Çatlatma İğnesi Nedir?
Çatlatma iğnesi ile, kadınlardaki yumurtaların çatlatılarak doğum oranının yükseltilmesi sağlanır
Yumurta çatlatma iğnesi, infertilite/kısırlık yaşayan kadınların bebek sahibi olabilmesi amacıyla büyümüş durumdaki folikül yapının çatlamasını ve aynı zamanda daha çok yumurta meydana gelmesini sağlayan iğnedir. Folikül, tek bir tane yumurta hücresini saran, besleyen ve koruyan yapıya denmektedir.
Üreme hücreleri, kadınların yumurtalık bölgesinde meydana gelmektedir. Doğurganlık durumunu engelleyen çeşitli problemlerin başlangıcı da yine yumurtalık bölgesinden kaynaklanmaktadır. Bu noktada, yumurta çatlatma iğnesi olarak bilinen işlemin gerçekleştirmesi ile hamileliğin önündeki engeller azaltılmaya çalışılır. Çatlatma iğnesinin yapılması, tıbbi bir işlem olarak uygulanır ve çiftlerin bebek sahibi olmasına fayda sağlar.
Çatlatma iğnesi ile kadındaki yumurtaların çatlatılması sağlanarak hamilelik oranı yükseltilir. Normalde yumurta çatlaması ise şu şekilde gerçekleşir:
- Folikül ismindeki keseciklerde yumurta hücreleri taşınır.
- Bu kesecikler olgun hale geldiği zaman normal koşullarda çatlama gerçekleşir. (Ortalama olarak regl döneminin 14-18. günleri arasında)
- Bu çatlama gerçekleşince yumurta hücreleri, serbest biçimde salınır ve sperm ile beraber döllenebilecek duruma gelir.
- Kadınlar her adet dönemi sırasında bu döngüyü yaşar. Döllenmemiş olan yumurta hücreleri ise kadının adet kanamaları yoluyla vücudundan atılmış olur.
Yumurta Çatlatma İğnesi Nasıl Yapılır?
Yumurta çatlaması iğnesi, uzman hekim gözetiminde yapılması gereken bir uygulamadır. Bilinçsiz bir kullanım sonucunda sağlıksız sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, bebek sahibi olmak isteyen kişilerin öncelikle uzman hekime danışması ve uygun görülür ise tedaviden yararlanması gereklidir.
Çatlatma iğneleri, kullanım amacına bağlı olarak farklı şekillerde yapılabilir. Cilt altından kişinin kas içerisine direkt olarak enjekte edilerek yapılan bu ilaç; üst kolun arka tarafından, kalçadan ya da göbek bölgesinden yapılabilir. Kullanım amaçlarına göre şu şekillerde uygulanır:
Tüp Bebek Tedavisi Amaçlı: Adetin tam 2.günü itibariyle başlanır ve ortalama 10 ila 11 gün kadar yumurtalıkları uyarıcı etkisi bulunan ilaçlar uygulanır. Uygulama esnasında ultrasonografi ile yumurtalıklar görüntülenir. Gelişimi bu yolla takip ve kontrol edilir. Uygulama ardından yumurtaların olgunlaşması beklenir ve olgunlaşma gerçekleştiğinde çatlatma iğnesi uygulanır. İşlemin ardından 36 saat sonrası çatlamış olan yumurtalar toplanır. Daha önceden alınan sperm hücreleri ile toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında birleştirilir.
Aşılama Tedavisi Amaçlı: Olgunlaşmış olan yumurtaların çatlaması amacıyla enjeksiyon uygulaması gerçekleştirilir. Bu işlemden 36 saat geçmesinin ardından ise fallop tüpleri içerisine sperm hücreleri aşılanır. Sperm ve yumurtaların birleşmesinin ardından hamilelik için başarı oranı artırılmış olur.
Yalnızca Çatlama Amaçlı: Çatlama iğnesi, bu durumda LH hormonunun işlevini görmesi amacıyla yapılır. Ortalama 16 ila 22 mm kadar büyüklük elde edilmesinin ardından da işlem gerçekleştirilir. Sonrasında 36 saat süre sonunda çatlama meydana gelmesi beklenir. Bu arada yapılan bu işlem, birkaç gün önce ve sonrasında çiftlerin cinsel ilişki yaşamasıyla desteklenir. Bu sayede çatlamış olan yumurtanın erkek sperm hücresiyle karşılaşma ihtimali artırılmış olur.
