Geniz Eti Ameliyatı

Geniz Eti Ameliyatı Nedir?

Geniz eti ameliyatı, aşırı büyümüş geniz etinin çıkarılması için yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu cerrahi işlem genel anestezi altında herhangi bir kesi gerektirmeden ağız yoluyla yapılır. Adenoid olarak da bilinen geniz eti, boğaz ile burun arasında bulunan bir doku parçasıdır. Bu parça burnun arka kısmında, geniz bölgesinde bulunan bir lenf dokusu kümesidir. Adenoid, dil kökü bademcik dokusu ve bademcikler ile birlikte bir koruyucu lenf halkası oluşturur. Oluşan lenf doku kümeleri, sindirim ve üst solunum yollarından girebilecek virüs, bakteri ve alerjenlere karşı vücudun savunma mekanizmalarını oluşturur.

 Geniz etinin ve bademciklerin hücresel özellikleri aynıdır fakat ikisi de birbirinden yapısal olarak farklıdır. Yani bademcikler bir kapsül içindeyken geniz etini kaplayan bir kapsül bulunmamaktadır. Geniz eti doğuştan bulunur ve 8 yaşına kadar bademcikler ile birlikte büyür. Bununla birlikte geniz eti büyümesi ile ortaya çıkan şikayetler çoğunlukla 1-2 yaşlarında ortaya çıkmaya başlar.

Geniz Eti Ameliyatı Teknikleri

Aşırı büyümüş geniz etinin tek tedavi seçeneği adenoidektomi adı verilen geniz eti ameliyatıdır. Adenoidektomi genellikle, orta kulak iltihabı, hava yollarında oluşan ciddi seviyedeki tıkanıklıklar, tekrarlayan sinüzit veya uyku zorluğu yaşayan 3-4 yaşındaki çocuklara da uygulanmaktadır. Yetişkinlerde ve çocuklarda geniz eti ameliyatı yapılırken kullanılan teknikler şu şekilde sıralanabilir:

Soğuk Bıçak Yöntemi

Soğuk bıçak yöntemi, bademcik ve geniz eti ameliyatı için en sık tercih edilen yöntemlerden biridir. Geniz eti ve bademcik kapsülü ve çevresinde bulunan dokular makas, disektör veya bıçak yardımı ile ayrılır. Daha sonra bademciğin en alt kısmı bir alet yardımıyla kesilir. Geniz eti ve bademcik çıkarıldıktan sonra oluşan kanamalar damarı bağlama veya elektrik akımıyla (koter yöntemi) kapatma yöntemiyle kontrol altına alınır.

Harmonik Bıçak Yöntemi

Burun geniz eti ameliyatında harmonik bıçak yöntemi, ekstrakapsüler bademcik ameliyatı ve çevre dokularının alınmasını kapsar. Bu yöntemde ultrasonik enerji kullanılırken, enerji sayesinde uçtaki bıçak saniyede 55000 kez hareket eder. Ayrıca titreşim enerjisini dokuya ileterek aynı anda hem kesme hem de bağlama işlemi sağlar. En büyük avantajlarından biri işlem anında kanamanın durdurulması için ek bir yönteme ihtiyaç duyulmamasıdır.

Bipolar Radyofrekans Ablasyon (plazma bıçak) Yöntemi

Bipolar radyofrekans plazma bıçak yönteminde, işlem sırasında iletken tuzlu su solüsyonu kullanılır ve bu solüsyon iyonize plazma tabakasına dönüşür. Bu sayede minimal enerji transferi olduğu için doku hasarı daha az oluşur.

Plasma Yöntemi

Plasma yönteminde; geniz eti ve bademcikler tuzlu su ile sterilize edilerek yumuşatılır ve daha sonra vakumla çekilir. Çekme işlemi sırasında ise kanama oluşmadan parça kolaylıkla yerinden ayrılır. Plasma yöntemi ile geniz eti ameliyatı yapan hastanelerde bu yöntemin kullanılmasının en büyük avantajlarından biri ameliyat sırasında ameliyat mikroskobunun kullanılabilmesidir ve bu mikroskop sayesinde alınan parça 10 kat büyütülerek daha rahat görüntülenir. Komplikasyon veya kanama riski diğer ameliyat yöntemlerine göre çok daha düşüktür.

