Göbek Deliği İltihabı

Göbek Deliği İltihabı (Omfalit) Nedir?

Göbek deliğinin iltihap oluşturucu (enfektif) ajanların bulaşı sonucu akıntı, şişlik, ağrı gibi semptomlarla giden hastalığına göbek deliği iltihabı (omfalit) denir. 

Bu enfeksiyonu oluşturan ajanlar çoğunlukla bakteriler olmak üzere bazen mantarlar, kirler ve diğer mikroorganizmalar olabilir. 

Her yaşta görülebilme olasılığı olan bu hastalıkta oluşan ağrı ve kötü kokulu akıntı hastanın yaşam kalitesini düşürecek kadar etkili olabilir. 

Göbek Deliği İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Göbek deliği normal durumda birçok bakteri, mantar, toz, kir, kıyafetlerden geçen tüyler gibi birçok mikroorganizma ve maddeyi içinde barındırabilen bir bölgedir. 

Normal kişilerde bu etkenler iltihaba neden olmaz. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı yada göbek deliğinin aşırı kirli durumda bırakıldığı zamanlarda enfeksiyon oluşturabilirler. 

En sık görülen belirtileri;

• Ağrı: Göbek deliği iltihabının en sık görülen semptomudur. Hastada lokal (sadece göbek deliği çevresinde) yada yaygın (tüm karın bölgesinde) hissedilebilen bir ağrıdır. İltihaplanma sırasında vücut bu enfeksiyon yaratan mikrobu atmak için savunmaya geçer. Bu durumda savunma sisteminin esas sorumlusu olan beyaz kan hücrelerinin salgıladığı bazı maddeler (prostoglandinler) ağrı yanıtını oluşturur.
  
• Şişlik: İltihaplanma sonucu beyaz kan hücreleri salgıladığı bazı maddeler o bölgede şişlik oluşturabilir. Bu durum hastalığın ilerleyen döneminde ağrı ve akıntı ile beraberlik gösterir.
  
• Kaşıntı, Kızarıklık: İltihabı oluşturan enfeksiyon ajanları o bölgedeki sinir uçlarını uyararak kaşıntıyı tetikleyebilir. Bu kaşıntı hissi ile göbek deliğini kaşıma sonucu bölgesel olarak travmaya maruz kalan göbek deliğinde kızarıklık oluşabilir.
  
• Akıntı: Enfeksiyon ajanlarının oluşturduğu iltihap artık büyümüş ve apseleşmişse (iltihap bir bölgede toplanma halini almışsa)  vücut dışına açılabilir. Bu durumda kişide sürekli göbek deliğinden sızıntı şeklinde, kötü kokulu, renkli (yeşil, kahverengi veya sarı) akıntı görülebilir. Hastalar genellikle sürekli çamaşırlarının kirlenmesinden yakınırlar.
  

Göbek Deliği İltihabı Nedenleri Nelerdir?

Göbek deliği normal durumda birçok mikroorganizmayı bünyesinde barındırır. İltihabın oluşmasını sağlayan olay bu mikroorganizmaların çoğalmasını ve tahribat oluşturmasına neden olmasını sağlamasıdır. 

• Göbeği Kirli Tutmak: Kirli tutulan bir göbek deliğinde o bölgede yaşayan mikroorganizmaların çoğalması artar. Artan mikroorganizmalar bir süre sonra yayılım gösterip apse oluşumuna yol açabilir.
  
• Anatomik Farklılıklar: Bazı insanlarda göbek deliği daha dar ve içe gömülüdür. Bu durumda hem mikroorganizmaların çoğalmasını arttırdığı için, hem de o bölgenin temizliği tam olarak yapılmadığı için iltihaplanma görülebilir.
  
• Urachal Kistler: Urachus anne karnındaki bebeğin idrarının tahliye edilmesi için mesaneden göbek kordonuna doğru uzanan bir kanaldır. Normalde doğum sonrası bu kanal kapanır. Bazı insanlarda bu kanal tam olarak kapanamaz ve kistik yapılar oluşturur. Bu kistler enfekte olursa göbek deliği iltihabına sebebiyet verebilir.
  
• Geçirilmiş Cerrahi: Özellikle göbek fıtığı ameliyatı sonrası eğer o bölge enfekte olursa (mikrop kaparsa) hastada göbek deliği iltihabı görülebilir. Bu durumda hekimle irtibata geçilip tekrardan muayene olunmalıdır.
  