Çatlatma İğnesi Sonrası
Çatlatma iğnesi sonrası amaçlanan, kadında döllenmenin sağlanması ve hamile kalma olasılığının arttırılmasıdır. Ancak bu iğneler, hamile kalamayan her kadın için uygulanmaz. İlk olarak bu amaçla bazı tetkikler yapılır ve bu sayede kişinin yumurtlama kabiliyeti tespit edilebilir. Çatlatma iğnesi sonrası hamile kalmayı isteyen kadınlar, aşağıdaki durumlarda bu iğne yöntemine başvurabilirler:
- Kişide çatlamaya engel bir sağlık sorunu bulunuyorsa,
- Folikül kesesinde bulunan yumurta hücrelerinde olgunlaşma oluyor ama çatlama kendiliğinden gerçekleşemiyorsa,
Yumurta çatlatma iğnesi ile hamile kalanlar, doğal yollarla hamile kalmada sorun yaşayan kişilerdir. Her hamilelikteki gibi çatlatma iğnesi ile hamilelik durumunda da fark edildiği anda, hiç belirti bulunmasa bile adet gecikmesi söz konusuysa doktora başvurulması önerilmektedir. Yapılacak olan kandaki hamilelik testi ya da ultrasonografi değerlendirmesi ile kişinin hamileliği kesinleştirilmiş olur.
Yumurta çatlatma iğnesi ile hamile kalanlar, normal yollarla hamile kalanların yaşadığı gibi normal seyreden bir hamilelik süreci geçirirler. Bu çatlatma iğnesinin kullanılmasındaki asıl amaç da kişinin doğurganlık şansının çoğaltılmasıdır. Ancak hamileliğin oluşmasında etkili olabilecek farklı pek çok etmen de bulunur. Dolayısıyla hamile kalmak için tek başına bir enjeksiyon uygulaması, her zaman yeterli olmayabilir.
Çatlatma İğnesi Sonrası İlişki
Yumurtlama durumu, çatlatma iğnesi yapılmasından 36 saat kadar sonra gerçekleşeceğinden dolayı, çiftlerin ilk cinsel ilişkilerini bu saatlere yakın bir anda yapması tavsiye edilmektedir. Ancak yumurta çatlatma iğnesinin uygulandığı gün için cinsel ilişki tavsiye edilmemektedir. İlk ilişkinin ardından ise birer gün ara vererek bir iki defa daha ilişki yaşanması önerilir.
Her gün ilişki olması, bilinenin aksine şansı artırmamaktadır. Çünkü erkekteki sperm hücreleri, sonsuz olan bir kaynak değildir. Çiftler arasında aynı gün yaşanmış iki veya üç ilişki, spermde bulunan canlı sayısını düşmesine neden olur. Dolayısıyla dinlenmeden aynı gün (aralıksız) gerçekleşen ilişkide erkekteki sperm gücü de oldukça azalır.
Çatlatma İğnesi Hamilelik Belirtileri
Çatlatma iğnesi uygulandıktan sonra işlemin sonucu uzman hekim tarafından gözlemlenir. Tedaviye başvuran kişilerde görülen hamilelik belirtileri:
- Kasık bölgesinde tek ya da iki taraflı şekilde ağrı,
- Vajinal ıslaklık ve akıntı düzeyinde artma,
- Göğüsler üzerinde hassasiyet,
- Kişinin vücut ısısında değişiklik,
- Cinsel arzuda artış olarak sıralanmaktadır.
Çatlatma iğnesi sonrasında yaşanan bu durumlar dışında hamile kalınması halinde kişinin yaşayacağı hamilelik belirtileri, normal yolla oluşan hamilelik belirtileri ile aynı şekilde seyretmektedir.
Çatlatma İğnesi Yan Etkileri
Çatlatma iğnesi yan etkileri olarak çok ciddi bir yan etkiden bulunmamaktadır ancak bazı durumlarda iğne ile verilmiş olan hormon, kadındaki yumurtalıkların aşırı derecede uyarılmasına neden olabilmektedir. Bu durum ise OHSS meydana getirir. OHSS durumu da çatlatma iğnesi olmuş her kadında gözlenebilecek bir durumdur. Bu gibi durumlarda görülebilen yan etkiler ise şunlardır:
- Mide bulantısı,
- İshal,
- Nefes darlığı,
- Kusma
- Kısa sürede kilo alma.
Burada önemli olan ise yan etkilerin derece ve süresini dikkate alarak doktora danışmaktır.
