Epidural Doğum Nedir?

Epidural doğum için doğum öncesinde anne adayının bel kısmından özel bir iğne yardımı ile girilip omuriliğe bir kateter takılır. Sonrasında ise takılan bu kateter yolu ile anestezik maddenin vücuda verilmesi sağlanır. Böylelikle anne adayının belden aşağısının uyuşturulması ve doğum esnasındaki ağrıyı hissetmesinin engellenmesi amaçlanmaktadır. Epidural doğum aynı zamanda ağrısız doğum ve prenses doğum olarak da bilinmektedir. 

Prenses doğum, normal doğum sırasında sıklıkla tercih edilen ve kullanılan bir yöntemdir. Fakat bu yöntem ile başlatılan normal doğumun herhangi bir sebebe bağlı olarak başarısız olduğu, gerçekleşmediği durumlarda; belden takılmış olan epidural kateterden verilen ilaç dozu ve konsantrasyonu artırılır; sezaryen doğuma geçiş yapılır.

Epidural / Prenses Doğum Nasıl Olur?

Doğum; anne rahmi içinde bulunan bebeğin zamanını tamamlayarak şiddetli kasılmalar ve sancılar ile doğum kanalından ilerleyip dışarıya çıkması durumu olarak nitelendirilir ve 3 aşamada gerçekleşmektedir. Bu aşamalar;

• Açılma
• Bebeğin çıkması
• Plasentanın çıkması (halas)

Açılma aşaması esnasında; şiddetli ve ritmik ağrılar hissedilmektedir ve bu ağrılar rahimdeki kasılmalar, rahim boyunun genişlemesi ve doğum kanalının açılmasından kaynaklanmaktadır.

Bebeğin çıkması aşaması esnasında; bebek anne adayının kasık ve kalça tabanında bulunan dokuların gerilmesine neden olarak doğum kanalından aşağıya doğru iner ve tamamen dışarıya çıkar. 

Doğum Esnasında Hissedilen Ağrıyı Azaltma Yöntemleri

Doğum oldukça normal bir süreçtir fakat doğum esnasında hissedilen ağrı oldukça güçlüdür. Bu sebeple ağrıyı azaltmak için farklı farklı yöntemler tercih edilmektedir.  Bu yöntemler;

• Epidural analjezi,
• Akupunktur, 
• Aromaterapi, 
• Çeşitli egzersizler, 
• Nefes alıştırmaları, 
• Ağrıya sebebiyet veren sinirlerin lokal anestezik ilaçlar yardımı ile uyuşturulması,
• TENS uygulaması (transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonudur ve sinirleri terapötik amaçlar için uyarmak amacı ile bir cihaz tarafından üretilen elektrik akımının kullanılması yöntemidir) şeklinde sıralanabilir. Ancak bu yöntemler arasında en çok tercih edilen ve en başarılı olanı epidural doğum yöntemidir. 

Epidural Doğum İçin Sağlanması Gereken Şartlar

Epidural doğum için;

• Annenin bilinçli bir şekilde doğum sürecine katılmak istemesi (temel şart olarak nitelendirilir),
• Gebelik sürecinin anne ve de bebek açısından problemsiz bir şekilde geçirilmiş olması, 
• Rahim kasılmalarının düzenli bir şekilde gerçekleşiyor olması, 
• Rahim ağzının 3-7 cm açıklığa gelmesi, 
• Tekli gebelik olması, 
• 38 haftalık ile 42 haftalık arasında gebelik olması gereklidir.

Yukarıda belirtilen şartların sağlanması durumunda, gebeliğinizi takip etmekte olan kadın hastalıkları ve sağlığı uzmanı durum değerlendirmesi yaparak gebenin prenses doğum için uygun olup olmadığı noktasında son kararı verir. 

Epidural Anestezi Uygulaması Yapılışı

Epidural anestezi; anestezi alanında uzmanlaşmış kişilerin oldukça yaygın bir şekilde kullandıkları, kullanmayı tercih ettikleri ve de tecrübeli oldukları bölgesel anestezi tekniklerinin bir tanesidir. 

Epidural anestezi öncesinde anestezi uzmanı tarafından anne ve bebeğin durumu değerlendirmeye alınır. Bu değerlendirme sonucunda şayet herhangi bir engel görülmezse; işlemin yapılış şekli ve görülebilecek olası yan etkiler anne adayına anlatılır. Sonrasında, eğer varsa annenin soruları yanıtlanır.

Uygulama için anne adayının rahim kasılmalarının düzenli bir hale gelmesi beklenir. Rahim açıklığı 4 santimetreye ulaştığında, gerekli rahim ağzı inceliği sağlandığında ve annenin sancılardan ciddi bir şekilde rahatsızlık hissetmeye başlaması ile birlikte, anne adayı uygun pozisyona getirilir.

Anestezi işleminin yapılacağı bölge antiseptik sıvılar yardımıyla sterilize edilir. Üzerine steril bir örtü örtülür. İnce iğneler kullanılarak cilt ve cilt altında bulunan dokuların uyuşturulması sağlanır. Ardından özel bir epidural iğnesi kullanılarak epidural aralığa girilir ve kateter adı verilen ince tüpün yerleştirilmesi sağlanır. Kateter vücuda bir flaster yardımı ile sabitlendikten sonra ilaçların vücuda verilmesi işlemi başlar. Bu işlem yaklaşık olarak 10 dakika sürmektedir. Kısa süre içerisinde anne doğum sancılarını hissetmez hale gelecektir. Rahim kasılmaları devam ederken herhangi bir sancı hissedilmeden normal epidural doğum işlemine geçilir. 