• Diyabet Hastalığı: Diyabet hastalarının enfeksiyonlara yakalanma riski sağlıklı insanlara göre daha fazladır. Bu durumda göbek deliği iltihabı da bu hastalarda sık görülen bir hastalıktır.
  
• Kirli Malzemelerin Teması: Hastalar bazen göbek deliğini temizlemek için kulak çubuğu, peçete, pamuk gibi çeşitli malzemeleri kullanabilirler. Eğer bunlar yeterince temiz değil ise enfeksiyon oluşumuna yardımcı olur.
  
• Aşırı Terleme: Aşırı terleme mikroorganizmaların üremesine neden olur. Ayrıca yeni mikroorganizmaların yerleşmesine de olanak sağlar.
  
• Obezite: Obez kişilerin göbek deliği derindedir. Bu durumda sürekli terleme oluşumu ve  göbek deliğine yeni mikroorganizmaların yerleşimi sonucu iltihaplanma görülebilir.
  
• Göbeğe Takılan Takılar: Piercing, vücut zinciri gibi takılar üzerinde mikroorganizma barındırabilir. Bunların uygulanması bu mikroorganizmaların göbek deliğine yerleşimini sağlayarak iltihabı tetikler. Ayrıca bu takılar yabancı cisim reaksiyonu( vücuda ait olmayan maddeye karşı oluşturulan iltihabi reaksiyon) oluşturup iltihabı tetikleyebilir.

Göbek Deliği İltihabı Teşhisi

Göbek deliği iltihabı teşhisi konduktan sonra hastalığı ilerlememiş olgularda tedavi oldukça basittir. 

Ancak konjenital (doğuştan gelen) yada sonradan kazanılmış bazı hastalıklarla benzerlik gösterebildiği için bu hastalıklardan ayırt edilmelidir. 

Göbek deliği iltihabı ile karışabilen hastalıklar; 

• Konjenital Malformasyonlar: Göbek deliği iltihabı bazı doğuştan gelen bozukluklara benzerlik gösterebilir. Bu durumun ayırt edilmesi ve ona uygun tedavi uygulanması gerekmektedir.
• Bağırsak Fistülü (Enterokutanöz Fistül): Bazen bağırsaklardan cilt derisine doğru yollar oluşup bağırsak içeriğinin dışarı çıkmasına neden olabilir. Bu durum eğer göbek deliğinin etrafında olursa göbek deliği iltihabı ile karışabilir. Bu yüzden ayırt edilmeli ve tedavi uygulanmalıdır.
• İdrar Fistülü (Ürokutanöz Fistül): Bazen idrar yolları deri ile kanal oluşturabilir. Bu durumda sızıntı şeklinde idrar deriden dışarıya akmış olur. Bu durum da göbek deliği iltihabı ile benzerlik gösterdiği için ayırt edilip tedavi uygulanması gereken hastalıklardandır.
• Göbek Fıtığı (Herni): Bazen göbek deliğinin etrafından olan küçük fıtıklar göbek deliği iltihabı ile karışabilmektedir. Ayırt edilmesi gerekmektedir.

Göbek Deliği İltihabında teşhis için şu basamaklar takip edilir:

• Anamnez ve Fizik Muayene: Hasta hekime başvurduğu zaman anamnezde (hastalık için anlattığı hikayede) göbek deliğinden gelen akıntı, ağrı, şişlik, kızarıklık gibi belirtilerden yakınır. Yapılan fizik muayenesinde göbek deliği etrafının şiş, kızarık ve bastırıldığı zaman hastada hassasiyet oluşturduğu görülür. Bazen hasta hekime müracaat etmeden önce göbek deliğini temizlediği için akıntı görülemeyebilir.
  
• Kan Tetkikleri: Vücutta enfeksiyon anında hastalıkla mücadele etmek için beyaz kan hücrelerinin sayısı artar. Bu durum kan tahliline yansır. Hastalığı destekleyici bir tetkiktir.
  
• Ultrasonografi (USG): Konjenital veya sonradan kazanılmış bazı hastalıklar göbek deliği iltihabı ile karışabilir. Bu durumun ayırt edilmesi için ultrasonografi yöntemi kullanılır. USG ses dalgaları yöntemiyle çalıştığı için vücuda bilinen bir zararı yoktur.
  
