Fiziksel Uygunluk Testi Nedir?

Fiziksel uygunluk kavramı günlük aktiviteleri rahatlıkla ve zorlanmadan yapabilmek, yaşam kalitesinin yüksek olması ve dinç bir şekilde günü tamamlamak açısından kişinin fiziki durumunun tespit edilmesi amacıyla yapılan testlerdir. Bu çerçevede uygulanan testler sağlıkla ilişkilendirilerek farklı parametrelere bağlı olarak uygulanır.

Sağlık açısından fiziksel uygunluk parametreleri şunlardır:

• Kardiyorespiratuvar Dayanıklılık
• Vücut bütünlüğü
• Kas kuvveti ve vücut dayanıklılığı
• Vücudun esneklik yapısı

Bu çerçevede özellikle ordu için asker alımlarında, beden eğitimi öğretmenliği bölümü okumak isteyenlerde ve farklı meslek grupları için fiziksel uygunluk ön şart olarak belirlenir. Bu bağlamda fiziksel uygunluk kriterleri ve sağlığın korunması amaçlı uygulamalar koruyucu olmasının yanında rehabilite edici özellikler de sağlayarak fiziksel uygunluk sağlanabilmektedir. Bununla birlikte fiziksel uygunluk sağlanmadığı durumlarda herhangi bir sağlık probleminin ortaya çıkması da bu testlerin önemini daha çok artırır. Bu çerçevede fiziksel uygunluk testleri sağlık problemleriyle ilişkilendirilerek sonuçlandırılır.

Fiziksel Uygunluk Testinin Amaçları

Herhangi bir iş veya yetenek için yeterli olunup olunmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan fiziksel uygunluk testleri belirli amaçlar dahilinde yapılarak netice verir. Bu çerçevede bu amaçları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Fiziksel uygunluğa erişmek için herhangi bir egzersiz yapılması durumunda gerekli reçetenin oluşturulmasını sağlamak.
• Fiziksel uygunluğa ulaşmak amacıyla yapılan egzersizlerin netice verip vermediğini denetlemek ve sonuç itibariyle fiziksel uygunluğa ulaşılıp ulaşılmadığını tespit etmek.
• Bu çerçevede kişiyi gerçekçi fiziksel uygunluk hedeflerine yönlendirebilme imkanına sahip olmak.
• Fiziksel uygunluk testi sonucunda hem fiziksel uygunluk hem de bireysel uygunluk konusunda kişi de farkındalık oluşturmak. 
• Fiziksel uygunluk testi sonucunda belirlenen riskler için değerlendirme yapabilmek.

Fiziksel Uygunluk Amacıyla Uygulanan Testler

Günümüzde kişilerin belirli bir yetenek için fiziksel uygunluklarının olup olmadığı farklı testlerle belirlenir. Bu çerçevede kişiye dört farklı test uygulanarak her birinden alınan sonuçlar neticesinde kişinin fiziksel uygunluğunun yeterli olup olmadığına karar verilir.

Fiziksel uygunluk testi öncesinde bazı durumlara dikkat edilmelidir. Test yapılacak kişi 24 saat öncesinde bol sıvı tüketmeli, 6-8 saat kadar yeterli bir uyku uyumalı, testten önce en az 3 saat kadar önce alkol, kafein, tütün ve besinleri tüketmekten kaçınmalı, test günü şiddetli egzersiz veya aktivite yapmamalıdır.

Vücut Bütünlüğü (Kompozisyonu)

Daha çok sportif faaliyetler ve beden eğitimi öğretmenliği alanları için uygulanan vücut kompozisyonu testleri vücuttaki yağ oranının hesaplanması temeline dayanır. Testin hareket noktası olarak vücut yoğunluğu esas alınır ve vücut yağlarının vücut yoğunluğuna göre oranlaması yapılır. Bu çerçevede vücutta ne kadar yağlı ve ne kadar yağsız doku varsa tespit edilir. Bu tespit esnasında da çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar ise şu şekildedir:

• Su altı ağırlık ölçümleri
• Deri ve kıvrımların ölçümü
• Boy, uzunluk, vücut çapı ve çevresinin ölçümü
• Direnç ölçümü

Kas Kuvveti ve Vücut Dayanıklılığı

Kas kuvveti ve dayanıklılık kişinin hem yaşına hem de vücut tipine uygun olacak şekilde belirli bir güce ve ağırlığa sahip olması anlamını taşır. Kas dayanıklılığında belirli bir kas grubunun belirli bir hareketi veya istenilen ağırlığı belirli bir süre boyunca yapması ve uzun süre buna direnç göstermesi bakımından önemlidir. Bu çerçevede kas kuvveti ve vücut dayanıklılığının ölçülmesi kastan kaynaklanan bel ağrılarının önlenmesinde ve azaltılmasında da etkili olmaktadır.

Vücudun Esneklik Yapısı

Esneklik fiziksel uygunluk testlerinin en önemli bileşenlerinden biridir. Bu çerçevede uygulanan fiziksel uygunluk testlerinde vücut esnekliği konusunda sıkıntı yaşayan bireyler test konusunda başarısız sayılabilir. Esnekliği birkaç eklemde birden normal olarak tanımlanabilen hareket genişliği olarak tanımlamak mümkün. Bu bağlamda fiziksel uygunluk testi esneklik ölçümü yapılırken eklemlerin normalden biraz daha esnek olup olmadığı üzerinde durulur.

Bu bağlamda esneklik hem sportif faaliyetin sağlıklı ve düzgün bir şekilde yapılmasını sağlarken diğer taraftan meydana gelecek yaralanmaların da önüne geçebilir. Rehabilitasyon sürecinde kasların dinlendirilmesi ve ferahlatılması için esneklik en önemli kriterlerdendir.

Tüm bu testlerin uygulanmasıyla birlikte bir kişinin fiziksel uygunluğunun olup olmadığı hükmüne varılır. Testlerden elde edilen sonuçlar fiziksel uygunluk testi formu üzerinden takip edilir. Form üzerine bütün testlerin nedenleri ve sonuçları birlikte yazılarak bir bütün olarak değerlendirme yapmak amaçlanır.