Eisenmenger Sendromu, doğuştan kalp hastalığı olan bireylerde zamanla gelişen ciddi bir komplikasyondur. Kalpteki yapısal bozukluklar (örneğin ventriküler septal defekt veya atriyal septal defekt) nedeniyle akciğerlere giden kan basıncının aşırı artması (pulmoner hipertansiyon) ve kanın oksijenlenmesinde bozulma ile karakterizedir. Bu durum, tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit eden sonuçlara yol açabilir.

Eisenmenger Sendromunun Nedenleri ve Gelişim Süreci
Doğuştan kalp delikleri olan hastalarda, kan normalde sol kalpten sağ kalbe doğru şant yapar. Zamanla akciğer damarlarındaki basınç artışı, şant yönünün tersine dönmesine (sağ-sol şant) ve oksijenlenmemiş kanın sistemik dolaşıma karışmasına neden olur. Bu süreç, dokulara yetersiz oksijen iletimiyle sonuçlanır.

Eisenmenger Sendromunun Belirtileri

• Siyanoz: Dudaklarda, parmak uçlarında ve ciltte morarma (oksijenlenmemiş kanın dolaşıma karışması nedeniyle).
• Nefes Darlığı: Özellikle fiziksel aktivite sırasında belirginleşen solunum güçlüğü.
• Çomak Parmak: Parmak uçlarında genişleme ve tırnak yatağında yuvarlaklaşma.
• Halsizlik ve Baş Dönmesi: Dokulara yetersiz oksijen ulaşımına bağlı.
• Göğüs Ağrısı: Pulmoner hipertansiyonun kalp üzerindeki yükü artırması sonucu.

Teşhis Yöntemleri

1. Fizik Muayene: Üfürümlerin dinlenmesi ve siyanozun gözlemlenmesi.
2. Ekokardiyografi: Kalp yapısındaki bozuklukların ve şant yönünün değerlendirilmesi.
3. Kardiyak Kateterizasyon: Pulmoner arter basıncının direkt ölçümü.
4. Akciğer Grafisi ve BT: Akciğer damarlarının genişlemesinin görüntülenmesi.

Tedavi Seçenekleri
Eisenmenger Sendromunun kesin tedavisi genellikle kalp-akciğer nakli gerektirir. Ancak semptomları hafifletmek ve yaşam kalitesini artırmak için şu yaklaşımlar kullanılır:

• Oksijen Tedavisi: Hipoksemiyi (kanda düşük oksijen) düzeltmek için.
• İlaçlar:
  • Pulmoner Vazodilatörler: Bosentan, Sildenafil gibi ilaçlar damar direncini azaltır.
  • Antikoagülanlar: Kan pıhtılaşma riskini düşürmek için Warfarin.
• Kan Fazlalığının Kontrolü: Hematokrit seviyesini düşürmek için flebotomi (kan alma).

Hastalık Yönetimi ve Yaşam Tarzı Önerileri

• Fiziksel Aktivite Sınırlaması: Aşırı efor gerektiren sporlardan kaçınılmalı.
• Enfeksiyonlardan Korunma: Grip ve pnömokok aşıları düzenli yapılmalı.
• Yüksek Rakımdan Kaçınma: Oksijen seviyesinin düşük olduğu bölgelerde bulunulmamalı.
• Gebelikten Kaçınma: Hamilelik, anne ve bebek için hayati risk oluşturur.

Eisenmenger Sendromunda Beslenme ve Takip
Demir eksikliği anemisi riskini azaltmak için demir takviyeleri önerilir. Potasyum ve sıvı alımı, böbrek fonksiyonları dikkate alınarak düzenlenmelidir. Hastaların 3-6 ayda bir kardiyoloji kontrolünden geçmesi kritik önem taşır.

Erken Müdahalenin Önemi
Doğuştan kalp hastalığı olan bebeklerde cerrahi onarımın zamanında yapılması, Eisenmenger Sendromunun gelişimini engelleyebilir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi, hastalığın önlenmesinde anahtar rol oynar.