Gaita Kültürü Nedir?

Boşaltım sisteminin çalışması sonucu vücuttan atılan maddeye gaita (dışkı) adı verilmektedir. Besin atıklarının gaita şeklinde vücuttan atılmasıyla iç denge sağlanmaktadır. Gaita vücuda giren maddelerden oluştuğu için incelenmesi ile kişinin sağlık durumu hakkında ipuçlarına ulaşılabilmektedir. Bu işleme de gaita kültürü adı verilmektedir. Hastalığın bir bakteri nedeniyle ortaya çıkıp çıkmadığının araştırılması için kullanılan bir yöntemdir. Doğruluk payı yüksek olan bir testtir. Kesin sonuçlar vermektedir. 

Gaita Kültürü Hangi Hastalıkların Teşhisinde Kullanılır?

Gaitanın durumunu en çok bağırsaklarda meydana gelen olaylar belirlemektedir. Bunun nedeni gaitanın kalın bağırsaklarda oluşmasıdır. Gaita kültürü testinin teşhis etmek için kullanıldığı hastalıklar aşağıdaki gibidir;

Gaita Kaçırma (İnkontinans)

Gaz kaçırma ya da dışkılamanın kontrol edilememesi durumuna gaita kaçırma (inkontinans) adı verilmektedir. Hastalığın başlarındayken sadece gaz kaçırma olarak görülmektedir ancak hastalığın ilerlemesiyle katı ya da sıvı formda gaita kaçırma durumu da görülebilmektedir. Gaita kaçırma, kadınlarda ve çocuklarda erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. Çoğunlukla iltihap, doğum ya da ameliyatlardan sonra ortaya çıkmaktadır. Bu durumdaki kişilerin hijyen ve beslenme düzenlerine dikkat etmesi gerekmektedir.

İshal (Diyare)

Gaitanın normale göre gevşek ve sulu formda oluşmasına ishal (diyare) adı verilmektedir. Genellikle geçici ve kısa süren bir durumdur. Beslenme düzeninde yapılan küçük değişikliklerle kolayca iyileşebilmektedir. Viral veya bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle oluşan ishal kısa sürmektedir ancak bağırsakların bozulması nedeniyle ortaya çıkan ishal daha uzun süreli olmaktadır. Bu durumda doktorun reçete ettiği ilaçların kullanılmasıyla tedavi olunmaktadır.

Kabızlık (Konstipasyon)

Gaitanın sertleşmesine kabızlık adı verilmektedir. Kabızlığın nedeni bağırsak hareketlerinin yavaşlaması olarak bilinmektedir ancak stres, halsizlik ve kötü beslenme gibi kişinin günlük rutininin dışındaki durumlar da kabızlığa yol açabilmektedir. Aynı zamanda kullanılan ilaçlar ve hormon dengesizlikleri de tetikleyebilmektedir. Genellikle uygun bir diyet programıyla tedavisi mümkündür. İlerlemiş kabızlık durumlarında lavman ve fitile başvurulabilmektedir.

Crohn Hastalığı

Sindirim kanalı üzerinde herhangi bir yerde ortaya çıkan iltihap durumuna Crohn hastalığı adı verilmektedir. Kadınlarda daha sık görülmektedir. Genellikle 35 – 40 yaşlarında ortaya çıkan bir hastalıktır. Karın ağrısı, ishal ve mide bulantısı gibi belirtileri bulunmaktadır. Uygulanan tedavi yöntemleriyle hastalık tamamen iyileşmeyebilir ancak kullanılan ilaçlar ve uygun bir beslenme düzeniyle belirtileri minimize edilebilmektedir. 

Gaita Kültürü Nasıl Alınır?

• Hastadan gaita örneği alınarak inceleme için gereken numune alınır.
• Gaitaya idrar ya da herhangi bir su karışmaması gerekmektedir. Bu nedenle tuvalet kağıdından yardım alınarak gaitanın saflığı korunmalıdır.
• Alınan numune laboratuvar tarafından verilen ağzı kapaklı gaita kabına konur.
• Gaita verilen steril kaba konmasıyla test aşamasına hazır olmaktadır.
• Alınan gaita örneği en fazla yarım saat içinde laboratuvara teslim edilir.
• Bu süre içinde teslim edilememesi durumunda buzdolabı gibi serin alanlarda saklanır. Bu şekilde sterillik korunur ve hata payı en aza iner.

Gaita Testinden Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler

Test sonucunun doğruluğu için bazı hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Gaita testinden önce dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibidir;

• Test öncesinde kabızlık ilaçları, bizmut, baryum, metamucil, magnezyum ve mineral yağı içeren ilaçların kullanımı durdurulmalıdır. Çünkü bu ilaçlar gaita miktarını ve formunu değiştirebilmektedirler.
• 3 gün önceden itibaren kırmızı et ve yağlı yiyecekler tüketmekten kaçınılmalıdır. Aynı zamanda lifli gıda tüketiminin azaltılması gerekmektedir.
• Bebeklerden numune alınması için hazır bezlerden yardım alınabilmektedir.

Gaita Kültürünü Etkileyen Faktörler

Test sonucu üzerinde etkileri olan durumların belirlenmesi ve engellenmesiyle sonucun güvenilirliği artmaktadır. Gaita kültürünü etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir;

Egzersiz: Egzersizin boşaltım sistemi üzerindeki etkisi büyüktür. Egzersiz vücutta yağ yakımı ve enerji harcanmasına neden olmaktadır. Bu durumlar da gaitanın normalden farklı şekilde oluşmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle gaita kültüründen birkaç saat öncesine kadar egzersiz ve ağır işler yapılmaması gerekmektedir.

Açlık ve Beslenme: Sindirim ve boşaltım sisteminden geçen her besinin gaitanın içeriği üzerinde büyük etkisi bulunmaktadır. Gaitanın formu beslenme şekline göre değişebilmektedir. Bu nedenle test öncesinde 10 – 12 saat kadar aç kalınması tavsiye edilmektedir. Çay, kahve ve kola gibi kafein içeren içeceklerden uzak durulmasında da fayda vardır.

İlaçlar: Pek çok ilaç doğal metabolizmayı etkilemektedir. Bu nedenle boşaltım olayları üzerinde de etkileri bulunmaktadır. Kullanılan ilaçlar normalde olması gerekenden farklı numuneler elde edilmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle doktor bilgilendirilerek, kullanılan ilaçlara göre bir yol çizilmesi tavsiye edilmektedir.