Görsel Hafıza Testi Nedir?

Görsel hafıza testi belirli bir süre içerisinde bireylere gösterilen görsellerin akılda kalıcılığını değerlendirmeye yönelik bir yöntemdir. Bu görseller harfler, geometrik şekiller, renkler ve benzeri içeriklerden oluşmaktadır. Görsel zeka testi ya da fotoğrafik hafıza testi olarak bilinen bu yöntem, görsel hafıza düzeyinin sınırlarının ölçülmesine imkan tanır.

Fotoğrafik hafıza sayesinde görülen herhangi bir şeyin fiziksel özellikleri zihnimizde belirebilir. Bu, eğer bireyin çizim yeteneği de varsa aynı zamanda görülen şeyin resmedilebilmesine de olanak verir. Örneğin görülen bir kedinin resmi; tüylerinin uzunluğu, rengi, kedinin büyüklüğü, kusurları ve geri kalan tüm ayrıntıları ile çizilebilir. Görsel hafıza daha önce görülen ve dolayısıyla deneyimlenmiş olan şeylerin zihnimizde canlandırılmasını sağlar.

Fotoğrafik hafıza eidetik hafıza olarak da tanımlanmaktadır. Bu hafızanın uzun ya da kısa süreli etkileri sayesinde yeteneğin boyutları ölçülebilmektedir. Kısa süreli bir görsel hafızaya sahip olan kişi ve uzun süreli görsel hafızaya sahip olan kişinin daha önce görülmüş aynı nesneyi zihinlerinde aynı şekilde canlandıramazlar.

Görsel Hafıza Türleri

Görsel hafıza, çevrede olup biten ve görülebilen her şeyin hatırlanmasında kullanılan bir tür depolama birimidir. Zihnin daha önce olup bitenlere ilişkin görülebilir olan her nesneyi, bitkiyi, insanı ve dış dünyada yer alan diğer her şeyi hatırlama yetisidir. Zihin, gözler aracılığıyla hafızasına kaydettiği her görsel şeyi tanımlar ve hatırlanmak istendiğinde onları kullanabilir. Bunların dışında görsel hafıza birbirini tamamlayan iki ayrı yeteneği içerir:

1. Kısa Süreli Görsel Hafıza: Kısa süreli görsel hafıza adından da anlaşılacağı üzere görülen herhangi bir şeyin kısıtlı bir zaman diliminde akılda tutulmasını sağlar. Bu durumda görsel olarak karşılaşılan nesneler, insanlar vb. kısa bir süreliğine hatırlanabilir ve daha sonra unutulur. Kısa süreli görsel hafıza yeteneği olanlar görsel hafıza testi sırasında görüntüleri hatırlamakta güçlük çekebilirler.
2. Uzun Süreli Görsel Hafıza: Uzun süreli görsel hafıza ise uzak geçmişte meydana gelmiş ve görülmüş herhangi bir şeyi rahatlıkla hatırlayabilme yeteneğidir. Uzun süreli görsel hafıza yeteneğine sahip olanlar görsel hafıza testi esnasında görüntüleri hatırlamakta güçlük çekmezler. Bu yüzden uzun süreli görsel hafızaya sahip olanların görsel hafıza testi süreci daha olumlu geçebilmektedir.

Gündelik Hayatta Görsel Hafıza

Gündelik hayatta görsel hafızaya oldukça sık başvurulmaktadır. Bu sayede birçok eylemin kolaylıkla gerçekleştirilmesi sağlanır. Gündelik hayatta en sık başvurulan görsel hafıza ögeleri ise şu örnekler açıklanabilir:

• Aracınızın anahtarlarının, ütünün, televizyonun, bilgisayarın, cüzdanınızın vb.nin yerlerini hatırlamak,
• Daha önce gidilmiş bir adrese tekrar gidilirken yön bulma yeteneği,
• Herhangi bir kişinin fiziksel özellikleri hakkında bilgi sahibi olduktan sonra kişinin dış görünüşünün akılda kalıcılığı,
• Telefon numaralarının hatırlanması,

Bütün bunlar kısa ya da uzun süreli görsel hafıza yeteneklerine göre hatırlanabilmektedir.

Eğitimde Görsel Hafıza

Eğitim hayatında da sıklıkla kullanılan görsel hafıza ögeleri ise şu maddelerle örneklendirilebilir:

• Harflerin, kelimelerin ya da sayıların tanımlanarak hatırlanması,
• Okunan herhangi bir metnin anlaşılması,
• Sözcükler okunduğu sırada hızla gerçekleşen heceleme eylemleri,
• Hesap makinesi kullanımında daha önce görülmüş olan sembollerin ya da işlemlerin hatırlanması
• Görece kısa metinlerin akılda tutularak not alınabilmesi,
• Herhangi bir nesnenin adı söylendiğinde görsel hafızada o nesnenin görüntüsünün belirmesi (zihinsel resmetme eylemi)

Görsel Hafıza Testi Nasıl Yapılır?

Görsel hafıza testi bilişsel yetenekler ve nöropsikoloji konularında yetkin olan uzmanlar tarafından hazırlanmakta ve görsel hafıza becerilerini ölçmeye yönelik değerlendirme süreçlerini içermektedir. Görsel hafıza testi hazırlanmasında nesneler, sayılar, geometrik ya da düzensiz şekiller, insanlar ve bunlara benzer birçok şey kullanılabilmektedir. Test bilgisayar ortamında ya da kağıtlara, kartonlara basılmış görsellerle yapılabilmektedir. Günümüzde teknolojinin de gelişimi sayesinde görsel hafıza testleri genellikle bilgisayar ortamında gerçekleştirilmektedir. Bunun dışında görsel hafıza testi;

• Bilgisayar ortamında ya da çeşitli test materyalleri (resimler, nesneler vb.) aracılığıyla,
• Gösterilen görsellerin hafızada tutulup hatırlanması istenerek,
• Hatırlanan görsellerin aynılarının seçilmesi ya da çizilmesi istenerek,
• Test içeriğine göre hatırlanan görseller arasında bağlantı kurulması ve bir sonraki görselin tahmin edilmesi istenerek yapılabilmektedir.

Bu adımlar görsel hafıza testi içeriğine göre değişiklik gösterebilir.

Görsel Hafıza Geliştirme

Görsel hafızanın geliştirilebilmesi için profesyoneller tarafından önerilen egzersizler yapılabilir. Bilişsel yetenekler çeşitlendirilebilir ve nitelikleri artırılabilmektedir. Araştırmalar sonucunda karar verilen görsel hafıza testi türüne göre yetenekler ölçülebilir ve sınırlar değerlendirildikten sonra egzersizler yarar sağlayabilir. Ayrıca görsel hafıza geliştirme sürecinde şu yolların uygulanması uzmanlar tarafından da önerilmektedir:

• Görsel hafıza geliştirme programları sunan kurumlar ya da uzmanlarla çalışmak,
• Görsel hafızaya yönelik yayınları takip etmek,
• Görsel hafızayı geliştiren ve özel olarak bu amaç için üretilmiş kitapların okunması,
• Görsel hafıza egzersizleri ile sürece destek olmak
• Ve bunların tümünün sağlamasını yapmak: testlerle gelişim düzeyinin ölçülmesi.