ECMO (Extracorporeal Membrane Oxygenation), kalp ve akciğer fonksiyonlarının yetersiz kaldığı kritik durumlarda kullanılan yaşam destek sistemidir. Bu tedavi, hastanın kanını vücut dışına alarak bir membran oksijenatöründen geçirir, oksijenlenmiş kanı tekrar dolaşıma verir. Özellikle yoğun bakım ünitelerinde, geleneksel tedavilere yanıt vermeyen hastalarda son çare olarak uygulanır.

ECMO Hangi Durumlarda Kullanılır?

• Ağır Solunum Yetmezliği: ARDS (Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu), şiddetli zatürre veya COVID-19 komplikasyonlarında.
• Kalp Yetmezliği: Kalp ameliyatı sonrası geçici destek gerektiren durumlar veya kardiyojenik şok.
• Organ Nakli Bekleyen Hastalar: Nakil öncesi organ fonksiyonlarını stabilize etmek için.
• Doğuştan Kalp Hastalıkları: Yenidoğanlarda kritik kalp anomalilerinin tedavisinde.

ECMO Nasıl Uygulanır?
ECMO tedavisi, genellikle boyun veya kasık bölgesindeki büyük damarlara yerleştirilen kateterler aracılığıyla gerçekleştirilir. Venöz kan, bu kateterlerden çekilerek oksijenatöre pompalanır. Burada karbondioksit uzaklaştırılır ve kan oksijenle zenginleştirilir. Ardından, temizlenmiş kan ya venöz (V-V ECMO) ya da arteriyel (V-A ECMO) yolla hastaya geri verilir. V-V ECMO solunum desteği sağlarken, V-A ECMO hem kalp hem de akciğer desteği sunar.

ECMO Tedavisinin Riskleri ve Komplikasyonlar

• Kanama: Kan sulandırıcı kullanımı nedeniyle beyin, mide veya cerrahi bölgelerde kanama riski.
• Enfeksiyon: Kateter giriş bölgelerinde veya sistemik enfeksiyon gelişimi.
• Kan Pıhtılaşması: Oksijenatör veya hortumlarda pıhtı oluşumu.
• Organ Hasarı: Uzun süreli ECMO kullanımında böbrek yetmezliği veya iskemik inme riski.

ECMO Kimlere Uygulanamaz?

• Geri dönüşü olmayan organ yetmezliği olan terminal dönem hastalar.
• Ciddi kanama bozukluğu veya tedaviye cevap vermeyecek nörolojik hasarı olanlar.
• ECMO’nun teknik olarak uygulanamayacağı anatomik anomaliler (damar yapısı uyumsuzluğu gibi).

ECMO’nun Avantajları

• Kalp ve akciğerlerin dinlenip iyileşmesi için zaman kazandırır.
• Oksijenlenmeyi düzelterek hayati organlara kan akışını korur.
• Yenidoğanlarda %70’e varan sağkalım oranları sağlayabilir.

ECMO Sonrası İyileşme Süreci
ECMO desteği genellikle birkaç günden birkaç haftaya kadar sürer. Tedavi sonlandırıldığında kateterler çıkarılır ve hasta yakından izlenir. Fizik tedavi, solunum egzersizleri ve beslenme desteği, iyileşme sürecini hızlandırmak için kritik rol oynar.

ECMO ve Teknolojik Gelişmeler
Son yıllarda taşınabilir ECMO cihazları, hastaların nakliyesini kolaylaştırmıştır. Ayrıca heparin kaplı devreler, kan sulandırıcı ihtiyacını azaltarak komplikasyon riskini düşürür. Yapay zeka destekli sistemler ise kan akışını optimize ederek tedavi etkinliğini artırmaktadır.