Diş sallanması, yetişkinlerde ve çocuklarda farklı nedenlerle ortaya çıkabilen ve altta yatan ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilen bir durumdur. Süt dişlerinin değişim döneminde çocuklarda görülen sallanma doğal kabul edilirken, yetişkinlerde bu durum genellikle periodontal hastalıklar veya travmalarla ilişkilidir. Bu makalede, diş sallanmasının nedenlerini, teşhis süreçlerini, tedavi seçeneklerini ve korunma yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Diş Sallanmasının Başlıca Nedenleri
Dişlerin sallanmasına yol açan faktörler yaşa ve bireyin genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Yetişkinlerde en yaygın neden, diş eti hastalıklarıdır. Diş eti iltihabı (gingivitis) tedavi edilmezse periodontitise dönüşerek dişleri destekleyen kemik dokusunu eritebilir. Diğer önemli nedenler arasında travmatik yaralanmalar (düşme, çarpma), osteoporoz (kemik erimesi), hormonal değişimler (hamilelik) ve kontrolsüz diyabet yer alır. Aşırı diş gıcırdatma (bruksizm) veya yanlış diş fırçalama teknikleri de dişlerde gevşemeye yol açabilir.

Belirtiler ve Eşlik Eden Şikayetler

• Diş etlerinde şişlik, kızarıklık ve kanama
• Sallanan diş çevresinde ağrı veya hassasiyet
• Diş ile diş eti arasında iltihaplı akıntı
• Ağız kokusu ve tat alma bozukluğu
• Isırma veya çiğneme sırasında rahatsızlık hissi

Teşhis Sürecinde Neler Yapılır?
Diş hekimi öncelikle detaylı bir klinik muayene yapar. Diş eti cebi derinliği ölçülerek periodontal hastalığın şiddeti değerlendirilir. Dental röntgen veya panoramik filmler ile kemik kaybı ve diş kökü hasarı incelenir. Sistemik bir hastalık şüphesi varsa (örneğin diyabet), kan testleri istenebilir. Travma öyküsü olan hastalarda çene kemiği kırıklarını ekarte etmek için BT görüntüleme gerekebilir.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi planı, diş sallanmasının altında yatan nedene göre kişiselleştirilir:

• Periodontal Tedavi: Derin temizlik (küretaj), antibiyotikli gargaralar ve lazer tedavisi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.
• Diş Splintleme: Sallanan dişler komşu sağlam dişlere özel teller veya fiberlerle sabitlenir.
• Kemik Grefti: İleri kemik kaybı olan hastalarda kaybedilen dokunun yerine yapay veya doğal greftler uygulanır.
• Diş Çekimi ve İmplant: Kurtarılamayacak derecede hasar gören dişler çekilerek implant veya köprü ile restorasyon yapılır.

Çocuklarda Diş Sallanması
Süt dişlerinin düşme döneminde görülen sallanma normaldir. Ancak erken yaşta sallanma (örn. 4 yaş öncesi) travma, çürük veya sistemik hastalıkları (lösemi gibi) işaret edebilir. Çocuk diş hekimi tarafından değerlendirme şarttır.

Korunma ve Önleyici Yaklaşımlar

• Günde iki kez florürlü diş macunu ile fırçalama ve diş ipi kullanımı
• Yılda iki kez profesyonel diş temizliği
• Diş gıcırdatma sorunu olanlar için gece plağı (occlusal splint)
• Sigara ve tütün ürünlerinden kaçınma
• Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin beslenme

Evde Uygulanabilecek Destekleyici Yöntemler

• Tuzlu su gargarası ile ağız hijyenini desteklemek
• Sallanan dişe baskı uygulamaktan kaçınmak
• Anti-enflamatuar etkisi olan karanfil yağı ile lokal uygulama (hekim onayı ile)

Diş sallanması ihmal edilmemesi gereken bir durumdur. Erken müdahale, diş kaybını önlemede en kritik faktördür. Bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden diş hekimine başvurulmalıdır.