El mantarı, tıpta "tinea manuum" olarak adlandırılan ve ellerde kaşıntı, kızarıklık ile pullanmaya yol açan bir mantar enfeksiyonudur. Nemli ortamlarda hızla çoğalan mantarlar, özellikle el hijyeninin yetersiz olduğu durumlarda veya bağışıklık sistemi zayıf bireylerde yaygın görülür. Bu yazıda, el mantarının nedenlerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.

El Mantarının Nedenleri
El mantarı genellikle dermatofit adı verilen mantar türleri tarafından oluşturulur. Bu mantarlar, ortak kullanılan havlu, eldiven veya spor ekipmanları gibi yüzeylerden temas yoluyla bulaşabilir. Aşırı terleme, el derisinin sürekli nemli kalması veya diyabet gibi kronik hastalıklar enfeksiyon riskini artırır. Özellikle kuaförler, temizlik çalışanları veya elleri sık yıkanması gereken meslek gruplarında daha sık görülür.

El Mantarının Belirtileri

• Avuç içi veya parmak aralarında yoğun kaşıntı
• Deride kızarıklık ve şişlik
• Pullu veya kepekli döküntüler
• Zamanla çatlaklar ve kanamalı yaralar
• Tırnaklarda kalınlaşma ve sararma (enfeksiyon tırnaklara yayılırsa)

Teşhis Süreci
Doktorlar genellikle fizik muayene ile tipik belirtileri değerlendirir. Şüpheli durumlarda, enfekte bölgeden alınan deri kazıntısı mikroskop altında incelenir veya mantar kültürü yapılır. Ayırıcı tanı için sedef hastalığı veya egzama gibi diğer cilt rahatsızlıkları ekarte edilmelidir.

Tedavi Seçenekleri

1. Topikal (Yüzeysel) Tedaviler:

   • Antifungal Kremler: Clotrimazole, terbinafine içeren kremler günde 2 kez uygulanır.
   • Antifungal Losyonlar: Nemli ciltlerde daha hızlı emilim sağlar.
   • Keratolitik Ajanlar: Pullanmayı azaltmak için üre içeren kremler kullanılabilir.

2. Oral (Ağızdan) İlaçlar:

   • Yaygın veya dirençli enfeksiyonlarda terbinafine veya itraconazole gibi ilaçlar 2-6 hafta süreyle verilir.
   • Karaciğer fonksiyon testleri ile tedavi süreci takip edilmelidir.

3. Hijyen ve Bakım Önerileri:

   • Eller ılık su ve pH nötr sabunla yıkanmalı, iyice kurulanmalı.
   • Pamuklu eldiven kullanarak ellerin nemli kalması önlenmeli.
   • Tırnak makası veya havlu gibi kişisel eşyalar paylaşılmamalı.

El Mantarından Korunma Yöntemleri

• Elleri yıkadıktan sonra parmak aralarını tamamen kurutmak.
• Ortak kullanılan spor aletlerini temizlemeden temas etmemek.
• Ayak mantarı varsa tedavi ettirmek (enfeksiyon ellere yayılabilir).
• Bağışıklık sistemini güçlendirmek için dengeli beslenmek ve düzenli uyumak.

Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Antifungal kremler düzenli kullanılmazsa enfeksiyon tekrarlayabilir. Kaşıntı nedeniyle deriyi tahriş etmek, enfeksiyonun yayılmasına veya bakteriyel süper enfeksiyonlara yol açabilir. Tedavi sırasında el losyonları kullanılacaksa mantar öldürücü kremlerden sonra uygulanmalıdır.

El Mantarı ve Sosyal Yaşam
El mantarı, özellikle el sıkışma veya temas gerektiren durumlarda sosyal kaygıya neden olabilir. Enfeksiyon bulaşıcı olduğundan, tedavi başlayana kadar ellerin bandajla kapatılması veya tek kullanımlık eldiven tercih edilmesi önerilir.

Doğal Destekleyici Yöntemler

• Elma Sirkesi: Seyreltilmiş sirke ile günde iki kez pansuman yapmak mantar çoğalmasını yavaşlatabilir.
• Çay Ağacı Yağı: Antifungal özelliği olan yağ, hindistancevizi yağı ile karıştırılarak uygulanabilir.
• Sarımsak: Ezilmiş sarımsak suyunun enfekte bölgeye sürülmesi geçici rahatlama sağlar.

Doktora Ne Zaman Başvurulmalı?
Evde tedaviye rağmen 2 hafta içinde düzelme olmazsa, tırnaklar etkilenmişse veya enfeksiyon yayılıyorsa mutlaka bir dermatoloji uzmanına danışılmalıdır.