Mikrodebrider Yöntemi

Mikrodebrider yönteminde, aletin uç kısmında tüp şeklinde bir bölüm bulunur. Bu tüp şeklindeki keskin uç, bir yandan dokuları parçalar halinde keserken diğer yandan kesilen dokuları vakumlayarak çeker.

Termal Welding Yöntemi

Bu yöntemde alınması gereken dokular direkt basınç ve termal enerji ile kesilerek kanın pıhtılaşması sağlanır. Termal enerji sağlayan alet, direkt akım ile çalışan, düşük voltajlı basit dirençli bir ısıtıcı teldir. Bu işlem esnasında termal welding ucunda bulunan forsep (dokuları tutmaya yarayan makas) ile dokular tutulduğu için dokulara elektrik akımı geçmez. Ayrıca kanın pıhtılaşması ve kesme işlemi aynı anda gerçekleşirken, cihaz kesilmiş olan damarın iki ucunu da kapatır.

Elektrokoter Yöntemi

Termal koter olarak da bilinen elektrokoter, bir metal tel olan elektrottan doğrudan veya alternatif bir şekilde elektrik akımının geçirilmesiyle ısı üretilmesi yöntemdir. Bu ısıtılmış elektrot işlem sırasında gereken dokuların alınması veya oluşan kanamanın durdurulması için canlı dokuya uygulanır. Elektrokoter, dermatoloji, oftalmoloji, kulak burun boğaz, plastik cerrahi ve üroloji gibi çeşitli küçük cerrahi prosedürlerde kullanılan bir yöntemdir

Lazer Yöntemi

Lazerle geniz eti ameliyatı yönteminde, kontakt diot lazer, karbondioksit lazer veya potasyum titanil fosfat (KTP) lazer en sık kullanılan yöntemlerdendir. Lazer yönteminde fiberoptik kablo aracılığıyla kullanılan enerji, dokuya iletilerek dokuların ayrılması ve kanın pıhtılaşması sağlanır. Lazer ameliyatı acı ve ağrıya neden olmadığı için en çok tercih edilen yöntemlerden biridir. Uzun süre hastanede yatmak istemeyen kişiler lazerle geniz eti ameliyatı yapan hastaneleri tercih ederek birkaç saat içinde taburcu olabilir.

Geniz Eti Ameliyatı Neden Yapılır?

Geniz eti her insanda belli bir yaşa kadar var olan ve sonrasında küçülerek kendiliğinden kaybolan bir yapıdır. Ancak bazı kişilerde bu lenf dokusu zamanla daha da büyümeye devam eder. Bu büyüme çocuklarda burun tıkanıklığı veya nefes almada zorluklara neden olduğundan bademcik ve geniz eti ameliyatı yapılması gerekir. Ayrıca ağzı açık şekilde uyuma, horlama veya ağız suyunun akması gibi sorunlar geniz etinin büyümesinden kaynaklı olarak gelişir. Oluşan bu semptomlar genelde çocuklarda görülse de yetişkinlerde de ortaya çıkabilmektedir. Her yaş grubunda ortaya çıkabilen adenoidektomi endikasyonları şu şekildedir:

