Damak Kaşıntısı

Damak Kaşıntısı Nedir?

Damak kaşıntısı, bebekler ve yetişkinlerde damak veya dişsiz bölgelerde iç ve dış etkenlere bağlı olarak kaşınma, yanma, karıncalanma tarzındaki hislerdir. Bebeklerde diş çıkarma döneminde daha sık gözlenirken yetişkinlerde alerji durumlarında veya ağız içi mantar enfeksiyonlarında gözlenebilir. Genelde geçici durumlardır. Hastalar bu dönemlerde yemek yemede zorlanarak, iştahsızlık ve beslenme düzeni bozulabilir.

Damak Kaşıntısının Sebepleri Nelerdir?

Damak kaşıntısı farklı yaş gruplarında farklı sebeplerden dolayı gözlenir. Görülme sıklığı bebeklerde daha fazladır. Yetişkinlerde ilk bulgu olarak çıkmayabilir. Damak kaşıntısına sebep olan etkenler şunlardır:

Saman nezlesi (alerjik rinit): Bahar nezlesi olarak da bilinir. Bütün yıl gözlenebildiği gibi yılın sadece bazı dönemlerinde de görülebilir. Alerjik rinit hastalarında damak kaşıntısı sık gözlenebilir. Alerjik rinitte diğer bulgular şunlardır:

• Öksürük
• Hapşırma
• Gözlerde yaşarma
• Burun tıkanıklığı
• Boğaz ağrısı

Mantar enfeksiyonları: Ağız içerisinde mantar enfeksiyonu olarak genelde Candica Albicans görülür. Candica Albicans halk arasında ağız içerindeki pamukçuk olarak da bilinir. Fırsatçı bir enfeksiyondur. Ağız içerisindeki floranın değişmesiyle veya bağışıklık sisteminin düşmesiyle birlikte görülebilmektedir. Geniş spektrumlu antibiyotik ve kortikosteroid içerikli ilaçların kullanımına bağlı ortaya çıkabilmektedirler. HIV ile enfekte kişilerde sıklıkla gözlenir. Endokrin hastalıklarında da oluşabilmektedirler. Lokal faktörlerle de oluşabilmektedir. Genelde tam hareketli protez kullanan hastalarda üst çenesindeki protezi uzun süre çıkarmayıp altında gelişen mantar enfeksiyonudur. Candica Albicans ağız içerisinde bulunduğu bölgede kaşıntı, yanma ve ağrı yapar. Diğer bulguları şunlardır:

• İştah kaybı
• Kötü tat
• Damakta fibröz şişlikler
• Bulunduğu bölgede kanama
• Sistemik bulgular

Soğuk algınlığı ve grip: Soğuk algınlığı ve grip, kulak burun boğaz hastalıklarıdır. Bu hastalıklarda enfeksiyon damakla çok yakından ilişkilidir. Mikroorganizmalar yumuşak damak üzerinde de bulunabilirler. Boğaz şişmesine de bağlı olarak damakta kaşınma, hapşırık ve öksürük görülebilmektedir.

Damak Kaşıntısı Teşhisi 

Damak kaşıntısına sebep olan hastalıkların teşhisinde neden olan faktörleri ayırt etmek gerekir. Her hastadan mutlaka hikayesi alınmalıdır. Saman nezlesi olan hastalarda burun tıkanıklığı, hapşırma ve öksürük gözlendiğinden soğuk algınlığı ile karışabilmektedir. Bu iki hastalığın ayırıcı tanısında soğuk algınlığında boğaz ağrısı, vücutta yorgunluk, hafif ateş gözlenebilmektedir.

Saman nezlesi durumlarında daha net tanı koymak için kan testlerine ve deri testlerine başvurulmaktadır. Alerji durumlarında kan testi alerjinin varlığı, deri testleri alerjiye neden olan etken tespit edilir.