Daha önceki bir süreçte gerekli koşullar tam anlamı ile sağlanmadan epidural yöntemin uygulanması, kasılmaları etkileyecek ve bu sebeple de doğumun gecikmesine neden olacaktır. Yine aynı şekilde geç uygulanması durumunda da anne adayının gereksiz ağrı çekmesi ve hareketsiz kalamama durumuna bağlı olarak normal epidural doğum zorlaşabilir.

Anestezik madde uygulandıktan sonra öncelikle ayaklarda ısınma ve karıncalanmalar başlar ve sonrasında göbek hizasına kadar yükselen bir uyuşukluk hissedilir. Epiduralin etkisi tam anlamı ile ortalama olarak 15 dakika içerisinde hissedilecektir. Normal epidural doğum esnasında anne adayının ağrı hissetmesi durumunda ise anestezi uzmanı tarafından yeniden doz ayarlaması yapılabilir. 

Prenses Doğum Zararları

• Anne adayı kasılmaları hissedemez ve bu durum doğum anında ıkınma hissi duymasını engelleyebilir. Bu durumda bir NST cihazına bağlanmaları ve de kasılmaların takip edilip ıkınma için doğru zamanın belirlenerek anneye bildirilmesi gereklidir. 
• Çok nadir de olsa doğum sürecinin uzamasına neden olabilir.

Epidural Doğumun Avantajları

• Bebeğin ve annenin sağlığını olumlu yönde etkiler. Çünkü fazla miktarda ilaç uygulaması yapılmamaktadır. 
• Doğumun konforlu bir şekilde geçmesini sağlar. Normal epidural doğum sayesinde ağrı kontrolü tüm doğum süreci boyunca sağlanabilir. 
• Annenin yorulmamasını sağlar ve bu sebeple anne doğuma aktif bir şekilde katılıp her anın tadını çıkarabilir. 
• Annenin kısa sürede bebeği ile ilgilenebilir ve bebeğini emzirebilir hale gelmesine destek olur.
• Normal epidural doğum, annenin pozitif ve oldukça keyifli bir doğum deneyimi yaşamasını sağlar. 
• Acil bir durum oluştuğunda oldukça kolay ve güvenli bir şekilde sezaryen epidural doğuma geçilmesine zemin hazırlar.

Epidural Doğumun Yan Etkileri

Epidural doğumda kullanılan kateter, alanında tecrübeli anestezi hekimleri tarafından uygulandığı taktirde; başarı oranı oldukça yüksek olarak değerlendirilen bir işlemdir ve yan etkileri de yok denecek kadar azdır. Çok nadir olmakla birlikte epidural doğum yapanlar aşağıdaki yan etkiler ile karşılaşabilir;

• Hafif bir baş dönmesi
• Geçici olarak tansiyonun düşmesi
• Mide bulantısı
• İdrar yapamama
• Kaşıntı hissi 
• Sırt ağrısı
• Verilen ilaçlar nedeni ile bacaklarda geçici güç kaybı
• Bebeğin kalp atımlarında yavaşlama
• Sinirlerde tahribat
• Enfeksiyon riski görülebilir.

Epidural Doğumu Kimler Gerçekleştiremez?

Epidural doğumu;

• Kan sulandırıcı olarak bilinen ve kandaki pıhtılaşmayı engelleyen ilaçları kullanan anne adayları,
• Kan pıhtılaşması bozuklukları sebebi ile tedavi gören anne adayları,
• Aşırı kanaması olan anne adayları,
• Uygulamanın yapılacağı bölgesinde enfeksiyon olan anne adayları,
• Daha önceki süreçte bir bel ameliyatı geçirmiş olan anne adayları, 
• Yüksek tansiyonu olan anne adayları (doğumu gerçekleştirecek olan jinekolog ve anestezi uzmanının uygun görmesi halinde istisnai bir durum söz konusu olabilir) gerçekleştiremez.

Epidural Doğum Sonrası

Epidural doğum sonrası, anestezi işleminin yapıldığı bölgeden bant ve sonda çıkarılır. Sezaryen epidural doğum gerçekleştirilmiş ise kateter bir gün bekletilir ve kateter yardımıyla belirli saat aralıklarında ağrıları önlemek amacıyla ilaç verilir. Epidural doğum yaptıranlar, doğum sonrası yorgunluk, bacaklarda hissizlik ve uyuşukluk hissedebilirler. Bu durum normaldir ve kısa süre içerisinde etkisini kaybetmektedir. 

Epidural doğum sonrası sırt ağrısı görülebilir. Annenin bu süreçte dinlenmesi ve rutin ihtiyaçları dışında kendini yormaması gerekmektedir. Normal epidural doğum ve sezaryen epidural doğum, doğum sırasındaki ağrı seviyesini minimal seviyeye indirmektedir ancak doğum sonrasındaki süreç klasik doğum ile benzerlik göstermektedir. 

Dinlenme, beslenme ve bol sıvı takviyesi ile anne normal yaşantısına kısa süre sonra dönüş yapabilir. Epidural doğum yapanlar, doğum sonrasında beklenmedik ve kontrol edilemeyen yan etkiler ile karşılaşırlar ise en kısa sürede sağlık kuruluşlarına başvurmalıdırlar.