• Tedaviye cevap vermeyen orta kulak sıvı birikmeleri,
• Yılda beş ve üzeri sıklıkta orta kulak iltihabı yaşanması,
• Kulak zarında delik veya çökme nedeniyle tıbbi tedaviyle düzelmeyen kulak akıntıları,
• Tıbbi tedaviye cevap vermeyen kronik sinüzit,
• Baş ağrısı,
• Uykuda birkaç saniye süreyle nefes tutma (uyku apnesi)
• Aşırı horlama 
• Uyku sırasında sürekli ağızdan nefes alınması ve huzursuz uyuma,
• Obstrüktif apne sendromu ile geniz eti büyümesi,
• Kronik akciğer hastalığı, 
• Yılda beş kez veya üstü antibiyotik tedavisi uygulanan geniz eti enfeksiyonları,
• Genizden konuşma veya konuşma bozukluğu,
• İştahsızlık, büyüme ve gelişme geriliği,
• Diş, çene ve yüz kemiklerinde gelişim bozukluğu,
• Burundan nefes almada zorluk,
• Hırıltılı ses çıkarma,
• Öksürük ve geniz akıntısı,
• İyi veya kötü huylu tümör oluşumları,
• Tedaviye cevap vermeyen geniz eti iltihabı.

Geniz Eti Ameliyatı Nasıl Yapılır? 

Geniz eti ameliyatı, genel anestezi altında ağızdan girilerek burun geniz etinin çıkarılması için yapılan bir işlemdir. Bu işlem günümüzde hızlı bir müdahale ile yarım saat içinde gerçekleştirilmektedir. Yapılan işlemde orta kulak iltihabı gibi bazı problemlerin oluşmaması için geniz eti ameliyatı ve kulağa tüp takılması aynı anda yapılabilir. Yerleştirilen tüp genelde 3 ay ile 1 yıl arasında vücuttan dışarı atılırken, daha sonra kulak zarındaki delik kendiliğinden tamamen kapanır. Geniz eti ameliyatında da her cerrahi yöntemde olduğu gibi ameliyat öncesi dikkat edilmesi ve uygulanması gereken bazı prosedürler vardır. Geniz eti ameliyatı öncesi yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

Ameliyat Öncesi

• Ameliyattan önceki gece yarısından sonra yeme ve içme bırakılmalıdır.
• Kullanılan ilaç, takviye ve vitaminler varsa uzmana bildirilmelidir.
• Herhangi bir alerji, genetik bir rahatsızlık veya tıbbi bir durum varsa uzmana bilgi verilmelidir.
• Çocuklarda şayet yapılması gereken aşılar varsa ameliyattan üç hafta önce tamamlanması gerekir.
• Ameliyat öncesi soğuk algınlığı veya enfeksiyon bulaşma riskini önlemek için hasta olan kişilerden uzak durmalıdır ve hastalıklardan korunmalıdır.
• Diş protezi veya köprü gibi kullanılan implantlar varsa uzmana bildirilmelidir.
• Yüksek tansiyon, kalp ritim bozukluğu gibi rahatsızlıklar varsa belirtilmelidir.
• Son 1 ayda aşı olup olunmadığı hakkında bilgi verilmelidir.
• Hamilelik veya hamilelik şüphesi varsa belirlenmelidir.
• Ameliyattan en az üç hafta önce sigara ve alkol bırakılmalıdır.
• Metal aksesuarlar ve kullanılan implant çıkartılır.
• Damardan intravenöz (IV) hat başlatılır.
• Lavman yapılarak sonda takılır.
• Kan basıncı, tansiyon veya kalp atış hızı gibi hayati değerleri alınır.
• Genel anestezi uygulanır.
• Solunum tüpü takılır.

Ameliyat Sırasında

• Narkoz verilen hasta sırt üstü yatırılır ve ağız, retraktör (ağzı açık tutmak için cihaz) ile aracılığıyla açılır.
• Endoskopik görüntüleme tekniğiyle geniz eti görüntülenir.
• Geniz eti küçük dilin arkasına yerleştirilen geniz eti küreti (alet) ile veya belirlenen herhangi bir yöntemle çıkarılır veya kazınır.
• Geniz eti çıkarıldıktan ve kanama kontrol altına alındıktan sonra ameliyat sonlandırılır.

Geniz Eti Ameliyatı Kimlere Yapılamaz?