Candica Albicans teşhisinde hastanın hikayesi alınır ve ağız içi muayene edilir. Candica Albicans varlığında o bölge beyaz – sarı renkte gözükmektedir. Bir spanç (gazlı bez) yardımıyla kaldırılmaya çalışıldığında kalkar ve altında kanamalı bir alan gözlenir.

Tam hareketli protez varlığında hastaya kaç haftadır çıkarmadığı sorulur. Protez çıkarıldıktan sonra altındaki alan genelde kanamalı gözlenir.

Damak Kaşıntısı Tedavisi

Damak kaşıntısının tedavisinde neden olan etkene göre farklı tedaviler vardır. Hekim teşhisi koyduktan sonra yapabileceği tedaviler şunlardır:

Candica Albicans: ağız mantarlarında ilk olarak protez gibi lokal bir etken varsa hasta protezini belli bir süre kullanmamalıdır. Hekim hastaya antifungal ilaçlar önerebilmektedir. Bu ilaçlar:

• Fluconazole
• Clotrimazole
• Nystatin içerikli gargaralar

Hekim, klorheksidin içerikli gargaraları hastaya önererek sadece protezlerini gece bu sıvı içerisinde bekletebilirler. Mantar enfeksiyonları döneminde ağız içerisinde kullanılmaz. Hekiminiz önermediği sürece kesinlikle ilaç kullanmayınız.

Alerjik rinit: Saman nezlesi tedavisinde ilk olarak alerjiye sebep olan etkenden uzak durmanız gerekmektedir. Hekiminizin önerisiyle ilaç tedavisi sıklıkla yapılmaktadır. Bu ilaçlar şunlardır:

• Antihistaminikler
• desloratadin ve montelukast içerikli antihistaminikler
• setrizin dihidroklorür içerikli antihistaminikler
• Kortikosteroid içerikli burun spreyleri
• Beklometazon ve dipropiyanat içerikli
• mometazon furoat içerikliler
• Dekonjestan burun spreyleri
• Oksimetazolin HCl içerikliler

Bu ilaçları doktorunuz önermediği sürece kesinlikle kullanmayınız.

Soğuk algınlığı: Soğuk algınlığı durumlarında hekimler ilk olarak bazı önerilerde bulunmaktadır. Bunlar:

• İstirahat
• Bol su tüketimi
• C vitamini alınımı
• Beslenme düzenine dikkat etme

Soğuk algınlığı genelde 7 ila 10 gün içerisinde kendiliğinden de geçebilmektedir. Hekimler, hastalara ilaç önerisinde de bulunabilmektedir. Bunlar:

• Dekonjestan burun spreyleri
• İbuprofen ve parasetamol içerikli NSAİ ilaçlar verebilmektedir. Bunlar ağrı, ateş gibi bulguları azaltmaktadır.

Damak Kaşıntısı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Damak kaşıntısına sebep olan etkenler tedavi edilmezse genelde daha ileri bir hastalığa dönüşerek karmaşık bir hal alabilmektedir. Bu durumlarda hastaların yaşam kalitesi oldukça sınırlanır. İleriki yaşlarda daha sık gözlenen bir durumdur ve tedavileri daha zor olabilmektedir.

Alerjik rinit: Alerjik rinit tedavi edilmezse en çok astıma sebebiyet verebilmektedir. Zamanla hastalarda nefes darlığı gözlenebilir. Öksürük, hırıltılı nefes alma ve sürekli burun tıkanıklığı oluşabilir.

Soğuk algınlığı: soğuk algınlığı genelde kendiliğinden geçen bir hastalıktır. Lakin hastalar bu dönemde hastalığın farkına varmayıp dikkat etmezlerse hastalığa sebep olan mikroorganizmalar farklı hastalıklara sebebiyet verebilir. Bunlar:

• Grip
• Sinüzit
• Zatürre
• Bronşit
• İleriki yaşlarda astıma sebebiyet verebilir.

