Fındık Alerjisi

Fındık Alerjisi Nedir?

Fındık alerjisi hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen en yaygın gıda alerjisi türlerinden birisidir. Fındık alerjisi çocuklarda daha sık olarak görülme eğilimdedir. Fındık alerjisi olan çocukların yaklaşık yüzde 15'i ve fıstık alerjisi olan çocukların yaklaşık yüzde 21'inde hayatın ilerleyen döneminde bu tür alerjiler son bulurken bazılarında fındık alerjisi gibi alerjiler ömür boyu devam edebilmektedir. Fındık ve türlerine karşı aşırı tepki veren çocuklarda ise durumun devam etmesi daha olasıdır. Ayrıca bir çocukta veya ebeveynde fındık alerjisi olması, ailenin diğer üyelerinde de olma olasılığını arttırmaktadır. Fındık alerjisi olarak adlandırılan durum asıl fındığa karşı gelişse de farklı fındık türevi maddelere karşı olan alerjileri de belirtebilmektedir. Ayrıca fındığa karşı alerjisi olan kişilerde aşağıdaki gıdalara karşı da alerji görülebilmektedir:

1-) Ceviz

2-) Antep fıstığı

3-) Kaju 

4-) Badem

Yer fıstığının bu tür yemişlerden bir çeşit farklılığı bulunmaktadır. Yer fıstığı ağaç yemişlerinin aksine yerde büyür. Bu yüzden fındık alerjileriyle çok birlikte değerlendirmese de fıstık alerjisi olan kişilerin fındık alerjisi olma olasılığı da bir miktar artmaktadır. Yapılan bazı çalışmalarda yer fıstığı alerjisi olan kişilerin yaklaşık %25-30'unun fındık alerjisi de olduğu görülmüştür. 

Fındık alerjisi olan bir kişinin bağışıklık sistemi kuruyemişlere karşı bir tepki verme eğilimine girer. Bu maddeler bağışıklık sistemi tarafından alerjen yani zararlı bir madde olarak algılanır. Buna bağlı olarak da vücutta çeşitli semptomlar ortaya çıkar. Fındık alerjilerinde genelde bu maddelerle ilk karşılaşma sırasında herhangi bir semptom oluşmaz. Ancak ilk karşılaşmada zararlı olarak tanınan fındığa karşı, diğer alımlarda cevap verilmeye başlanır ve belirtiler ortaya çıkar. 

Yer fıstığı, ağaç yemişi, tohum veya fındık alerjilerinin semptomları, hafif reaksiyonlardan şiddetli alerjik reaksiyonlara yani anafilaksiye kadar değişiklik gösterebilir. Ciddi reaksiyonlar hayatı tehdit edici olabilir ve bunların acil tedavisi gerekir. 

Fındık Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Fındık alerjisinin birçok vücut bölümünde birçok farklı belirtisi olabilmektedir. Bu belirtiler ayrıca fındık ve türevlerine karşı verilen alerjik tepkinin şiddetine göre de değişiklik gösterir. Fındık alerjisi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

1-) Deri Reaksiyonları

Fındık ve kabuklu yemiş alerjilerinin hafif cilt reaksiyonları genellikle şu şekilde ortaya çıkar: 

a-) Ciltte genelde kırmızımsı olan döküntüler

b-) Kol, bacak gibi ekstremitelerin şişmesi

c-) Ciltte yaygın bir kızarıklık ve hassasiyet

d-) Kurdeşen benzeri döküntüler

2-) Gözü, Burnu ve Boğazı Etkileyen Semptomlar

Genel olarak alerjiler ve fındık alerjisi üst solunum yolu ile ilgili belirtileri de ortaya çıkarır. Bu anlamda ortaya çıkan yaygın semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

a-) Burun tıkanıklılığı veya burun akıntısı

b-) Hapşırma

c-) Boğaz ağrısı

d-) Gözde kaşıntı veya sulanma

3-) Sindirim Sistemi ile İlgili Belirtiler

Çoğu gıda alerjisi, alerjenik proteinler mide ve bağırsaklardan geçerken sindirim sorunlarına neden olur. Sindirim reaksiyonları genellikle fındık yedikten sonra birkaç saat sürer. Sindirim sistemi ile ilgili en yaygın görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir: 

a-) Mide bulantısı

b-) Karın krampları

c-) Karın ağrısı

d-) İshal

4-) Anafilaksi

Alerjik reaksiyonun neden olduğu şişlik nedeniyle hava yolları daralabilir veya tamamen kapanabilir. Nefes darlığı, hava yollarının hava akışını kısıtladığı bir durum olan alerjik astıma dönüşebilir. Boğazın şişerek nefes almada zorluğa neden olduğu bir durum olan anafilaksi de görülebilir. Bu belirtiler genelde hep birbiri ile ilişkilidir ve birinin gözükmesi diğerini de tetikler. 