Büyümüş geniz eti tedavi edilmediğinde konuşma bozukluğuna neden olur. Bu konuşma bozukluğu olan çoğu kişi her ne kadar akıl yürütme veya anlama konusunda bir problem yaşamasa da kelimeleri anlaşılır değildir. Bununla birlikte oluşan bu problemler kalite, hacmi ve tınısı dâhil olmak üzere ses bozuklukları ile ilişkilidir. Hastalıkların tanı ve tedavisi, konuşma terapisti tarafından çocuk doktoru, ortodontist, nörolog, psikolog, fizik tedavi uzmanı, mesleki terapist ve kulak burun boğaz uzmanı gibi uzmanlarla birlikte gerçekleştirilir.

Burun geniz eti kaynaklı konuşmanın düzeltilebilmesi için tek çözüm ameliyattır. Gelişen teknoloji sayesinde çoğu kişide geniz eti ameliyatı sonrası konuşma bozukluğu büyük oranda düzeltilmektedir. Yetişkinlerde ve çocuklarda geniz eti alınmamasının birçok yararı olsa da bazı durumlarda geniz eti alımı gerçekleştirilemez. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Yarık damaklı kişilerde,
• Akut geniz eti enfeksiyonu ve üst solunum yolları enfeksiyonu olan kişilerde,
• Akciğer veya kalp ile ilgili ciddi hastalıklarda ve kontrolsüz diyabette,
• Kan pıhtılaşma bozukluklarında.

Geniz Eti Ameliyatı Yan Etkileri

Geniz ameliyatı sırasında solunum tüpü kullanıldığından dolayı, öksürük ve tıkanıklık gibi soğuk algınlığı benzeri semptomlar özellikle ilk birkaç gün yaygın olarak görülür. Bu öksürük, ameliyat bölgesinde şişlik ve geniz akıntısına bağlı olarak ortaya çıkar. Bademcik veya geniz eti ameliyatı sonrası öksürük veya tıkanıklık gibi soğuk algınlığı semptomları yaşanması durumunda, bu şikayetlerin tedavisine başlanmadan önce muhakkak ameliyatı yapan uzmanla görüşülmesi gerekir.  

Geniz ameliyatı sonrası kanamanın hafif olacak şekilde görülmesi normaldir. Şayet geniz eti bademcikler ile birlikte alınıyorsa ameliyat sonrası farklı yan etkiler de görülebilir. Görülen bu yan etkilerden yaygın olanları şu şekilde sıralanabilir:

• Anesteziye bağlı reaksiyonlar,
• Vücudun aşırı sıvı kaybetmesi,
• Horlama ve gürültülü solunum,
• Östaki tüpü hasarı,
• Birkaç gün, balgam, mide bulantısı ve kusma,
• Dil veya boğazda şişme,
• Çocuklarda uyku bozuklukları veya Anksiyete,
• 1-2 hafta boyunca boğazda orta veya şiddetli ağrı,
• Yaklaşık iki haftaya kadar geniz eti ameliyatı sonrası ağız kokusu,
• Çenede, boyunda veya kulaklarda ağrı,
• Hafif ateş,
• Boğazda sıkışmış bir şey varmış gibi his.

Geniz Eti Ameliyatı Riskleri

Geniz eti ameliyatı sonrası ağzı açık uyuma sorunları genelde çözülmektedir. Şikâyetlerin çözümüne yönelik yapılan bu cerrahi işlem az risk barındırsa da yaşanabilecek olası durumlar aşağıdaki gibidir:

• Altta yatan solunum problemlerini, kulak enfeksiyonlarını veya burun akıntısını çözememe
• Aşırı kanama (çok nadir),
• Ses kalitesinde kalıcı değişiklikler,
• Enfeksiyon,
• Ateş,
• Tortikollis (eğri boyun hastalığı)
• Atlantoaksiyal subluksasyon (çene kilitlenmesi)
• Genizde daralma
• Velofarengeal yetmezlik 

Velofarengeal yetmezlik; işitme ve konuşma problemlerine ve orta kulak enfeksiyonuna neden olan bir hastalıktır. Bu durum yumuşak damağın genzi tam kapatamadığı için gıda veya sıvı yutma anında gıdaların, geniz ve buruna kaçmasına neden olur. Bu yüzden ameliyat sonrası böyle bir durum söz konusu ise tedavi gerektirir.

