hasta ile operasyon öncesi varsayımsal süre olarak konuşulur ve hasta bilgilendirilir.
Bypass ameliyatı kaç günde iyileşir?
Bypass ameliyatı sonrası komplikasyonlar oluşmadığı takdirde hasta 5 gün içerisinde taburcu edilir. Hastaların genel olarak iyileşme süreçleri 6 hafta olarak bilinmektedir. Bu durum hastanın bakımına göre 4 haftaya kadar düşebilir. 6. Haftanın sonunda hasta işine dönebilecek duruma gelmelidir. Hastanın iyileşme süreci yavaş ilerliyorsa ve bir komplikasyon oluşmuş ise doktor ile iletişime geçilmeli ve gereken müdahaleler yapılmalıdır.
Mide bypass ameliyatı kimlere yapılır?
Mide bypass operasyonu aşırı kilolu bireylere uygulanabilen bir yöntemdir ve obezite cerrahisi adı altında gerçekleştirilmektedir. Operasyonun yapılabilmesi için hastanın belli bir kilonun üzerinde olması gerekir. Bu kilo sınırı doktorlar tarafından vücut/kitle endeksi ölçülerek belirlenmektedir.