Fibronektin

Fibronektin Nedir?

Fibronektin, yapışan ve elastik özellikleri olan vücudumuzda bulunan bir protein çeşididir. Bu protein fibrilleri hücrelerin çevresindeki ortama bağlamakla görevlidir. Fibronektin fibrillerinin temel görevleri arasında hücre davranışlarının belirli özelliklerinin kontrolü vardır. Bunun yanında yaralanma durumlarında kişinin kanamasını durdurmada ve fetus barındıran amniyotik kesenin rahmin iç kısmına tutunmasında etkilidir.

Bu protein zinciri ortaya çıkarabilmek için bir araya gelen aminoasitlerden meydana gelir. Fibronektin bir polipeptit içinde birbirine bağlanan bir veya daha fazla karbonhidrat zinciri barındıran bir glikoprotein olarak tanımlanabilir.

Fibronektin üç türe ayrılan bir proteindir;

• 1. Hücresel Fibronektin: Fibroblast adı verilen özel hücreler tarafından salgılanmaktadır. Doku hücrelerini hücrenin dışındaki matris bileşenlerine bağlama görevi görür.
• 2. Plazma Fibronektin: Karaciğer hücresi ve hepatositlerde üretilmektedir. Kanın kompakt ve inaktif bir hale gelmesini sağlar. Yaralanma anında kanamayı durdurmada etkili kan pıhtısının oluşmasına yardımcı olur.
• 3. Fetal Fibronektin: Fetüs içinde yer alan hücreler tarafından üretilir. Fetüs amniyotik kese içinde saklanmaktadır. Fetal fibronektin amniyotik kesenin rahim iç kısmına tutunmasında görevlidir.

Fibronektin Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Fibronektin normal değerleri hastanın yaşına ve durumuna bağlı olarak değişmektedir. Yapılan Fibronektin testi sonrasında normal değeri 200-400 mg/1 civarında olmalıdır.

Fibronektin Nasıl Ölçülür?

Fibronektin testi için hastanın önceden hazırlık yapması gerekmez. Sadece operasyon öncesinde 24 saat kadar cinsel ilişkiye ara verilmesi istenir. Vajinal kanama olması durumunda test daha sonraki tarihlere ertelenir. Bu testi yaparken hasta masaya sırtüstü yatar. Daha sonra vajina içine bir spekulum yerleştirilir.

Hastanın servikal kanalından örnek alınabilmesi adına özel pamuklu bir çubuk kullanılır. Alınan örnek analiz yapılabilmesi için laboratuvara gönderilir ve en geç 24 saat içinde sonuçlar çıkabilir. Fibronektin ölçümü sırasında servikal örnek alınırken vajinal ultrason da kullanılabilir.

Vajinal ultrason kullanılacağı durumlarda hasta yine sırt üstü yatar. Daha sonra ses dalgaları gönderilmesi ve yansımaların toplanması adına çubuğa benzeyen bir cihaz vajinaya yerleştirilir. Daha sonra ses dalgaları ekranda görüntüye dönerek takip edilir. Fetal fibronektin testi sırasında bebeğin boyu, yaşı, pozisyonu gibi durumlar da değerlendirilebilir.

Ölçüm ortalama 45-50 dakika sürecektir. Acı olmayan bir işlemdir. Hasta ölçüm sonrasında biraz dinlendikten sonra gündelik hayatına dönebilir.

Hamilelikte Fibronektin Değerleri Nasıl Olmalıdır?

Hamilelik döneminde kadınlarda yaşanan fiziksel değişimlere bağlı olarak kan dolaşımı da gebelik süreci ilerledikçe artmaktadır. Bu süreçte Fibronektin değeri ortalama 400- 700 mg/dl referans değer olarak kabul edilmektedir. Bu değerin üzerindeki değerlerde kürtaj riski ve plasenta ayrılma olasılığı olabilir.

Gebelikte fibronektin değeri yüksek olursa hemen bir uzmana başvurulmalıdır. Hem bebek hem de anne adayı için bu proteinin yüksekliği kanama riskini arttıracaktır. Bu yüzden hemen değerlendirmeler yapılır ve gerekli tedaviler planlanır.

Bebeklerde Fibronektin Değerleri Nasıl Olmalıdır?

Bebeklerde fibronektin değeri 125- 300 mg/dl arasında olmalıdır. Bu aralık dışında kanın geç pıhtılaşması ya da aşırı pıhtılaşma durumları görülebilir. Bebeklerde bu proteinin yüksek olması gelişimi olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden üst sınırdan fazla olması durumunda hemen gerekli önlemler alınmalıdır.

Fibronektin Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Fibronektin düşüklüğü olan kişilerde Faktör 1 hastalığı tanısı konulabilir. Bu durum nadir olarak ortaya çıkan kalıtsal bir durumdur. Bu protein değerlerinin düşük olması çok farklı nedenlere bağlı olarak görülebilir.

