Epley Manevrası Nedir?

Cerrahi müdahaleye gerek kalmadan ve ilaç kullanımı gerçekleştirilmeden vertigo tedavisinde kullanılan uygulamaya epley manevrası denir.

Vertigo kişinin gördüklerini sürekli dönüyor halde hissetmesine neden olan bir rahatsızlıktır. Genellikle denge kaybı, kusma ve bulantı görüntünün bulanık olmasına eşlik etmektedir. Genellikle iç kulaktan kaynaklanan hastalıkların belirtisi olarak vertigo ile karşılaşılmaktadır.

Pek çok durum vertigo hastalığına neden olabileceği için başarılı bir tedavi planlaması yapabilmek adına hastalığın temelinde yatan durumun tespiti önemlidir. Vertigo tedavisinde kısa sürede olumlu sonuçlar alınabilmesini sağlayacak epley manevrası John Epley tarafından bulunduğu için bu isimle anılmaktadır. İlk ortaya çıktığında tıp camiası tarafından kabul görmesi zaman alsa da yıllar içerisinde kulak burun boğaz kliniklerinin neredeyse tamamında kullanılır olmuştur.

Epley manevrası uygulanarak tedavisi gerçekleştirilebilecek rahatsızlık halk arasında kristal oynaması adıyla da anılmaktadır. Kristal oynaması, kişide pozisyona bağlı olarak baş dönmesi görülmesi durumudur. Kişilerde en sık karşılaşılan baş dönmesi tiplerindendir. Bu durumun nedenleri arasında pek çok sebep sıralanabilir. Kafa travmaları, kişinin ani hareketleri, çeşitli nedenlere bağlı olarak gerçekleştirilen uzun süreli yatak istirahatleri pek çok faktör rahatsızlığın temelinde yer alabiliyor.

Stres ve yorgunluğa bağlı olarak da gözlemlenebilecek durumun tedavisi için öncelikle rahatsızlığın nedeninin bulunması gerekmektedir. Kişide hareket kısa süreli baş dönmelerine neden olan rahatsızlık hareket düzleminde yarım daire kanallarının oynaması ve kristallerin denge sinirlerini uyarması nedeniyle ortaya çıkar.

Çeşitli testler vertigo yani kristal oynaması nedeninin tespiti için yeterli gelecektir. Nedenin tespit edilmesi sonrasında uzman tarafından tedavide epley manevrası hareketleri kullanılıp kullanılmayacağına karar verilecektir.

Epley Manevrası Hareketleri

Vertigo tanısı yöntemleri arasında dix halpike testi ve roll testi yer almaktadır. Testlerde uzman tarafından elde edilen bulgulara göre tedavi aşamaları planlanacaktır. Testlerin yapılması ve elde edilen bulgulara göre hareket edilmesi farklı bir manevra yapılması durumunda istenmeyen sonuçlar ile karşılaşılabileceği için önemlidir. Yapılan testler sonrasında sık karşılaşılan tutulum iç kulak yarım dairenin arkasında olandır. Bunun yerine oturtulması ve tedavinin gerçekleştirilmesi için epley manevrası uygulanabilir. Bu manevranın hareketlerinde;

• İlk olarak hastanın başı hastalık tespit edilen tarafa çevrilir. 
• Hastanın başı etkilenen kulak tarafına 45 derece döndürülür. Başın hasta tarafa çevrilmesi esnasında baş sarkık pozisyonda olacaktır. Bu şekilde 3 dakika boyunca beklenir.
• Hasta bu aşamada yatar pozisyonda olmalıdır.
• Hastanın iç kulak yarım daire kanallarında yer alan kristaller hastanın aldığı bu pozisyona göre hareket etmeye başlayacaktır.
• Sonra hastanın başı vücudu ile 90 derece ters tarafa hızla çevrilir ve 3 dakika daha beklenir.
• Baş hızla 45 derece çevrilirken hasta yatar pozisyona getilir ve 3 dakika beklenir.
• Son olarak hasta oturur pozisyona alınabilir. Baş öne doğru 30 derece eğilir.

Epley manevrası uygulaması sonrasında hastanın öne eğilip kalkması, başını yukarı aşağı hareket ettirmesi kristallerin yeniden yerinden oynama riski olması nedeniyle 4 – 5 gün kısıtlanmalıdır. Bazı nedenlerden dolayı hastanın uyması gereken hareket kısıtlamalarına riayet edemeyecek olması durumunda belirtilen süre boyunca boyunluk kullanılması faydalı olacaktır. Örneğin küçük çocuğu olan annelerin gün içerisinde pek çok kez ani hareket etmeleri gerekebileceği için hareket kısıtlamalarına uyamama ihtimalleri nedeniyle boyunluk kullanmaları çözüm olacaktır.