Doğum, gebeliğin son aşamasını oluşturan ve bebeğin rahim dışına çıkmasıyla sonuçlanan fizyolojik bir süreçtir. Bu süreç, anne adayının vücudunda gerçekleşen hormonal ve fiziksel değişimlerle birlikte üç temel evrede tamamlanır. İşte doğumun evreleri hakkında bilinmesi gereken detaylar:

1. Evre: Açılma ve Silinme (Latent ve Aktif Faz)
Bu evre, düzenli rahim kasılmalarının başlamasıyla başlar ve rahim ağzının tamamen açılmasıyla (10 cm) sona erer. Latent faz saatlerce sürebilir ve kasılmalar hafif, düzensizdir. Rahim ağzı 0-4 cm arası açılır. Aktif faz ise daha yoğun kasılmalarla karakterizedir. Kasılmalar 3-5 dakikada bir gelir, her biri 45-60 saniye sürer. Rahim ağzı 4-10 cm açılır. Bu dönemde:

• Sırt ağrısı ve kasıkta baskı hissedilebilir.
• Su kesesi (amniyon zarı) yırtılabilir.
• Nefes teknikleri ve pozisyon değişiklikleri rahatlama sağlar.

2. Evre: Bebeğin Doğumu
Rahim ağzının tam açılmasından bebeğin tamamen çıkışına kadar geçen süreyi kapsar. Bu evrede anne adayı, kasılmalarla birlikte ıkınma hissi duyar. Bebeğin başı pelvik kemikler arasından geçerken "taçlanma" adı verilen an yaşanır. Sağlıklı bir doğumda bu evre ilk gebeliklerde 1-2 saat, sonraki gebeliklerde 15-30 dakika sürebilir. Dikkat edilmesi gerekenler:

• Doğum pozisyonu (sırtüstü, yan yatış, çömelme) doktorla birlikte belirlenmeli.
• Epizyotomi (doğum kesisi) gerekebilir.
• Bebek çıktığında göbek kordonu klemplenir ve kesilir.

3. Evre: Plasentanın Atılması
Bebeğin doğumundan sonra plasenta ve zarların rahimden çıkışıyla tamamlanır. Genellikle 5-30 dakika sürer. Rahim kasılmaları devam ederek plasentanın ayrılmasını sağlar. Bu süreçte:

• Hafif kanama normal kabul edilir.
• Plasenta çıktıktan sonra doktor kontrolü şarttır (tam çıkmama riski).
• Rahim masajı ve oksitosin iğnesi ile kanama kontrol altına alınır.

Doğum Sonrası İlk Saatler (4. Evre)
Tıbben üç evre kabul edilse de bazı kaynaklar doğum sonrası ilk 1-2 saatlik gözlem sürecini 4. evre olarak tanımlar. Bu dönemde:

• Anne, kanama ve tansiyon açısından izlenir.
• Bebekle ten tene temas başlatılır.
• İlk emzirme denemeleri yapılır.

Doğum Çeşitlerine Göre Evrelerde Farklılıklar

• Sezaryen: Planlı veya acil durumlarda cerrahi müdahaleyle gerçekleşir. Kasılmalar beklenmeden doğum tamamlanır.
• Suda Doğum: Ikınma evresinde suyun rahatlatıcı etkisinden faydalanılır, kasılma süresi kısalabilir.
• Evde Doğum: Tıbbi ekipman ve uzman eşliğinde yapılmalı, riskli gebeliklerde önerilmez.

Anne Adaylarına Pratik Öneriler

• Doğum planınızı önceden oluşturun (epidural tercihi, doğum pozisyonu).
• Nefes egzersizlerini gebeliğin son aylarında düzenli uygulayın.
• Hastane çantasını 36. haftadan itibaren hazır bulundurun.

Komplikasyonlar ve Acil Durumlar

• Uzamış doğum (24 saatten fazla süren kasılmalar).
• Bebeğin stres altında olması (kalp atımında düşüş).
• Plasenta retansiyonu (plasentanın tam çıkmaması).