Gamma Knife, beyin ve boyun bölgesindeki tümörler ile bazı nörolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan invaziv olmayan bir radyocerrahi yöntemidir. 1960’lı yıllarda İsveçli nörocerrah Lars Leksell tarafından geliştirilen bu teknoloji, günümüzde dünya genelinde binlerce hastaya umut oluyor. Geleneksel cerrahiye kıyasla kesi gerektirmemesi ve yüksek hassasiyetiyle öne çıkan Gamma Knife, özellikle riskli beyin bölgelerindeki lezyonlar için tercih ediliyor.

Gamma Knife Nasıl Çalışır?
Gamma Knife, 201 adet kobalt-60 kaynağından çıkan gamma ışınlarını tek bir noktada odaklayarak çalışır. Bu ışınlar, hedef dokuya yüksek dozda radyasyon verirken çevredeki sağlıklı dokuları korur. Tedavi planlaması için MR veya BT görüntüleri kullanılır. Üç boyutlu koordinat sistemi sayesinde tümörün konumu milimetrik hassasiyetle belirlenir. İşlem sırasında hasta, başı sabitlenmiş şekilde özel bir başlık takar ve cihaz masaya yatırılarak seans başlatılır.

Hangi Durumlarda Kullanılır?
Gamma Knife, başlıca şu hastalıkların tedavisinde etkin bir rol oynar:

• Beyin Tümörleri: İyi huylu tümörler (meningioma, schwannoma), metastatik tümörler ve hipofiz adenomları.
• Arteriyovenöz Malformasyon (AVM): Anormal kan damarı yumağının neden olduğu kanama riskini azaltmak için.
• Trigeminal Nevralji: Yüzde şiddetli ağrıya yol açan sinir hasarının giderilmesinde.
• Parkinson Hastalığı: Bazı tremor (titreme) vakalarında hedefe yönelik tedavi desteği olarak.

Gamma Knife’ın Avantajları
Bu yöntemin en önemli avantajı cerrahi kesi olmamasıdır. Böylece enfeksiyon, kanama veya anestezi riski ortadan kalkar. Hastalar genellikle aynı gün taburcu olabilir ve ertesi gün normal yaşantılarına dönebilir. Tedavi süresi lezyonun boyutuna göre 15 dakika ile 2 saat arasında değişir. Ayrıca, sağlıklı dokuların korunması sayesinde nörolojik fonksiyon kaybı riski minimaldir.

Olası Yan Etkiler ve Riskler
Gamma Knife genellikle güvenli kabul edilse de bazı geçici yan etkiler görülebilir:

• Baş ağrısı veya bulantı (seyrek).
• Tedavi bölgesinde saç dökülmesi (genellikle geçici).
• Nadiren beyin ödemi veya nöbetler (kortikosteroidlerle kontrol edilebilir).
  Uzun vadeli komplikasyonlar oldukça nadirdir ve çoğunlukla tümörün konumuyla ilişkilidir.

Tedavi Süreci Nasıl İlerler?

1. Ön Değerlendirme: MR veya BT ile tümörün boyutu ve konumu belirlenir.
2. Başlık Yerleştirme: Lokal anestezi altında baş, sabitleyici bir çerçeve ile immobilize edilir.
3. Radyasyon Planlaması: Radyasyon onkologları ve nörocerrahlar, görüntüler üzerinden tedavi dozunu hesaplar.
4. Tedavi Seansı: Hasta masaya yatırılır ve cihaz otomatik olarak hedefe odaklanır.
5. Takip: Tedaviden sonraki aylarda düzenli görüntüleme ile tümörün küçülmesi izlenir.

Kimler Gamma Knife İçin Uygun Adaydır?

• Tümör çapı 3-4 cm’den küçük olan hastalar.
• Cerrahi riski yüksek olanlar (yaşlı hastalar, ek sağlık sorunları).
• Birden fazla metastazı olan kanser hastaları.
• Geleneksel cerrahi sonrası nüks eden lezyonlar.

Gamma Knife, beyin cerrahisinde devrim yaratan bir teknoloji olarak kabul edilir. Ancak her hasta için uygun olmayabileceğinden, nöroloji ve radyasyon onkolojisi uzmanları tarafından detaylı değerlendirme şarttır.