Anafilaksi, alerjik reaksiyonun en şiddetli ve tehlikeli şeklidir. Anafilakside boğaz ve solunum yolları şişer ve tıkanır. Bu nefes almayı son derece zorlaştırır, hatta bazen imkansız hale getirir. Aşağıdakiler dahil başka semptomlara da neden olabilir:

a-) Yüzün şişmesi

b-) Ciltte kaşınma

c-) Tansiyonda düşme 

d-) Kalp atış hızındaki değişiklikler

e-) Bilinç bulanıklığı

Kabuklu yemiş alerjisi anafilaksi geliştirecek kadar şiddetli olan kişiler, her zaman yanında kas içi epinefrin enjeksiyonu taşımalıdır. Adrenalin olarak da adlandırılan epinefrin enjeksiyonu, solunum yollarının yeniden açılmasına neden olarak tekrar nefes alınmasına izin verir.

Fındık Alerjisi Nedenleri Nelerdir?

Kuru yemişlerde ve fındıkta bulunan küçük proteinler ısı veya asit gibi şeylerden etkilenmez, bu nedenle işlendikten, pişirildikten ve hatta sindirildikten sonra bile bozulmadan kalırlar. Bazı insanlar bu bozulmamış proteinlere duyarlıdır ve vücutları onlarla savaşmak için antikorlar üretir.

Antikorlar, proteinlere tutunur. Bu, bağışıklık sistemini histamin adı verilen bir kimyasal salması için tetikler. Histamin aslında alerjik reaksiyonun semptomlarına neden olan maddedir. Bu duyarlanmanın nedeni tam olarak bilinmese de kişinin genetik özellikleri, çevresel özellikler, aile öyküsü gibi birçok durum bu maddelere karşı alerji geliştirmesinde neden olarak görülebilir. Fındık alerjisi olan kişilerde aşağıdaki maddeler de alerjiye neden olabilir:

1-) Badem

2-) Kaju fıstığı

3-) Kestane

4-) Antep fıstığı

5-) Ceviz

Yukarıdaki maddeler dışında içinde fındık olabilecek gıdaların tüketilmesi sonucunda da alerji ortaya çıkabilir. Olasılıklı fındık ve kabuklu yemiş içerebilecek maddeler şu şekilde sıralanabilir: 

1-) Unlu mamuller: Kurabiye, hamur işleri, turtalar ve diğerleri

2-) Şeker: Özellikle çikolatalı şeker ve badem ezmesi

3-) Dondurma, pudingler ve sıcak çikolata

4-) Bazı tahıllar 

5-) Acı biber ve çorbalar: Kabuklu yemiş ezmeleri bazen koyulaştırıcı olarak bunların içinde kullanılır.

6-) Tahıl ekmekleri

7-) Katkılı ballar

8-) Soslar: Bazen barbekü sosu, acı sos, pesto sos gibi soslara fındık ürünleri katılabilmektedir. 

9-) Salatalar ve salata sosu

Fındık Alerjisi Teşhisi

Alerjik semptomların olması durumunda hekim, alerjik reaksiyonlar hakkında bazı sorular soracaktır. Daha sonra alınan tıbbi öykü ve fizik muayene ile tanı konacak veya başka uzman bir hekime sevk gerçekleştirilebilir. 

Alerji uzmanları, potansiyel alerjinin türüne bağlı olarak bir dizi yöntem kullanarak alerjileri test edebilir. Alerji uzmanı yer fıstığına, ağaç yemişlerine, fındığa ve tohumlara karşı alerji olup olmadığını test etmek için şunları yapabilir:

1-) Deri alerji testi: Bu testte ilk önce cilt üzerinde küçük bir travma yaratılır. Daha sonra şüpheli bulunan maddenin içeriğine sahip sıvılar ön kol bölgesine damlatılır. O bölgede 10-15 dakikada bir kızarıklık, şişme olması pozitif sonuç olarak kabul edilir.