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Ultrasonografi yöntemi ile ayırt edilemeyen bazı hastalıklarda daha ileri tetkik olan bilgisayarlı tomografi yöntemi kullanılabilir. Ultrasonografi yönteminden daha üstündür ancak X ışını ile çalıştığı için vücuda radyasyon yüklemiş olur.
  

Göbek Deliği İltihabı Tedavisi

Göbek deliği iltihabı tedavisi oldukça basittir. Burada önemli olan kesin tanı konulması ve diğer hastalıklardan ayırt edilmesidir.

Göbek deliği iltihabı tedavisinde antibiyotik ve ağrı kesici ilaçlar kullanılır. Antibiyotikler krem olarak o bölgeye uygulanabilecek formda ya da ağızdan (oral) alınan formda olabilir. 

Genellikle 7-10 gün içerisinde iyileşme sağlanır. O bölgedeki aşınan deriye gümüş nitrat uygulanarak pansuman yapılabilir.

İyileşmeyen ya da hekime başvurduğunda hastalığı ilerlemiş olan hastalarda cerrahi girişim uygulanabilir. Bu tedavi oldukça basittir ve hasta yaklaşık 1 hafta içinde normal yaşamına geri dönebilir.

Göbek Deliği İltihabı Tedavi Edilmezse

Göbek deliği iltihabı erken tanı konulup tedavi uygulandığında herhangi bir anormallik yaratmadan iyileşen bir hastalıktır. 

Ancak tanı konulmadığı ya da ertelendiğinde birçok komplikasyona yol açabilir. 

Bunlar;

• Karın Derisinin Tahrişi: Enfeksiyonu oluşturan mikroplar karın derisinde de zedelenmeye sebep olabilir. Bu durumda hastanın derisi kızarır, kabarır, sonradan da kabuklanır.
• Apseleşme: Göbek deliğinde bulunan bir iltihap tedavi edilmezse bir bölgede toplanıp apse oluşumuna yol açabilir. Bu durumda hastada ağrı, şişlik, hassasiyet artar.
• Enfeksiyonun Bağırsaklara İlerlemesi: Hastalığı ilerlemiş olgularda enfeksiyon karın duvarını geçip bağırsaklara bulaşabilir. Bu durum bağırsak iltihabı ve yapışıklıklarına sebep olur.
• Sepsis: Hastalığın en çok korkulan komplikasyonudur. Enfeksiyonu oluşturan mikroplar kan dolaşımına girince sepsis oluşturur. Bu durumda hastada ateş, taşikardi (kalp atım sayısı artışı), hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü) gibi semptomlar görülür. Acil tedavi uygulanması gereken komplikasyondur.

Göbek Deliği İltihabına Ne İyi Gelir?

Göbek deliği iltihabının tedavisi antibiyotiklerle yapılır. Bu tedaviye ek olarak yapılabilecek bazı uygulamalar iyileşmeyi hızlandırabilir.

• Göbek deliği iltihabı genellikle o bölgenin kirli bırakılmasından kaynaklı oluşur. Bu durumda mikroplar o bölgede çoğalıp iltihap oluştururlar. Bölgenin temiz tutulması, varsa kıllardan arındırılması, aşırı kilolu olan kişilerde kilo verilmesi o bölgenin temiz kalmasını sağlayarak enfeksiyon oluşumunu önler.
• Bu bölgeye uygulanacak sıcak tuzlu su uygulaması enfeksiyonun ilerlemesini engeller. Bir bardak sıcak suya bir tatlı kaşığı tuz eklenip karıştırılır. İltihabın var olduğu bölgeye bu sıvı pamuklu çubuk yardımıyla sürülür. Günde 2-3 kez tekrarlanabilir.
• İltihaplı bölgeye alkol sürülmesi de o bölgedeki mikropların ölmesine yardımcı olur.
• Bu bölgeye temizlik için kirli ve sivri uçlu cisimleri batırmak hem yaralanmalara hem de enfeksiyonun artışına sebep olur. Bu durumdan kaçınılmalıdır.

Göbek Deliği İltihabı İlaçları 

Göbek Deliği İltihabı’nın esas tedavisini antibiyotikler oluşturur. Bu ilaçlar o bölgedeki enfeksiyonu oluşturan mikropların ölmesini sağlar, ayrıca yeni mikropların üremesini de engeller. 

