Fetal Doppler

Fetal Doppler Nedir?

Doppler ultrasonografi, tıbbi görüntüleme yöntemidir. Bu yöntem ile kırmızı kan hücrelerine yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilmektedir. Bu şekilde damarlardaki kan akışı görüntülenebilmektedir. Damarlardaki hareketli yapılar ve hareket yönleri de saptanabilirken aynı zamanda fizyolojik bilgilerin elde edilmesini de sağlamaktadır. Genellikle kalp damar tıkanıklıklarını saptamak amacıyla kullanılmaktadır. 

Fetal doppler cihazı ise gebelik sırasında rahim ve bebeğin bazı damarlarındaki kan akışının incelenmesinde kullanılan görüntüleme cihazıdır. Gönderilen ses dalgalarının hareket halindeki yapılardan yansıması ile rahimdeki ve bebekteki damarsal yapı incelenmektedir. Burada bahsedilen hareketli yapılar kırmızı kan hücreleridir. Fetal doppler uygulaması gebeliğin 20. haftasından itibaren yapılabilmektedir. Anne ile bebek arasındaki damarsal iletişiminin, çoğul gebeliklerde fetusların kan akımlarının kontrolünde ve bebeğin gelişiminin kontrolünde kullanılmaktadır. Riskli gebeliklerde kullanımı daha yaygındır. Bunun nedeni ise bebekte gelişebilecek olası bir anomalinin erken teşhisinin önem kazanmasıdır. 

Riskli olarak adlandırılan gebelik durumlarından bazıları aşağıdaki gibidir;

• Bebeğin kan dolaşımında sorun olması,
• Gelişim yetersizliği olması,
• Bebeğin suyunun azalması,
• Bebeğin kalp – damar fonksiyonlarının incelenmesi,
• Annenin bebeğin hareketlerini hissetmemesi

Annenin genital sistemi de incelenebilmektedir. İşlem sonrasında genital sistemin plasenta ile olan bağlantısı hakkında yorumlamalar yapılabilmektedir.

Fetal Doppler İncelemesi Neden Gereklidir?

Besin ve oksijen dokulara kan yoluyla taşınmaktadır. Aynı şekilde atık maddeler de kan yoluyla uzaklaştırılmaktadır. Böylece dokuların canlılığı devam etmektedir. Rahimdeki veya bebekteki kan akışında bir problem oluşması ciddi sorunlar doğurabilmektedir. Bu nedenle gerekli incelemeler yapılarak dokulardaki kan akış durumunun kontrol edilmesi önem kazanmaktadır. Fetal doppler incelemesi ile rahmi besleyen atardamarlar ve göbek kordonundaki kan akışı değerlendirilmektedir. Gebelik zehirlenmesi, gelişim geriliği, plasentanın ayrılması ve bebeğin ölmesi gibi durumların önüne geçilmesinde büyük rol oynamaktadır. 

Fetal Doppler Nasıl Kullanılır?

Fetal doppler de normal ultrason incelemesi ile birlikte yapılabilmektedir. Normal ultrasondan ayrı bir incelemeye gerek duyulmamaktadır. Eğer doktorun kullandığı ultrason cihazında doppler özelliği de bulunuyorsa rutin kontroller sırasında bu moda geçerek gerekli inceleme yapılabilmekte ve kan akımları izlenebilmektedir. 

• Hasta sırt üstü yatar pozisyonda olmalıdır.
• İlgili bölgeye problar (cihaz) bağlanır.
• Muayene için bir prob yardımıyla hastanın rahmine kısa atımlı ultrason dalgaları gönderilir.
• Ultrason dalgaları bir damara ya da bebeğin kalbine denk geldiğinde frekans değişir.
• Frekanstaki değişim ultrason cihazı tarafından ölçülür.
• Buna göre kan akış hızı ve fetal kalp atışı hesaplanır.
• Bu yöntem ile bir sorun belirtileri ortaya çıkmadan 2 – 3 hafta önce erken teşhis edebilmekte ve buna uygun bir tedaviye başlanabilmektedir. Bu durum, yöntemin en önemli özelliklerinden birisi olarak bilinmektedir. 

Ev Tipi Fetal Doppler Nasıl Kullanılır?

Evde uygulayabilmek için fetal doppler de bulunmaktadır. Bu cihazlar gebelik sırasında anne için büyük bir rahatlık sağlamaktadır.

Fetal doppler cihazının kullanım şekli aşağıdaki gibidir;

• Cihazın yanında standart olarak bir adet kulaklık ve bir adet şarj adaptörü bulunmaktadır.
• Cihazın üzerinde bir adet dahili hoparlör ve ses ayarı için iki ayrı düğme bulunmaktadır. Aynı zamanda menüyü kullanabilmek için de bir düğme bulunmaktadır.
• Cihazın üst kısmında ise verilerin görülebildiği bir ekran bulunmaktadır.
• Cihazın üzerindeki on/off tuşuna basılarak hazır hale getirilir.
• Anne rahat bir pozisyonda olmalıdır.
• Başlamadan önce cihaza bağlı bulunan probun ucuna jel sürülür.
• Jel sürüldükten sonra prob ucu karnın alt kısmında gezdirilerek doğru nokta bulunur.
• Doğru yer bulunduktan sonra cihaz üzerindeki ekrandan kalp atış hızı kontrol edilir.
• Kalp atışının 120 – 180 olması gerekmektedir. Anormal bir durum görülmesi halinde doktora başvurulmalıdır.

Ev Tipi Fetal Doppler Kullanımında Karşılaşılabilecek Sorunlar

• Fetal doppler kullananlar doğru yeri bulamama veya başka nedenlerden dolayı bebeğin kalp sesi duyulmayabilir. Bu durum ise bebek iyi olmasına rağmen kaygılanmaya neden olabilmektedir.
• Konu detaylı olarak bilinmediği için fetal kalp hızı doğru yorumlanamayabilir. Bu durum endişelenmeye neden olabilmektedir.
• Fetal hareketin azalması gibi durumlarda cihaz kullanılıp kalp atışı duyulduğunda bebeğin iyi olduğu düşünülebilir. Ancak aslında bebeğin durumu iyi olmayabilir. Böyle yanılmalar ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. 

Fetal Doppler Riskli Midir?

Doppler ultrasonografi uygulaması sırasında ilgili bölgede sıcaklık artışı ortaya çıkma ihtimalinin yüksek olduğu bilinmektedir. Bu sebeple fetal doppler normal ultrason uygulamasına göre daha yüksek risk taşımaktadır. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda uzun süren doppler uygulamalarının vücuttaki dokularda 2.5 derecelik bir yükselmeye neden olduğu görülmüştür. İnsanlarla yapılan deneylerde ise herhangi bir zarara rastlanmamıştır ancak tedbir amaçlı olarak fetal doppler incelemesinin mümkün olduğu kadar kısa sürmesi tavsiye edilmektedir.