2-) Kan alerji testi: Kan alerji testlerinde, kanda alerjen olarak tanımlanan maddelere karşı oluşan savaşçı maddeler olan antikorlar aranır. Bunların belirli bir seviyenin üstünde olması da pozitif kabul edilir. 

Eliminasyon diyeti adı verilen bir yöntemde de kabuklu yemiş ve fındık alerjisinden şüphelenildiğinde bunlardan bir süre uzak durulması istenir. Alerjilerin daha oluşmaması durumunda da alerjen olan maddelerin bunlar olduğu tahmin edilebilir.  

Fındık Alerjisi Tedavisi

Fındık alerjilerinin asıl tedavisi diğer tüm gıda alerjierinde olduğu gibi alerji olunan maddeden kaçınmaktır. Ancak fındık birçok farklı gıda içinde bulunduğu için bunlardan kaçınmak her zaman mümkün olamayabilmektedir. Şiddetli bir alerjik reaksiyon riski altında olan kişilerde veya daha önce anafilaksi geçiren kişilere bir adrenalin (epinefrin) oto enjektörü reçete edilir. 

Yiyeceklerden kaçınmaya yardımcı olmak için, fındık alerjisi olan kişilerin yiyecek etiketlerini iyice okuması ve her zaman aldığı gıdaları alması gerekmektedir. Fındık ve yanında hangi gıdalara karşı alerjinin olunduğu dikkatli bir şekilde tespit edilmelidir. Kişi hayatını buna göre idame ettirmeyi öğrenmesi gerekmektedir. Yanlış maddelere karşı alerji olunduğunun düşünülmesi özellikle çocuklarda gıda alımlarını engelleyerek başka problemlere yol açabilmektedir. Bazı durumlarda kişilerin hayat boyu bu alerjiden kurtulmaları için immünoterapi denilen yöntemler denenebilmektedir. Ancak bunlar hastaya özel olarak uygulanır ve kesin olarak başarılı olma olasılıkları yoktur. 

Hayatı alerjiye göre oluşturma dışında ani ortaya çıkan şiddetli alerjilerin tedavisi de bulunmaktadır. Daha önce şiddetli bir alerjik reaksiyon (anafilaksi) geçiren kişilere hekim tarafından kendi kendine veya yakınlarının uygulayabileceği adrenalin oto enjektörleri reçete edilir. Bu ilaçlar anafilaksiyi kontrol altına almakta oldukça başarılıdır. Şiddetli bir alerjik reaksiyon yani anafilaksi için yapılabilecek acil müdahaleler şunlardır:

1-) Kişi düz bir şekilde yatırılmalı, bacaklar kaldırılmalı ve ayağa kalkmasına izin verilmemelidir. 

2-) Adrenalini bir oto enjektörle hastanın bacak yan kısmını kas içine ilaç uygulanmalıdır. Gerekli görüldüğü takdirde bu ilaç belli dozda 10-15 dakikada bir tekrarlanabilir. 

3-) Hemen ambulans çağrılmalıdır. 

Bunun dışında hastane şartlarında da hastaya yine belli dozlarda adrenalin vermek, antihistaminik, steroid gibi ilaçların kullanılması da gerekebilmektedir. 

Fındık Alerjisi Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Fındık alerjileri hafif reaksiyonlardan şiddetli, ölümcül olabilecek reaksiyonlara kadar birçok şeye neden olabilir. Hafif reaksiyonlarda kişide kızarıklık, şişme gibi hafif semptomlar görülür. Bunlar ölümcül olmasa da oldukça rahatsız edicidir. Anafilakside ise kişi ani gelişen şiddetli alerji sırasında hayatını kaybedebilir. Bu yüzden bu hastalıkların teşhisinin konulması ve önlemlerin alınması oldukça önemlidir. 

Fındık Alerjisi için Hangi Doktora Gidilir?

Fındık alerjisi için gidilmesi gereken bölüm immünolojidir. Alerji ile ilgili durumları yönetmek asıl immünoloji hekiminin görevidir. Ancak anafilaksi gibi acil durumlar, acil hekimleri tarafından ani olarak tedavi edilir. Fındık içeren gıdaların alınmasından sonra ortaya çıkan şişme, kızarma, burun akıntısı gibi semptomları varlığında doktora gidilip durumun teşhisi konulmalıdır.