Dikkat Testi Nedir?

Dikkat dağınıklığı testi, her yaş grubunda görülebilen dikkatini toplayamama durumlarında şüphe üzerine uygulanan ve bireyin odaklanma gücünü ölçen testlerdir. Bu testlerin yapılmasındaki amaç kişinin odaklanma seviyesini öğrenmektir.

Dikkat testi genellikle resimler içerisinden farklı olanı bulmaya yönelik olarak yapılır. Buradaki genel amaç kişinin oraya odaklanmasını sağlamak ve sonrasında farkındalığını ölçmektir. Günümüzde özellikle çocuklarda ve gençlerde sıklıkla görülen bu durum, psikolojik bir rahatsızlık olarak insanların karşısına çıkmaktadır.

Dikkat eksikliği yaşayan kişilerin tespiti sonrasında uzman bir kişiden destek alınması önemlidir. Tedavi edilebilir bir hastalık olan bu durum, insanların hayatlarını derinden sarsacak bazı sonuçlara gebe olabilir. Odaklanma problemi hayatın her alanında kişinin karşısına çıkar. Mesela;

• Araba kullanmak tam bir konsantrasyon sergilenmesini gerektiren durumlardandır.
• Ders dinlemek ve derste başarılı olmak ancak konuya odaklanarak olur.
• Sosyal ilişkiler ve muhabbet esnasında sürekli dikkat dağınıklığı kişiyi arkadaşlarından uzaklaştırır.

Dikkat eksikliği kişinin hayatta mutsuz olmasını ve sosyokültürel olarak bir baskı altında kendisini hissetmesini sağlar. Bu nedenlerden dolayı test yapılması ve çıkan sonuca göre hareket planı hazırlanması gerekir. 

Sosyal hayatın pek çok noktasında dikkat eksikliğinden kaynaklı hatalar oluşabilir. Bu durumu fark eden yetişkinlerin dikkat eksikliğini gidermesi ve önlem alması gereklidir. 

• Yetişkinlerde dikkat eksikliği için görsel dikkat testi ve D2 dikkat testi uygulanmaktadır. 
• Bu iki testin yanı sıra, yaş grubuna özel olarak sunulan Burdon dikkat testi de uygulanabilir.

Dikkat dağınıklığı, çocukların gelişim çağlarında ortaya çıkabilir. Bu süreçte durumun fark edilmesi, tedaviden alınacak başarı oranını artırmaktadır. Hiperaktivite ve dikkat eksikliğinin bir arada bulunduğu durumlarda ise müdahale için uzman kişilere danışılması gereklidir.  

• Çocuklara uygulanan dikkat eksikliği testleri, Frankfurter ve Burdon’dur.

Dikkat Testi Çeşitleri

Dikkat eksikliği testi çeşitleri bakımından farklı başlıklar altında işlenebilir. Bu başlıklar;

Burdon Dikkat Testi

Burdon dikkat testi 10 – 20 yaş aralığında bulunan herkese yapılabilir. Dikkat dağınıklığını ölçen bu testin istekli olarak yapılması test sırasında dikkatsizliği azaltmaktadır. Bu testte ilköğretim dönenimde bulunan öğrencilere her bölüm için 3 dakika, liselerde öğrenim faaliyetlerini yerine getiren kişilere ise 2 dakika verilerek tamamlanır.

Yaş grubuna özgü sorular yöneltilmektedir. Testin genelinde başlarda doğru cevaplar gelse de sayfa ortalarında ve sonlarına doğru hata sayısı artmaktadır. Verilen cevapların akabinde testte öğrencinin dikkat başarısı ölçülebilir.

D2 Dikkat Testi

D2 dikkat testinde kişi, çoklu bir incelemeye tabi tutulur. Burada dikkat seviyesi ile birlikte öğrenme hızı, seçici dikkat ve konsantrasyon gibi unsurlarda ölçülür. 9 – 60 yaş aralığında bulunan herkese yapılabilir. 14 satır ve toplamda 47 karakterin kullanıldığı toplam 658 objesi bulunan bir testtir. 

Testte, harflerin sadece düz halleri değil diğer perspektifleri de bulunur. Birey, verilen harfi 658 obje arasından seçmeye çalışır ve sonrasında puanlamaya tabi tutulur. Toplamda 14 satırdan oluşan bu test için kişiye satır başı 20 saniye süre tanınır.

Frankfurter Dikkat Testi

Frankfurter testi 60 – 72 aylar arasında bulunan çocuklara uygulanmaktadır. 1,5 dakika süren ve oldukça kısa olan bir testtir. Genellikle çocuk ilkokula başladığı dönemlerde yapılır. Test görsel odaklı bir testtir. Test anında çocuğun dikkatini dağıtacak olan tüm unsurlar ortadan kaldırılır ve çocuk teste başladığı anda kronometre çalıştırılır. Birey burada yönergelere göre istenilen meyveleri resim içerisinde bulmalıdır.

Görsel Dikkat Testi

Görsel dikkat testleri, çocuğun görsel olarak dikkat etmesini ve nesneleri birbirinden ayırma yeteneğini ölçer. Resimde gösterilen objelerin daha karışık bir ortamda bulunması bu testte yapılması gereken işlemdir. Yaş aralığı fark etmeksizin her bireyde uygulanabilir. 

