Fibrinojen, karaciğerde üretilen ve kan pıhtılaşma sürecinde kritik rol oynayan bir proteindir. Kanın pıhtılaşma faktörlerinden biri olan bu protein, yaralanma durumunda kanamanın durdurulması ve dokuların onarımı için gereklidir. Fibrinojen seviyelerindeki anormallikler, çeşitli sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu yazıda, fibrinojenin işlevlerini, yüksekliği ve düşüklüğünün nedenlerini, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini detaylıca ele alacağız.

Fibrinojenin Vücuttaki Rolü
Fibrinojen, pıhtılaşma kaskadının son aşamalarında fibrine dönüşerek kan pıhtısının oluşumunu sağlar. Yaralanma sonrası damar hasarı oluştuğunda, trombin enzimi fibrinojeni fibrine çevirir. Fibrin iplikçikleri, trombositlerle birleşerek pıhtıyı stabilize eder ve kanamayı durdurur. Ayrıca fibrinojen, inflamatuar süreçlerde de rol oynar ve doku onarımını destekler.

Normal Fibrinojen Değerleri
Yetişkinlerde normal fibrinojen seviyeleri genellikle 200-400 mg/dL aralığındadır. Bu değerler laboratuvara göre küçük farklılıklar gösterebilir. Hamilelik sırasında veya akut inflamatuar durumlarda geçici artışlar görülebilir.

Fibrinojen Yüksekliği Nedenleri

• Enfeksiyonlar: Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar (pnömoni, COVID-19).
• Kronik İnflamasyon: Romatoid artrit, lupus gibi otoimmün hastalıklar.
• Travma veya Cerrahi: Dokuların hasar görmesi fibrinojen üretimini artırır.
• Kanser: Özellikle mide, akciğer veya lenfoma gibi tümörler.
• Sigara Kullanımı: Kronik sigara içicilerinde yükseklik sık görülür.

Fibrinojen Yüksekliği Belirtileri
Yüksek fibrinojen genellikle spesifik semptomlara yol açmaz ancak altta yatan hastalığın belirtileri ön planda olabilir:

• Tekrarlayan enfeksiyonlar veya ateş.
• Eklem ağrıları ve şişlik (romatolojik hastalıklarda).
• Açıklanamayan kilo kaybı (kanser şüphesinde).

Fibrinojen Düşüklüğü Nedenleri

• Kalıtsal Bozukluklar: Afibrinojenemi veya hipofibrinojenemi.
• Karaciğer Hastalıkları: Siroz, hepatit gibi karaciğer fonksiyon bozuklukları.
• Aşırı Pıhtılaşma Tüketimi: Dissemine intravasküler koagülasyon (DIC).
• İlaçlar: Trombolitik tedaviler (streptokinaz) veya l-asparaginaz.

Fibrinojen Düşüklüğü Belirtileri

• Uzayan kanama süreleri (kesiklerin geç iyileşmesi).
• Burun kanamaları veya diş eti kanamaları.
• Cilt altında kolay morarma (purpura).

Teşhis Yöntemleri
Fibrinojen seviyeleri, koagülasyon testleri ile ölçülür. Pıhtılaşma paneli (PT, aPTT) ve trombin zamanı gibi testlerle birlikte değerlendirilir. Düşük fibrinojen şüphesinde Clauss yöntemi tercih edilir. Altta yatan nedenin araştırılması için karaciğer fonksiyon testleri, inflamatuar belirteçler (CRP, sedimantasyon) ve görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Tedavi Yaklaşımları

• Yüksek Fibrinojen Tedavisi:

  • Altta yatan enfeksiyon veya inflamasyonun kontrolü (antibiyotikler, NSAİİ).
  • Kardiyovasküler riski yüksek hastalarda antiplatelet tedavi (aspirin).
  • Sigaranın bırakılması ve diyet düzenlemeleri (antioksidan takviyeleri).

• Düşük Fibrinojen Tedavisi:

  • Kanama riski yüksekse kriyopresipitat veya fibrinojen konsantreleri.
  • Kalıtsal bozukluklarda düzenli replasman tedavisi.
  • Karaciğer hastalığına yönelik hepatoprotektif ajanlar.

Fibrinojen ve Beslenme İlişkisi
Omega-3 yağ asitleri (balık, ceviz) ve C vitamini içeren besinler (portakal, biber), inflamasyonu azaltarak fibrinojen seviyelerini dengeler. İşlenmiş gıdalar ve trans yağlar ise kronik inflamasyonu tetikleyebilir.

Önemli Uyarılar
Fibrinojen seviyelerindeki anormallikler, ciddi sağlık sorunlarının erken işareti olabilir. Tekrarlayan kanamalar veya nedensiz yükseklik durumlarında hematoloji uzmanına başvurmak önemlidir.