Geniz Eti Ameliyatı Sonrası İyileşme ve Bakım

Çocukların geniz ameliyatı sonrası boğaz ağrısı, kulak ağrısı, ağız kokusu, ses değişiklikleri ve boğazda beyaz lekeler olması normaldir. Bu sorunlar, bademcik ve geniz etinin alınmasından sonraki iki haftaya kadar sürerken, enfeksiyon oluştuğu anlamına gelmez. Fakat geniz eti ameliyatı sonrası burun kanaması veya nefes almada zorluk olup olmadığının görülmesi için çocukların aile bireyleri tarafından gözetim altında tutulması önemlidir. Geniz eti ameliyatı sonrası bakıma özen gösterilmesi, iyileşme süresinin kısaltılmasına ve yaşanabilecek semptomların azaltılmasında etkili bir süreçtir. Geniz eti ameliyatı sonrası yapılması gerekenler ve dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanmaktadır:

• Geniz eti ameliyatı sonrası 1 veya 2 gün dinlenilmelidir.
• En az 7 gün spor faaliyetleri gibi fiziksel aktivitelerden uzak durulmalıdır.
• Ameliyat sonrası 3-4 gün banyo yapılmamalıdır ve bu süre sonunda bir süre ılık su ile duş alınmalıdır.
• Önerilen ağrı kesici ilaçlar tavsiye edildiği şekilde alınmalıdır.
• Ameliyat sonrası bol miktarda sıvı tüketilmelidir. Ayrıca sıvı tüketimi kolaylaştığında yumuşak besinlere yavaşça geçilmelidir.
• Geniz eti ameliyatı sonrası beslenmeye dikkatli edilmeli ve özellikle ilk günlerde katı yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
• Ameliyattan yaklaşık 2 hafta sonra normal beslenme düzenine dönülmelidir. 
• Ameliyat sırasında ya da sonrasında bir miktar kan yutulabileceğinden ameliyat sonrası kan tükürülmesi normaldir. Tekrarlayan kusma durumunda önerilen ilaçlar alınmalıdır. 
• Geniz eti ameliyatı sonrası ses değişikliği görülebilirken, bunun olması normal bir durumdur. Ayrıca geniz etinin aşırı büyük olduğu kişilerde bu durum birkaç hafta ile üç ay arasında sürebilir.
• Ameliyat sonrası bölgede basınç oluşmaması için ağız açık halde hapşırılmalıdır, ayrıca en az 1 hafta sümkürülmemelidir. 
• Geniz eti ameliyatı sonrası burun akıntısı olduğundan daha rahat nefes almayı sağlamak için hava nemlendiricisi kullanılmalıdır.
• Belirli bir süre boyunca kalabalık ortamlardan, soğuk algınlığı veya enfeksiyon bulunan kişilerden uzak durmalıdır.
• İlk iki hafta boyunca uzun yolculuklardan veya şehir dışına çıkmaktan kaçınılmalıdır.
• Geniz eti ameliyatı sonrası burun tıkanıklığı için okyanus suyu spreyi kullanılmalıdır. 
• Ameliyat sonrası çocuklar ilk 1,5 ay herhangi bir aşı olmamalıdır.

Geniz ameliyatı sonrası iyileşme süresi yaklaşık olarak 10 gündür. Bu sürecin iyi yürütülmesi oluşacak risklerin hafifletilmesinde etkili olurken, iyileşme süresini de kısaltır. Bu süreçte özellikle enfeksiyon kapmamaya dikkat edilmeli ve tavsiyelere harfiyen uyulmalıdır.  İyileşme sürecinde ateş, kanama, nefes darlığı, ağrı gibi şikâyetler artıyorsa acil olarak uzmana ya da acil servise müracaat edilmelidir.