• Burada enfeksiyon oluşturan bakteriler genellikle Staf. Aureus ve E. Coli gibi bakterilerdir. Bunlara yönelik sefaleksin, sefotetan, vankomisin, fosfomisin, nitrofurantoin gibi ilaçlar reçete edilir.
• Genellikle 1 hafta içinde semptomlar geriler. Bu ilaçların yan etkileri arasında baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, kas ağrıları, bulantı, kusma, ishal görülebilir.
• Göbek deliği iltihabında hastalarda ağrı oluşabilir. Bunu azaltmak için hastalara non steroid antiinflamatuar ilaçlar reçete edilir. Genellikle içerik olarak parasetamol barındırırlar.
• Hastalarda derinin aşınmasını sınırlandırmak ve iyileştirmek için gümüş nitratlı pomatlar kullanılabilir.

Göbek Deliği İltihabı Ameliyatı

Göbek deliği iltihabı normal durumlarda antibiyotik ile tedavi edilir. Ancak antibiyotiğe cevap alınamayan ya da ilerlemiş vakalarda cerrahi girişim uygulanmaktadır.

Cerrahi girişimde vücut anestezik ilaçlarla tamamen uyutulur. Göbek deliğinin hemen altından bir kesi atılır. Sonrasında tüm göbek deliği çevreden kesilerek ilerlenir. 

O bölgedeki apseler, yara dokuları çıkarılır. Sonrasında kesi bölgesi tekrar dikilerek ameliyat sonlandırılır. Yaklaşık 15-20 dakika süren bir işlemdir. Hasta ertesi gün taburcu edilir. Kesi küçük olduğu için bırakacağı yara izi (skar dokusu) minimaldir.

Gebelikte Göbek Deliği İltihabı 

Gebelikte kilo ve vücuda yüklenen stres arttığı için göbek deliği iltihabı görülebilir. Bu kişilerde karın ağrısı, akıntı, hassasiyet görülebilir. 

Böyle bir durumda hekime başvuran anne adayına gebeliğe etkisi olmayacak ya da minimal etkisi olan antibiyotikler reçete edilir. 

Annede oluşan göbek deliği iltihabı eğer çok ileri düzeye ulaşmadıysa bebeğe herhangi bir etki yaratmaz. Çünkü bebek anne karnında onu çevreleyen zarlar ve rahim tarafından koruma altındadır.

Yenidoğanda Göbek Deliği İltihabı 

Yenidoğanda göbek kordonu kesildikten sonra bir güdük bırakılır. Bu güdük yaklaşık 7-10 gün içerisinde düşer. Güdük düştükten sonra kalan bölge kendiliğinden kapanır.

Bazı bebeklerde bu güdük düşmeden ya da düştükten hemen sonra enfeksiyon kapıp iltihaplanabilir. Bu durumda bebeklerde göbek deliği kızarıklığı, akıntı, ateş, sarılık gibi semptomlar görülebilir. 

Bu durum hemen tanı konulması ve tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ayrıca aileyi göbek deliğini temiz tutma konusunda uyarmalı, güdük düşmeden öncesinde bebeğin altını bağlarken güdüğün bezin dışında bırakılması söylenmelidir.

Göbek Deliği İltihabı için Hangi Doktora Gidilir?

Göbek deliği iltihabı sürekli akıntı, kötü koku ve ağrı yarattığı için hastaların kendini toplumdan izole etmesine neden olur. Bu durumun engellenmesi ve komplikasyonların önüne geçilmesi için tedavi uygulanması şarttır. 

Hastalarda ağrı, ateş, kötü kokulu akıntı, idrar yaparken ağrı gibi semptomlar varsa bir iç hastalıkları  uzmanı tarafından detaylı muayene edilmelidir. Bu durumda hastaya tıbbi tedavi verilir.

Geçmeyen yada ilerlemiş olgularda da cerrahi girişim için bir Genel Cerrahi uzmanına yönlendirilir. Bazen hastalar Genel Cerrahi bölümüne de başvurabilmektedirler. Bu durumda hastanın medikal(ilaçlarla) tedavisi yapılır. İyileşme sağlanamazsa cerrahi girişim uygulanır.