Glioblastoma, beyin dokusunda hızla büyüyen ve en agresif primer beyin tümörü olarak sınıflandırılan bir kanser türüdür. Grade IV glioma olarak da adlandırılan bu tümör, yetişkinlerde en sık görülen malign beyin tümörüdür. Ortalama tanı yaşı 64 olmakla birlikte, genç yetişkinlerde de nadiren görülebilir. Bu makalede, glioblastomanın belirtileri, teşhis süreci, tedavi seçenekleri ve hastalıkla ilişkili yaşam beklentisi detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Glioblastomanın Belirtileri

• Şiddetli ve Geçmeyen Baş Ağrısı: Özellikle sabahları daha yoğun hissedilen, ağrı kesicilere yanıt vermeyen baş ağrısı.
• Nörolojik İşlev Bozuklukları: Konuşma güçlüğü, kol veya bacakta güçsüzlük, denge kaybı.
• Bilişsel Değişiklikler: Hafıza problemleri, konsantrasyon zorluğu, kişilik değişimleri.
• Nöbetler: Ani kasılmalar, bilinç kaybı veya istemsiz hareketler.
• Görme Sorunları: Çift görme, bulanıklık veya görme alanında daralma.

Teşhis Yöntemleri

1. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Kontrastlı MRI ile tümörün boyutu, yeri ve çevre dokuya yayılımı değerlendirilir.
2. Biyopsi: Cerrahi olarak alınan doku örneğinin histopatolojik incelemesiyle kesin tanı konulur.
3. Genetik Analiz: IDH mutasyonu ve MGMT promotör metilasyonu gibi moleküler belirteçler tedaviye yanıtı öngörmede kullanılır.

Tedavi Seçenekleri

• Cerrahi Rezeksiyon: Tümörün mümkün olduğunca tamamı çıkarılmaya çalışılır. Ameliyat sonrası nörolojik hasar riski nedeniyle nöronavigasyon sistemleri kullanılır.
• Radyoterapi: Cerrahi sonrası 6 hafta boyunca haftada 5 gün uygulanan ışın tedavisi, kalan tümör hücrelerini hedefler.
• Kemoterapi: Temozolomid (TMZ) adlı oral kemoterapi ilacı, radyoterapiyle eş zamanlı kullanılır.
• Hedefe Yönelik Tedaviler: Bevacizumab gibi anti-anjiyojenik ilaçlar, tümörün kanlanmasını azaltır.

Yaşam Beklentisi ve Prognoz
Glioblastomada ortalama sağkalım süresi, standart tedavi ile 12-18 ay arasındadır. Genç hastalarda, MGMT promotör metilasyonu pozitif olanlarda ve tümörün tamamına yakını çıkarılanlarda bu süre 2 yıla kadar uzayabilir. Ancak hastalığın tekrarlama oranı yüksektir (%90’ın üzerinde). Palyatif bakım, yaşam kalitesini artırmak için ağrı yönetimi ve psikolojik destekle desteklenir.

Risk Faktörleri ve Korunma
Glioblastomanın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, iyonize radyasyona maruziyet ve genetik yatkınlık riski artırır. Korunma için kanıtlanmış bir yöntem olmasa da kafa travmalarından kaçınmak ve düzenli nörolojik kontroller önerilir.

Beslenme ve Destek Tedavileri
Anti-inflamatuar besinler (zencefil, zerdeçal) ve yüksek antioksidan içeren gıdalar (ceviz, yaban mersini) tedavi sürecinde destekleyici rol oynayabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programları, nörolojik fonksiyonların korunmasına yardımcı olur.