Çatlatma İğnesi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Çatlatma iğnesi ne zaman yapılır?
Çatlatma iğnesi, yumurtaların tam olarak olgunlaşmasından sonra gerçekleştirilir. Tam olgunlaşma üzerinden 36 saat geçmesiyle yumurtada çatlama meydana gelir. Yumurtalar, yeteri kadar olgunluğa erişmeden önce çatlatma iğnesi yapılmaz. Yeteri kadar olgunlaşmadığı durumlarda uygulanan çatlatma işleminin herhangi bir şekilde etkisi olmamaktadır.
Çatlatma iğnesi sonrası yumurta ne zaman çatlar?
Çatlatma iğnesi kullanılmasının ardından 36 saat kadar bir sürede yumurtada çatlama başlar ancak bazı durumlarda da kadındaki yumurta çatlamayabilir. Bir diğer ihtimal ise yumurta çatlasa da hamilelik oluşmamasıdır. Yumurta çatlatma iğnesinin ardından adet gecikmesi de aslında gebelik dışı bir durum olabilir. Bu nedenle yumurtanın kesin çatlayıp çatlamadığı doktor kontrolünde tespit edilebilir.
Çatlatma iğnesi ile hamile kalma oranı nedir?
Çatlatma iğnesi ile hamile kalma oranı, her kadının tetkik değer ve sonuçlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Çatlatma iğnesi ile hamile kalma oranı %20 şeklindedir. Bu oran az gibi görünüyor olsa da aslında doğal yollarla gebe kalma oranı ile aynıdır. Dolayısıyla doğal yolla hamile kalma ihtimali ne kadar ise iğne yoluyla hamile kalma ihtimali de o kadardır.
Çatlatma iğnesi nereden yapılır?
Çatlatma iğneleri cilt altından kişinin kas içerisine verilmesi ile yapılan bir iğnedir. Kişinin cilt altına ise şu bölgeler üzerinden çatlatma iğnesi ile enjeksiyon yapılabilir:
- Kalça bölgesinden,
- Göbek alt kısmından,
- Üst kolun arka tarafından.
Çatlatma iğnesi adet gecikmesi yapar mı?
Çatlatma iğnesi adet gecikmesi gibi bir durum yaşanmamaktadır. Gebelik oluşmaması durumunda yumurta çatlatma iğnesinin uygulanmasının ardından ortalama 2 hafta kadar süre geçmesiyle adet kanaması görülmektedir. Ancak eğer bir yumurta çatlaması ve yumurtlama gerçekleşmiş ve hamile kalınmışsa o zaman adet gecikmesi yaşanabilir. (Tabii adet gecikmesi yaşanması, yine de tek başına hamile kalındığını ispatlamaya yeterli bir veri değildir. Çünkü gebelik dışı nedenlerden dolayı da adet gecikmesi görülmüş olabilir.)
Çatlatma iğnesi vurulduktan kaç gün sonra gebelik belli olur?
Çatlatma iğnesi vurulduktan sonra gebeliğin olup olmadığının anlaşılabilmesi için belirtiler gözlemlenir. Bu noktada önemli olan adet gecikmesi durumudur. Gebelik testi için de kadının adet gecikmesi yaşaması beklenir. Bu gecikme durumu ise yaklaşık olarak çatlama iğnesinin uygulanmasından 14 gün sonrasında yaşanır. Ortalama olarak o zamana denk gelir.
Yumurta çatlatma iğnesi kaç defa yapılır?
Çatlatma iğnesi yapılmasından 24 ila 38 saat geçmesi sonrasında bir defa veya ardışık olan günler içerisinde iki defa, laboratuvar ortamında hazırlanmış olan spermlerle aşılama gerçekleştirilebilir. Yumurtalar, iğne ile uyarılırlar. Bu çok daha etkin olan bir uyarılma sağlar ve kadın, daha kaliteli şekilde yumurta üretebilir. Bu uygulama ise 5 ila 10 kez kadar yapılır.
Yumurta çatlatma iğnesi ile ikiz gebelik olur mu?