Candica Albicans ağız mantarları: Candica Albicansa sebep olan birçok hastalık ve kendisinin sebep olduğu birçok hastalık vardır. Hekim Candica Albicansın öncesini ve sonrasını düşünmelidirler. Candica Albicans tedavi edilmezse şu durumlar oluşabilir:

• Ağız kanserleri
• Protez varlığında protez kaybı

Damak Kaşıntısına Neler İyi Gelir?

Damak kaşıntısına ve sebep olan hastalıklara çok basit önlemler ile önüne geçebilirsiniz. Bu süreçte hem sizin belirtilerinizi azaltır hem de bir sonraki sefere hastalığa yakalanmanızın önüne geçebilirsiniz. Bunlar:

Alerjik rinitte;

• Alerjiye sebep olan etkenden uzak durun
• Evinizi sürekli havalandırın ve temizleyin
• Sigara içmeyiniz
• Yünlü, tüylü giysilerden uzak durunuz
• Kıyafet, çarşaf ve battaniyelerinizin temizliğine özen gösteriniz
• Tozlu alanlardan uzak durunuz
• Aşırı kokulu şeylerden uzak durunuz

Candica Albicansta;

• Ağız hijyeninize özen gösteriniz
• HIV gibi bulaşıcı hastalıklardan uzak durunuz
• Tam protezinizi geceleri temizleyip suda bekletiniz
• Tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz
• Beslenmenize dikkat ediniz
• Sigara ve alkol içmeyiniz
• Uyuşturucu maddeler kullanmayınız

Soğuk algınlığında;

• İstirahat etme
• Bol sıvı tüketimi
• C vitamini içeren meyve ve sebzeler tüketiniz
• Beslenme düzenine dikkat ediniz
• Ihlamur, nane limon, zencefil tüketebilirsiniz
• Temiz havaya özen gösteriniz
• Sigara içmeyiniz
• Yaşadığınız ortamın temizliğine özen gösteriniz

Damak Kaşıntısına Neler İyi Gelmez?

Damak kaşıntısına ve sebep olan etkenlere, yaşantınızda ve hastalık döneminde dikkat etmezseniz bu hastalıklar birçok komplike durumlara sebep olabilmektedir. Bu etkenler hem belirtilerinizi arttıracak hem de hastalığınızı ileriye taşıyabilirler.

• Sigara içmek
• Alkol kullanmak
• Uyuşturucu kullanmak
• Kötü ağız hijyeni
• Kötü beslenme düzeni
• Tozlu ve pis ortamlarda yaşamak
• Sıvı tüketiminin azlığı
• Tam protezinizi haftalarca ağzınızdan çıkartmamak

Damak Kaşıntısında İlaç Kullanımı Nedir?

Damak kaşıntısında ilaç kullanımı neden olan etkene göre değişebilmektedir. Alerjik rinit, soğuk algınlığı ve ağız mantarları sebep olabilmektedir. Hekiminiz tedavi sürecinde ilaç önerebilmektedir. Hekiminiz ilaç önermediği sürece kesinlikle ilaç kullanmayınız. Bu hastalıklarda ilaç kullanımı şunlardır:

Alerjik rinit

• Antihistaminikler
• desloratadin ve montelukast içerikli antihistaminikler
• setrizin dihidroklorür içerikli antihistaminikler
• Kortikosteroid içerikli burun spreyleri
• Beklometazon ve dipropiyanat içerikli
• mometazon furoat içerikliler
• Dekonjestan burun spreyleri (5 günden fazla kullanılmamalıdır.)
• Oksimetazolin HCl içerikliler

Soğuk algınlığı

• Dekonjestan burun spreyleri (5 günden fazla kullanılmamalıdır.)
• İbuprofen ve parasetamol içerikli NSAİ ilaçlar verebilmektedir. Bunlar ağrı, ateş gibi bulguları azaltmaktadır.

