Dijital Substraction Anjiyografi (DSA), damar yapılarının detaylı görüntülenmesi için kullanılan ileri bir radyolojik yöntemdir. Özellikle kalp, beyin ve periferik damar hastalıklarının teşhisinde altın standart olarak kabul edilen bu teknik, kontrast madde ve X-ışınlarının kombinasyonuyla çalışır. İşlem sırasında bilgisayar destekli görüntü işleme teknolojisi kullanılarak arka plan dokuların "çıkarılması" sağlanır, böylece damarlar net bir şekilde görselleştirilir.
DSA’nın Kullanım Alanları
DSA, çeşitli damar hastalıklarının teşhis ve tedavi planlamasında kritik rol oynar:
- Kalp Damar Hastalıkları: Koroner arter darlıklarının ve tıkanıklıklarının değerlendirilmesi.
- Beyin Damar Anomalileri: Anevrizma, arteriyovenöz malformasyon (AVM) veya damar tıkanıklıklarının tespiti.
- Periferik Damar Hastalıkları: Bacak veya kollardaki damar daralmalarının görüntülenmesi.
- Böbrek Damar Stenozu: Hipertansiyonun damarsal nedenlerinin araştırılması.
DSA İşlemi Nasıl Yapılır?
İşlem öncesinde hasta en az 6 saat aç kalmalıdır. Damar yolu açılarak kontrast maddeye alerji öyküsü sorgulanır. Kateter adı verilen ince bir tüp, kasık veya kol atardamarından girilerek hedef bölgeye ilerletilir. Kontrast madde enjekte edildiğinde X-ışını ile anlık görüntüler alınır. Bu görüntüler bilgisayar tarafından işlenerek kemik ve yumuşak doku gibi arka plan unsurları çıkarılır. İşlem genellikle 30-60 dakika sürer ve lokal anestezi altında yapılır.
DSA’nın Avantajları
- Damarların yüksek çözünürlüklü ve 3 boyutlu görüntülenmesini sağlar.
- Minimal invaziv bir yöntemdir, cerrahi kesi gerektirmez.
- Anjiyoplasti veya stent yerleştirme gibi tedaviler sırasında gerçek zamanlı rehberlik sunar.
Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kontrast Madde Alerjisi: Kaşıntı, döküntü veya nadiren anafilaksi gelişebilir.
- Böbrek Fonksiyonlarında Bozulma: Özellikle diyabet veya kronik böbrek hastalığı olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
- Kanama veya Hematom: Kateter giriş bölgesinde lokal komplikasyonlar görülebilir.
İşlem Sonrası İyileşme Süreci
Hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir. Giriş bölgesine baskı uygulanarak kanama riski minimize edilir. Bol sıvı tüketimi, kontrast maddenin böbreklerden atılımını hızlandırır. İlk 24 saat ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
DSA ile Benzer Yöntemler Arasındaki Fark
Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA) veya Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (CTA) gibi non-invaziv yöntemler damar görüntülemede sıklıkla kullanılır. Ancak DSA, dinamik görüntüleme ve tedaviye olanak tanıması nedeniyle bu yöntemlere göre daha üstün kabul edilir.
Kimler DSA İçin Uygun Aday Değildir?
- Kontrast madde alerjisi olanlar.
- Gebeliğin erken dönemlerindeki hastalar.
- Kontrolsüz hipertansiyon veya kanama bozukluğu bulunanlar.