Fibronektin düşüklüğü şu nedenlerle olabilir;

• Karaciğer hastalığı tanısı olması
• Kanser hastalığı tanısı olması
• Kötü beslenme alışkanlıklarının bulunması
• Kan pıhtısı bozukluğu olması
• Damar içinde pıhtılaşma olması (DIC)
• Çok sık bir şekilde kan verilmesi bu proteinin düşmesine yol açabilir.

Fibronektin Düşüklüğü Tedavisi

Fibronektin düşüklüğü tedavisi için öncelikle bu protein seviyesinin düşmesinin sebebi olan alt neden bulunur. Doktorlar bu durumda altta yatan nedene yönelik bir tedavi uygulayacaktır. Beslenme programı, cerrahi işlem ve altta yatan hastalığa yönelik tedaviler uygulanabilir.

Fibronektin Düşüklüğünü Ne Yükseltir?

Fibronektin düşüklüğü olması durumunda hastanın beslenme listesinde sağlıklı atıştırmalıklar eklenmelidir. Hastalar genellikle kolay sindirebileceği besinleri tüketmektedir. Bu süreçte kan şekeri seviyesinin kontrol altında olması da önemlidir. Bunun için de tam buğdaylı gıdalar, yoğurt ve şeker barındıran meyve tüketilebilir. Hastaların beslenme listesinde ıspanak, kırmızı et, balık, kümes hayvanları, kuru üzüm ve fasulye gibi besinlerin olması önerilmektedir.

Fibronektin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Fibronektin yüksekliği için kandaki miktarına bakılır. Bu protein kan pıhtılaşması adına çok önemlidir. Bu proteinin miktarının yüksek olmasının çok sayıda nedeni olabilir.

Fibronektin yüksekliği nedenleri;

• Akut enfeksiyonları geçirme
• Kanser tanısının olması
• Felç ve travma gibi durumlar yaşanması
• Eklem iltihabı sorunları
• Düzenli sigara tüketimi
• Gebelik dönemi içinde olunması
• Kalp krizi geçirmiş olmak
• Doğum kontrol hapları kullanımı
• Doku ölümü yaşanması
• Nefrotik sendromu tanısı bulunması fibronektin yüksekliği sebepleri arasında yer alır.

Fibronektin Yüksekliği Tedavisi

Fibronektin yüksekliği tedavisi için öncelikle altta yatan nedenlere bakılmalıdır. Özellikle gebelik döneminde bu protein değerleri yakından izlenir. Tedavi için ilk olarak altta yatan neden belirlenir. Daha sonra uzmanlar altta yatan nedene yönelik bir tedavi uygular.

Fibronektin seviyesini düşürmek ve kontrol altında tutabilmek için öncelikle uygun bir beslenme listesi hazırlanır. Hastanın durumuna göre ilaç tedavisi de uygulanabilir. Altta yatan neden cerrahi işlem gerektiriyorsa bir operasyon da planlanabilir. Tedavi tamamen hastanın durumuna göre değişmektedir.

Fibronektin Yüksekliğini Ne Düşürür?

Fibronektin yüksekliğinde beslenme listesinde zeytinyağı eklenmesi önerilmektedir. Zeytinyağı fibronektin seviyesi yüksekliği olan hastalarda bu seviyenin düşmesini sağlayan bir besindir. Ayrıca beslenme alışkanlığı omega 3 asidi ile desteklenmelidir. Bu süreçte balık yağı tüketilmesi önerilir.

Balık yağı düzenli kullanımda kalp krizi riskini de azaltmaktadır. Bunun yanında balık yağı tüketimi ile kan hücrelerindeki yapışkanlık oranı da azalmaktadır. Bu durum dolaylı olarak fibronektin seviyesinin de azalmasını sağlar.

Fibronektin Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Fibronektin yüksekliği pıhtılaşma için çok önemli bir risk faktörü olarak bilinmektedir. Genç erişkinler için kalp ve damar hastalıkları yaşanmasına ve inme gibi durumların ortaya çıkmasına yol açabilir. Fibronektin yüksekliği tedavi edilmezse hastanın vücudunda yüksek kanamalar görülebilir.

Bazı kişilerde fibronektin seviyesi kronik olarak yüksek ölçülebilir. Bu durumda tedavi edilmediğinde arterlerde plaklar oluşabilir. Bu durum kalp hastalarına yönelik bir risk faktörüdür. Miktarı azalmadığında vücutta bulunan kanın kalınlaşmasına yol açabilir. Bu durum kan üflemesine engel olur. Kan akışını zayıflatırsa yorgunluk, kas ağrısı ve hafıza kaybı gibi şikayetler görülebilir.