Çatlatma iğnesi tedavisi ile ikiz gebelik olabilir. Hatta maksimum oranda hedeflenen de (en fazla) iki bebek/ikiz olmasıdır. Yani çatlatma iğnesi uygulaması ile minimum 1 tane ve maksimum 2 tane yumurta elde edilmek istenir. Bu sisteme göre iğneler, hastaya uygulanır. Çünkü sperm hücreleri, anneye verildiğinde hepsinin tutma ihtimali de vardır. Gebelik meydana gelirse maksimum ikiz bebek olması hedeflendiği için çok fazla sayıda yumurta büyütülmez; hedeflenen bu değildir. Kadın hazır olduğunda ve 2 tane yumurtası olgunlaştığında iğne yapılır ve bu sayede yumurta döllenme durumuna getirilir.
Çatlatma iğnesi sonrası kasık ağrısı olur mu?
Çatlatma iğnesi sonrası kasık ağrısı görülebilen şikâyetlerdendir. Kasık ağrısının meydana gelmesinde etkili olan nedenler, beraberinde karın ağrısına da neden olabilir. Buna göre işlem ardından folikülün çatlamasına ve yumurtadaki hücrelerin dağılmasına bağlı şekilde hem kasık ağrısı hem de karın ağrısı oluşabilmektedir.
Çatlatma iğnesi sonrası ağrı olur mu?
Farklı şekillerde kişiye enjekte edilebilen çatlatma iğneleri, kol, karın ya da kalça bölgesi üzerinden cilt altına uygulanır. Bu iğne yapılması sırasında ise çok kısa süreli bir biçimde bir ağrı şikayeti yaşanabilir. Çatlatma iğnesi uygulanırken, aslında genel olarak bir tek iğnenin giriş ağrısı hissedilmektedir. Ancak (nadir de olsa) iğnenin uç kısmı kılcal damara hasar verecek olursa uygulanan bölgede kanın damarın dış kısmına çıkması sebebiyle bir morarma da meydana gelebilir.
Çatlatma iğnesi sonrası akıntı olur mu?
Çatlatma iğnesi sonrası akıntı, görülebilen şikayetler arasındadır. Yumurtanın iğne sonrası çatlamasının ardından akıntı, az seviyede opak (donuk) şekle gelir. Ayrıca bu vajinal akıntı durumu takip edilerek yumurtanın hangi gün çatlamış olduğu da tahmin edilebilir.
Çatlatma iğnesi kilo yapar mı?
Çatlatma iğnesi kilo alma durumu ancak OHSS oluşması sonucunda olabilir. İğnenin meydana getirebileceği en büyük yan etkilerden bir tanesi OHSS’ dir. Dolayısıyla OHSS geliştiği zaman karın ağrısı, kusma, bulantı, nefes darlığı ve ishal gibi şikâyetler olabileceği gibi kişide kısa sürede kilo alma sorunu da oluşabilir. Hem bu hem de diğer şikâyetlerin görülmesi ise ciddi etkilerdir. Bu nedenle hemen doktora gidilmesi gerekir.
Çatlatma iğnesi bel ağrısı yapar mı?
Çatlatma iğnesi bel ağrısı, bu tıbbi işlemin kişi üzerinde oluşturabildiği yan etkilerden bir tanesidir. Bu bel ağrısı şikâyetinin ne şiddette ve ne kadar sürede devam edeceği ise kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak çatlatma iğnesinin kişide gösterdiği yan etkiler, uygulamanın ardından 3 ila 15 gün kadar geçmesi sonrasında ortadan kalkabilir. Bu yan etkilerin pek çoğu, bu zaman dilimi içerisinde görülebilmektedir.
Çatlatma iğnesi yumurta kaç mm olunca vurulur?
Çatlatma iğnesi, genel olarak yumurtalar 18 ila 20 mm kadar bir büyüklüğe kavuştuğu zaman vurulur. Ancak çok sayıda yumurta meydana geldiyse ya da E2(Östradiol) hormon (kadınlara özel östrojenik bir hormon) değeri fazla yüksek durumdaysa bu iğne bazı durumlarda uygulanmayabilir. Bu noktada önemli olan kadının adet döngüsü değil, yumurtanın erişmiş olduğu büyüklüktür.
Çatlatma iğnesi yumurtayı kesin çatlatır mı?
Çatlatma iğnesi kullanılmasının ardından 36 saat kadar bir sürede yumurtada çatlama başlar ancak bazı durumlarda da kadındaki yumurta çatlamayabilir. Bir diğer ihtimal ise yumurta çatlasa da hamilelik oluşmamasıdır. Yumurta çatlatma iğnesinin ardından adet gecikmesi de aslında gebelik dışı bir durum olabilir. Bu nedenle yumurtanın kesin çatlayıp çatlamadığı doktor kontrolünde tespit edilebilir.