EMDR Nedir?

Kişinin yaşadığı deneyim ya da travmalardan kaynaklı ortaya çıkan duygusal sıkıntıların ortadan kaldırılmasında uygulanan EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) psikoterapi alanında kullanılan en etkili tekniklerden biridir. İlaç kullanmadan ve hipnoz yapılmadan uygulanan bu modern yöntem ile kişinin yaşadığı kötü olaylara odaklanmasını sağlayarak bilinçaltı sorunları çözülmeye çalışılır.

Türkçe anlamı göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme anlamına gelen EMDR terapisi 8 aşamalı bir protokolden oluşmaktadır. Her yaştan kişiye rahatlıkla uygulanabilen bu terapi ile sadece geçmiş sorunlar değil şimdiki ve gelecekte yaşanabilecek sorunların da önüne geçilmesi hedeflenir.

Birçok uzun süreli terapi yöntemlerine göre çok daha kısa sürede etkisini gösteren bu uygulama ile kişinin gelecek kaygıları en iyi şekilde yönetilir. Geçmişte yaşadığı olayı ya da benzer durumu yeniden yaşaması ya da hatırlaması halinde aşırı tepkiler vermesi engellenir.

Kişinin yaşadığı olayı nasıl yorumladığı ve olayın yaşam tarzını nasıl etkilediği gibi durumların neticesinde seans sayısı değişebilir. Uygulama ilk seanstan itibaren etkisini göstermeye başlar. Bir sonraki seansta ise uygulamaya kalındığı yerden devam edilir ve etkisi artırılır. Kişi EMDR tedavisi sayesinde duygu, ses, imge ve koku gibi etkenlere karşı duyarsızlaştırılır. Gelecekteki tepkilerine etki edilerek hayata karşı uyumlu davranması sağlanır.

EMDR Terapisi Ne İşe Yarar?

Yaşadığımız her an anılardan oluşur. Kişinin anılarında bulunan travma etkisi yaratan olaylar birçok psikolojik soruna neden olabilir. Bu sorunlar şu anı etkiliyorsa ve günlük yaşamı devam ettirmekte kişi zorlanıyorsa EMDR terapisine başvurulabilir.

EMDR terapisinin başvurulduğu durumlar:

• Cinsel taciz travması
• Tecavüz travması
• Ölüm travması
• Kavga travması
• Depresyon
• Anksiyete (kaygı bozukluğu)
• Fobiler

Kişiyi etkileyen psikolojik semptomların tamamen ortadan kaldırılmasını sağlayan etkili bir teknik olan EMDR Terapisi, kişinin önce o anıya odaklanmasını ve yaşadığı anıya karşı nötr hale gelmesi sağlar. Eğer kişinin yaşadığı travmatik olaylara karşı verdiği tepkisi değişirse ortaya çıkan semptomlar da ortadan kalkar.

EMDR Terapisi Nasıl Uygulanır?

Uzman terapistler tarafından 8 aşamadan oluşan belli bir protokol eşliğinde EMDR Terapisi uygulanır.

Terapi Planlama

EMDR Terapisinin ilk aşaması danışanın hikayesini alma ve terapi planlamasıdır. Böylece terapist kişinin duygu durum yoğunluğuna bağlı olarak nasıl bir terapi yapacağını belirler. Kişinin kendini rahat hissedebilmesi adına dış dünyanın etkilerinden uzak bir ortama geçmesi sağlanır. İlk etapta danışanda görülen semptomlar belirlenir. Gelecekle ya da geçmişle ilgi sorunlar tespit edilerek kişiye nasıl tedavi uygulanacağı konusunda bir yol haritası belirlenir.

Hazırlık Aşaması

Terapist danışanına gerekli bilgileri verdikten sonra rahat edeceği şekilde o kişiyi hazırlar. Terapist ile danışan arasında nitelikli bir terapötik ilişkinin kurulabilmesi için hazırlık aşamasına geçilir.

Eğitim Aşaması

Eğitim aşamasında ise terapist danışanına göz hareketlerini nasıl yapacağı konusunda bilgi verir. Danışanın beklentileri doğrultusunda terapistin yönlendirmesi ile beynin adaptif bilgi işleme mekanizması çalıştırılır. Çocuklarda terapist omuz ve diz bölgesine dokunarak çocuğun korkması önlenir.

Hedefin Değerlendirilmesi

Beynin her iki yarımküresini uyarmak amacıyla gözler sağdan sola, soldan sağa olmak üzere hareket ettirilir. Göz hareketi ile çift yönlü uyarım sağlandıktan sonra el ve dizlere titreşim gönderilir. Kişi bu esnada kulaklık ile rahatlatıcı seslere odaklanması sağlanır. Değerlendirme aşamasında ise danışanın önce geçmiş olay ve duyguları hatırlaması ve gelecekte nasıl bir şekilde yaşamak istediğini hedeflediğini karşılaştırarak nasıl bir değişim yaşanacağını belirtir. Bu aşamada hastaya göz hareketleri yaptırılarak geçmişte farkında olduğu ya da farkında olmadan travma etkisi yaratan duygunun açığa çıkması sağlanır. Kişinin geçmiş deneyimlerine odaklanması amacıyla yapılan bu göz hareketleri ile o anda hissettiği duyguların açığa çıkması istenir. Hissettiği duyguya 1 ila 10 arasında puan vermesi istenir. Böylece o olaya karşı duyulan hislerin şiddeti değerlendirilmiş olur.