Görsel dikkat testlerinin 2 tane amacı vardır. Bunlardan ilki dikkat ölçmektir. Diğeri ise nörolojik rahatsızlıkların saptanmasını sağlamaktır.

Dikkat Eksikliği Testi Neden Yapılır?

Dikkat seviyesi, kişinin sosyal yaşamındaki tüm durumlara karşı etki gösterebilir. Konsantrasyon sorunu görülen kişilerde aşağıdaki belirtiler meydana gelir:

• Dikkatle dinlemesi gereken bir durumda kişinin uzun süre bir noktaya odaklanamaması,
• Konu dışı etmenler tarafından dikkatinin rahatlıkla dağıtılabilmesi,
• Sürekli olarak bir şeyleri unutması,
• Kişinin sürekli olarak dalgın olması ve düşünceli gözükmesi,
• Sabırsız hareketler gösterilmesi de dikkat eksikliği belirtileri arasındadır.

Bu durumlar genellikle çocuklarda fark edilir. Ancak yetişkinlerde de sıklıkla görülebilir. Yetişkin bireyler görülen dikkat eksikliği düşünce ve yorgunluk ile ifade edilmeye çalışılsa da altında bu rahatsızlık var olabilir.

Dikkat konusunda problem yaşayan kişilerde görülen bu durumların akabinde şu problemlerinde takip edilmesi gerekir.

• Odaklanma ve konsantre problemleri
• Huzursuzluk
• Hiperaktivite
• Düzensizlik ve dağınık olma durumu
• Ruh halinin sürekli olarak değişmesi
• Stres
• Sosyal ilişkilerde dengesizlik

Dikkat Eksikliği Testi Nasıl Yapılır?

Dikkat eksikliğinde yapılan ilk şey gözlemdir. Kişinin farklı ortamlarda nasıl davrandığını gözlemlemek ilk verilerin elde edilmesini sağlar. Buna göre kişinin “gözlem” yolu denilen bu kısımda şu davranışlarına dikkat edilir:

• Soru Sormak: Kişinin sürekli olarak soru sorması hatta sorduklarını tekrar sormasıdır.
• Hafıza: Kişinin hafızasında isim, telefon ve adres gibi bilgileri tutamamasıdır.
• Ezber Zorluğu: Ezberleme yapacak olan kişilerin bu işlerde zorluk çekmesidir.
• Karışıklık: Kişiye söylenen veya istenilen şeylerin sürekli olarak karıştırılmasıdır.
• Gürültü: Hasta, gürültülü ortamlarda söylenilen hiçbir şeye odaklanamamasıdır.
• Ayrıntılar: Küçük ayrıntılara dikkat edilmemesi veya gözden kaçırılmasıdır.
• Paylaşmak: Bu kişi özellikle düşüncelerini toplum içerisinde paylaşma konusunda zorluk yaşar.
• Matematik: Hastalığa sahip olan kişiler, toplama ve çıkarma işlemlerinde 1 rakamını devamlı olarak unutur. Aynı zamanda çıkartma işlemi esnasında rakamların bir kısmını toplarken bir kısmını ise çıkartır.

Gözlem aşamasının tamamlanmasından sonra mülakat adı verilen kısım başlar. Bu aşamada hastanın hareketleri takip edilir ve hareketleri puanlanır. Puanlama sonucunda kişi belirli bir eşit puanı geçer ise rahatsızlığın tanısı koyulabilir. Puanlama esnasında sorulan dikkat testi soruları;

• Hiç yok ise – 0 puan
• Bazen görülüyor ise – 1 puan
• Sık görülüyor ise – 2 puan
• Çok sık görülüyor ise – 3 puan olarak verilir.

Genel olarak yapılan dikkat eksikliği testi bu aşamalardan geçer ve tamamlanır.

Dikkat Eksikliği Tedavisi

Dikkat eksikliğinin çocukluk çağında tespit edilmesi ve ardından dikkat artırıcı uygulamaların yapılması sonucunda bu durum ortadan kalkabilir. Teşhisin erken dönemlerde yapılması başarı oranını artırmaktadır ve ilerleyen yaşantısına da etki göstermektedir. Yetişkinlerin ise testin ardından dikkat artırıcı uygulamalar yapması gereklidir. Bu uygulamalar, kişinin sosyal yaşantısına katkı sağladığı gibi günlük hayatta karşılaşabileceği olası problemleri engelleyebilir.

Dikkat eksikliğini gidermek için uzman hekim tarafından çeşitli uygulama ve işlemler tavsiye edilecektir. Hekimin uyarı ve tavsiyelerinin dikkate alınmasının ardından tedavilerden başarı alınması beklenir. Dikkat eksikliği tedavisi aşağıdaki şekilde devam edebilir:

• Uyarıcı ilaçların verilmesi,
• Doktor tarafından gerek görülürse bazı antidepresan ilaçların kullanımı,
• Psikoterapi veya psikologların devreye girmesi, seanslara gidilmesi,
• Zihinsel olarak kullanılabilen sağlık tedavileri uygulanan yöntemlerden birkaçıdır.

Ağır dikkat eksikliğinin yaşandığı durumlarda ilaç ve psikoterapi beraber uygulanabilir. Kişinin hayatını yüksek oranda etkilemiyor ise uygulamalar ve etkinlikler yaparak bu durumun üstesinden gelinebilir.