Glukoz Testi Nedir?

Vücudun sağlıklı bir şekilde hayatını sürdürebilmesi için karbonhidratlar, proteinler ve yağlar hayati önem taşımaktadır. Glukoz ise karbonhidratların en önemli parçalarından biridir. Vücudun temel enerji kaynaklarından biri olan glukoz, fazla tüketildiğinde ciddi sağlık problemlerine sebep olur. Bu yüzden karbonhidrat tüketiminin de glukoz tehlikesi açısından belirli ölçüde yapılması gerekir.

Bu çerçevede glukoz testi, sağlıklı bir insanda şeker oranının yeterli düzeyde olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılır. Glukoza, dolayısıyla kan şekerine bağlı olan hastalıkların tespitinde de tanı koymak için uygulanan glukoz testi, diyabet ve hiperglisemi gibi hastalıkların tanısı için de önemlidir.

Glukoz Testi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Glukoz testi vücuttaki şeker miktarını ölçmek için yapılır. Bununla birlikte diyabet, hiperglisemi, hipoglisemi ve prediyabet gibi hastalıkların belirtilerini taşıyanlarda ve bu hastalıkların tanısında da belirleyici etkiye sahiptir.

Diyabet Belirtileri

• Sürekli yorgunluk ve halsizlik hali
• Hızlı bir şekilde kilo kaybı yaşanması
• Ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı
• Deride oluşan yaraların geç iyileşmesi

Hiperglisemi Belirtileri

• Sürekli susuzluk hissi
• Sık idrara çıkma
• Terleme ve titreme
• Açlık hissi ve yorgunluk
• Devam eden baş dönmesi
• Gözlerde yaşanan görme problemleri

Hipoglisemi Belirtileri

• Zihinde belirli bir şekilde bulanıklaşma
• Görme bozuklukları
• Aşırı kaygılanma hali
• Vücutta önlenemeyen titreme

Glukoz Testi Nasıl Yapılır?

Glukoz testi hastane ortamında uzman doktorlar tarafından yapılır. Test şu aşamalarla gerçekleşir:

• Hastaların kol damarlarından belirlenen miktarda kan alınır.
• Alınan kan incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.
• Laboratuvarda kanın plazmasındaki glukoz değeri hesaplanır. 
• Hesaplanan değerler doktor tarafından değerlendirilerek bir sonuca varılır.
• Bununla birlikte hastane ortamının haricinde de glukoz değerini ölçmek mümkündür.
• Basit cihazlarla ev ortamında parmaktan alınan kanla glukoz seviyesi ölçülmektedir. 
• Ayrıca bu ölçümler hastanedeki ölçümlerle karşılaştırılarak cihazın ne kadar doğru ölçtüğü belirlenebilir.

Glukoz Testi Kimlere Yapılır?

• Glukoz testi için herhangi bir hastalığa sahip olmak gerekmez. 
• Sağlıklı kişiler bu testi yaptırarak kan şekeri ölçümü yapabilirler. 
• Bununla birlikte herhangi bir sebeple hastaneye gidildiğinde rutin sağlık kontrolleri çerçevesinde doktor tarafından glukoz testi uygulanabilir. 
• Ailesinde diyabet hastası olanlar, kilo problemi olanlar, 40 yaşını aşmış kişilerde ve diyabet riski taşıyanlarda glukoz testi istenebilir.
• Hiperglisemi (şeker yüksekliği) ve hipoglisemi (şeker düşüklüğü) belirtileri taşıyan kişilere uygulanabilir.
• Bayılma ve bilinç kaybı gibi durumlarda hastadan glukoz testi doktorlar tarafından istenebilir.

Glukoz Tolerans Testi

Glukoz testinin haricinde hastalara belirli miktarda glukoz takviyesi yapılarak kandaki şeker değişiminin ölçüldüğü teste glukoz tolerans testi denmektedir. Oral yolla yapılan test, özellikle gebelik döneminde hamileler için şeker yüklemesi olarak bilinir.  Bu sayede kanın ne kadar sürede glukozdan temizlendiğinin ölçümü yapılabilir.

Ağız yoluyla uygulanan glukoz tolerans testi normal değerleri yetişkin bireylerde 70 ila 100 mg/dl arasında olmalıdır. İki saatlik test sonucun ölçülen kan şekeri değerlerinin normal kabul edilebilmesi için 140 mg/dl’nin altında olması gereklidir.

Hamilelikte Glukoz Testi

Gebelik döneminde anne adaylarında herhangi bir şeker hastalığı veya glukoza bağlı bir rahatsızlık bulunmasa bile kan şekerinde yükselme görülebilmektedir. Gebelik şekeri olarak adlandırılan bu durum, gebeliğin 24 ve 28. haftalarında anne adayına glukoz yüklemesi yapılarak test edilir. Yapılan tetkikler neticesinde herhangi bir problem olup olmadığı neticesine varılır.

Gebelik döneminde anne adaylarına öncelikle 50 gram kadar glukoz yüklemesi yapılır. Ağız yoluyla alınan glukozun bir saat sonra kan şekerinde yaptığı değişiklikler gözlemlenir. Glukoz yüklemesi sonucu glukoz test sonuçları 140 mg/dl değerinin altında çıkması durumunda anne adayında herhangi bir gebelik şekeri durumunun olmadığı neticesine varılır.

Gukoz testi sonucu 140 mg/dl değerinin üstünde çıkar ise ilk testten yaklaşık 3 saat yeniden glukoz testi yapılır ancak bu sefer 100 gram glukoz yüklemesi yapılır. Bu test sonucunda değerler ilk testteki gibi çıkarsa anne adayında gebelik şekerinin olduğu kesinleşir. Glukoz testinin hamilelerde hiç bir zararı yoktur ve gebelik şekeri (diyabet) tanısı konulabilmesi için muhakkak yapılması gerekmektedir.

Hamilelikte Glukoz Seviyesinin Yüksek Çıkmasının Anne ve Bebek Açısından Riskleri

Gebelik döneminde oluşan şeker hastalığı gebelikten önce olan şeker hastalığına göre daha az risk taşır. Hem anne hem de bebek için değerlendirilen bu riskler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

• Gebelik döneminde anne vücudunda yüksek şeker bulunur ise bebeklerde akciğerlerin tam olarak gelişmemesine bağlı olarak solunum sıklığı görülür.
• Gebelik dönemindeki kan şekeri yüksekliği doğacak olan bebeğin normalden daha iri doğmasına veya bebeğin olması gerekenden daha küçük doğmasına sebep olur.
• Anne ve bebekte ileri seviyede kalp hastalıklarının görülmesine sebep olur.
• Doğumdan sonra bebekte doğal olmayan sarılık riski görülür.
• Beyin ve sinir sisteminde problemlere sebep olur.
• Bunlarla birlikte özellikle annede gebelik zehirlenmesi,
• Yüksek tansiyon,
• Erken doğum ve düşük gibi problemlere sebep olur.