Candica Albicans

Antifungal ilaçlar kullanılır bunlar:

• Fluconazole
• Clotrimazole
• Nystatin içerikli gargaralar 

Hamilelikte Damak Kaşıntısı Nedir?

Hamilelik döneminde de bu etkenlere bağlı damak kaşıntısı görülebilmektedir. Gebeler bu dönemlerinde doktorunun önerisi olmadan kesinlikle ilaç kullanmamalıdırlar. Mantar enfeksiyonu çok yayıldığı durumlarda bazı topikal antifungal ilaçlar doktorunuzun önerisiyle kullanılabilmektedir.

Hamilelikte hormonların etkisiyle bağışıklık sistemi düşeceğinden Candica Albicans artışı gözlenebilmektedir. Bu dönmede hamileler için en önemli faktör ağız hijyenidir.

Hamilelikte alerjik rinit durumlarında da tedavi devam edilebilir. Kortikosteroid içeren burun spreyleri ve dekonjestan burun spreyleri doktorunuzun önerisiyle kullanılabilirler. Bazı antihistaminiklerde doktorunuzun önerisiyle kullanılabilmektedir lakin doktorunuz önermediği sürece kullanımı kesinlikle yanlıştır.

Bebeklerde Damak Kaşıntısı Nedir?

Bebekler diş çıkarma dönemlerinde de damak kaşıntısı olabilmektedir. 4-5 aylık bebeklerde başlayarak 24-30. Aylarda da görülebilmektedir. Alttan gelen dişin üzerindeki yumuşak dokuya baskı yaparak, yumuşak dokuda şişlik, kızarıklık, kaşıntı ve ağrı oluşturabiliyor. Bebekler bu dönemlerde huzursuzluk, iştahsızlık, salya artışı, ateş gibi bulgular görülebilmektedir. Bebekler eline aldığı her şeyi ağzına götürerek rahatlamaya çalışmaktadırlar. Anneler kaşıntı dönemlerde bebeklere yardımcı olmaları lazımdır. Şu şekilde yardımcı olabilirler:

• Gazlı bir bezle bebeğin damağına masaj yapabilirler
• Bebekler için ısırma çubukları alabilirsiniz, bunları hafif soğuk şekilde bebeğinize verebilirsiniz
• Diş jelleri gibi farklı şeyler denemeyiniz
• Salya artışından dolayı cildinde kızarıklıklar olabilir. Bunları düzenli siliniz. Nemlendirici kremleri ağız çevresinde kullanabilirsiniz.
• Bebekler bu dönemlerde salya artışından dolayı sıvı kaybederler. Bol bol emzirerek bunun önüne geçebilirsiniz.
• İshal olduğunda 3 kereden fazla olduğu durumlarda çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına götürünüz. 

Damak Kaşıntısı Varlığında Hangi Doktora Gidilir?

Damak kaşıntısı varlığında sebep olan etkene göre doktora gidilir. Hastalar sebep olan etkende hekim ayrımını yapabilmektedirler. Saman nezlesi, soğuk algınlığı ve gripte Kulak burun boğaz hastalıkları uzmanına gitmelidirler. Soğuk algınlığı ve gripte Aile hekimlerine de başvurabilirler. Hastalık bulguları çıktığında en kısa sürede hastalar hekimlerinden randevu almalıdırlar.

Saman nezlesi olan hastalarda bu dönemlerde yaşam kalitesi düşebilmektedirler. Öksürük, hapşırma burun tıkanıklığı ve damak kaşıntısı gibi bulgular yüzünden beslenme düzeni bozularak bağışıklık sistemi zayıflayabilir. Hastalar en kısa sürede doktorlarına başvurmalıdırlar.

Ağız içi mantar enfeksiyonlarında hastalar diş eti hastalıkları uzmanına (periodontist) başvurmalıdırlar. Candica Albicans varlığı birçok hastalığın belirtisi ve temeli olduğundan hiç zaman kaybetmeden neden olan etken bulunmalı ve tedavisi yapılmalıdır.