Duyarsızlaştırma

Duyarsızlaştırma aşamasında ise kişinin yaşadığı travmatik olayı hatırlaması istenir. Terapist bu esnada hastanın dikkatinin dağılmaması amacıyla terapi yöntemlerinde kullanılan aletlerden yardım alabilir. Hatırlanan olay ile birlikte ortaya çıkan duyguya odaklanılması sağlanır. Bu duyguların hem ruhsal hem de bedensel etkileri gözlemlenir. Bu durum ile ilgili negatif duygular serbest bırakılarak değişim yaşanır. Nasıl bir duygu ve davranış değişimi yaşanacağına karar verilir. Negatif duyguların pozitif duygularla yer değiştirilmesi sağlanır. Böylece kişi aynı durumu hatırladığında ya da yeniden yaşadığından daha pozitif bir şekilde bu duruma yaklaşır. Terapist eşliğinde yapılan bu uygulama danışanın olaya karşı verdiği tepki ve duygular değişinceye kadar işlem devam ettirilir. Bu aşama 90 dakika kadar sürebilir. Bu sürede kişinin stres düzeyine verdiği puan değerlendirilir. Stres puanı 1 ya da 0 oluncaya kadar aynı işleme devam edilir.

Yerleştirme Aşaması

Bu aşamasında terapiye başlamadan önceden belirlenmiş alternatif işlevsel düşünce ile travma etkisi yaratan durumun yarattığı duygu yer değiştirilmesi sağlanır. Danışan artık aynı olaya karşı yoğun duygular göstermemeye başlar. Odaklanılan anı ile birlikte ortaya çıkan duygulara karşı verdiği tepkilerin değiştirilmesi sağlanır. Setler halinde istenilen pozitif inanç tekrarlanarak pekiştirilir. Böylece yeni duygu durumu kalıcı hale getirilir.

Bedeni Tarama

Uygulama yapılan kişiye rahatsızlık hissettiği bir durumun olup olmadığı sorulur. Beden taraması adı verilen bu aşamada rahatsız olduğu duygu ve durumlar varsa tedavi edilir.

Kapanış Aşaması

Terapist danışanın rahatlaması ve normal hayatına geri dönmesini kolaylaştıracak teknikler yapar. EMDR terapisinin kapanış aşamasında kişi yapılan uygulama ve neler değişeceği konusunda bilgilendirilir. Terapi bittikten belli bir süre sonra terapist ile yeniden görüşme sağlanır. Ve ilk seansta yapılan uygulamanın ne kadar etkili olduğu tespit edilir. Böylece bir sonraki seansa geçilebilir. Bir sonraki seansta danışanın durumuna göre yine aynı olay üzerine ya da farklı bir olay üzerine çalışma yapılabilir.

EMDR Terapisinin Faydaları

• Geçmişe dönüp bakıldığında kişiyi zorlayan bastırılmış tüm duygular açığa çıkarılarak yeniden şekillendirilir. 
• Yaşanmış olay ve hatırlanan duygulardan kaynaklı ortaya çıkmış tüm psikolojik sorunlar ortadan kalkar. 
• Oldukça güvenilir bir tekniktir. 
• Hasta mutsuzluk, enerji yoksunluğu, umutsuzluk gibi depresyon semptomlarından kurtulur.
• Genelde çocukluk döneminde yaşanan bir olay sonucunda ortaya çıkan karanlık korkusu, yükseklik, uçak fobisi, hayvanlardan korkma, kalabalıkta konuşma korkusu gibi fobilerin aşılmasını sağlar. 
• Kişinin gelecekle ilgili kaygılarından kaynaklı endişe, panik ya da korku durumlarını azaltarak kişinin hayata daha pozitif bakması sağlanır. 
• Kendini hayatta sıkışmış ve çaresiz hissetme duygusu yaşayan çoğu kişide görülen anksiyete veya obsesif kompulsif bozuklukların kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemesi önlenir. 
• Kişinin temizlik, düzen, simetri gibi takıntılardan kurtulmasını sağlayarak hayatında kolayca değişiklik yapabilecek duruma gelmesi sağlanır. 
• Ani gelişen ya da belirsizlik gibi durumlarda kişinin öfke patlaması yaşaması önlenerek öfke kontrolünü sağlaması ve olaylara karşı daha sakin bir şekilde yaklaşması sağlanır. 
• İnsanlarla olan iletişim zorluğu yaşayan bireylerde ise kişinin daha kolay ve öz güvenli bir şekilde kendisini ifade edebilmesi sağlanır. 

EMDR Terapisi Olumsuz Etkileri

Her yaştan kişinin korkmadan güven içinde yaptırabileceği EMDR terapisinin herhangi bir yan etkisi görülmemiştir. Oldukça güvenli ve güçlü bir etkiye sahip olan EMDR terapisi EMDR alanında eğitim almış kişiler tarafından yapıldığı takdirde danışan herhangi bir psikolojik sorun yaşamayacaktır.

Oldukça hassas bir uygulama olduğu için uygulama sonrası ilk günlerde kişide bazı semptomlar görülebilir. Bunlar;

• Geçmişte yaşanılan hatırlamakta zorlanılan birçok olay ve duygu ortaya çıkarak kişi yeniden o anları yaşar gibi olabilir. 
• Yaşanmış travmatik olaylar hatırlandıkça duygu artışı ve o duygulara karşı yoğunlaşmalar yaşanabilir. 
• Kişi istemsizce geçmiş duygu ve hisleri hatırlayarak düşünebilir.
• Bu etkiler sadece terapi anında değil seans bittikten sonra günlük hayatta da devam edebilir.
• Kalp hastası ya da hamileler gibi aşırı heyecan ya da korkuya bağlı fizyolojik sorunlar yaşama ihtimali olan kişiler önceden terapiste kendi durumları hakkında bilgi vermelidir. 
• Çocuklarda ilk etapta korku ve heyecan duygularının yaşanması normaldir.