Göz kapağı düşüklüğü (ptozis), üst göz kapağının normal pozisyonundan aşağıya sarkması ve görüş alanını kısıtlamasıyla karakterize bir durumdur. Doğuştan olabileceği gibi yaşlanma, travma veya nörolojik hastalıklar sonucu da gelişebilir. Bu makalede, göz kapağı düşüklüğünün nedenleri, teşhis süreci, cerrahi ve cerrahi olmayan tedavi seçenekleri ile ameliyat sonrası iyileşme sürecini detaylıca ele alacağız.

Göz Kapağı Düşüklüğünün Başlıca Nedenleri
Göz kapağını kaldıran kas (levatör kası) veya bu kasa bağlı sinirlerdeki zayıflık, ptozisin en yaygın nedenidir. Doğumsal ptozis, levatör kasının yeterince gelişmemesiyle ortaya çıkar. Edinsel ptozis ise yaşlanmaya bağlı kas dokusunun gevşemesi, göz travmaları, diyabet veya miyastenia gravis gibi nörolojik hastalıklardan kaynaklanabilir. Ayrıca uzun süreli kontakt lens kullanımı veya tekrarlayan göz ameliyatları da kas yapısını zayıflatabilir.

Göz Kapağı Düşüklüğünün Belirtileri

• Üst göz kapağının aşırı sarkması ve göz bebeğini kısmen veya tamamen örtmesi
• Görüş alanının üst kısmında bulanıklık veya engel
• Kaşları sürekli kaldırarak görmeye çalışma (baş ağrısına yol açabilir)
• Çocuklarda başı geriye eğme eğilimi
• Göz çevresinde yorgunluk hissi ve kozmetik kaygılar

Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler

• Göz Muayenesi: Göz kapağı yüksekliği ölçülür (normalde üst kapak göz bebeğinin 1-2 mm üzerindedır).
• Levator Fonksiyon Testi: Kasın ne kadar kaldırma gücü olduğu değerlendirilir.
• Nörolojik Değerlendirme: Miyastenia gravis şüphesinde Tensilon testi yapılır.
• Görüntüleme: Manyetik rezonans (MR) ile kas veya sinir hasarı incelenebilir.

Cerrahi Olmayan Tedavi Seçenekleri
Hafif vakalarda veya cerrahiye uygun olmayan hastalarda alternatif yöntemler denenebilir:

• Göz Kapağı Bantları: Özel yapıştırıcı bantlarla kapağın geçici olarak kaldırılması.
• Göz Damlaları: Apraklonidin gibi damlalar, kas tonusunu artırarak hafif düşüklüğü azaltabilir.
• Fizik Terapi: Göz çevresi kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler.

Cerrahi Tedavi Yöntemleri
Cerrahi, kalıcı çözüm sağlamak için en etkili yöntemdir. Ameliyat tekniği, düşüklüğün şiddetine ve altta yatan nedene göre belirlenir:

1. Levator Kası Geliştirme Ameliyatı (Levator Rezeksiyonu)
   Levatör kasının kısaltılarak güçlendirildiği bu yöntem, orta ve şiddetli düşüklüklerde tercih edilir. Lokal anestezi altında yapılır. Göz kapağı cilt kıvrımından kesi açılarak kas dokusuna ulaşılır. Kas kısaltıldıktan sonra dikişler kozmetik olarak atılır.

2. Frontalis Askı Ameliyatı
   Levatör kasının çalışmadığı ağır vakalarda, kaş kaldırma kası (frontalis) kullanılır. Sentetik bir bant veya hastanın kendi bacak fasiasından alınan doku, göz kapağı ile kaş arasına yerleştirilir. Hasta kaşını kaldırdığında göz kapağı da yukarı çekilir.

3. Müller Kası Ameliyatı
   Hafif düşüklüklerde, levatör kasının altındaki Müller kası kısaltılır. Bu yöntem daha az invazivdir ve iyileşme süresi kısadır.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyattan sonraki ilk 48 saatte soğuk kompres uygulanarak şişlik ve morluk azaltılır. Göz kapaklarına baskı yapmamak için yüz üstü uyumaktan kaçınılmalıdır. Dikişler genellikle 5-7 gün içinde alınır. İlk hafta kontakt lens kullanımı ve makyaj yasaktır. Tam iyileşme 3-6 hafta sürer.

Riskler ve Komplikasyonlar

• Asimetri (göz kapaklarında eşitsizlik)
• Göz kapağının aşırı kaldırılması (lagoftalmi)
• Enfeksiyon veya kanama
• Kuru göz sendromu (geçici veya kalıcı)

Ameliyat Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Kan sulandırıcı ilaçlar (aspirin, warfarin) ameliyattan 1 hafta önce kesilmeli.
• Sigara kullanımı iyileşmeyi geciktireceğinden en az 2 hafta önce bırakılmalı.
• Alerji öyküsü olanlar cerraha mutlaka bildirmeli.

Kimler İçin Uygun Değildir?

• Kontrolsüz diyabet veya hipertansiyonu olanlar
• Aktif göz enfeksiyonu geçirenler
• Kanama bozukluğu olanlar

Çocuklarda Göz Kapağı Düşüklüğü Ameliyatı
Doğumsal ptozis, çocuklarda göz tembelliğine (ambliyopi) yol açabileceğinden erken müdahale önemlidir. Cerrahi genellikle 3-5 yaş arasında planlanır. Ameliyat sonrası görsel rehabilitasyon programları uygulanır.

Göz Kapağı Düşüklüğü Ameliyatı Fiyatları
Fiyatlar, cerrahın deneyimi, kullanılan teknik ve hastanenin donanımına göre değişir. Türkiye’de 2024 yılı için ortalama maliyet 15.000-40.000 TL arasındadır. Sosyal güvenlik kurumları, medikal gereklilik halinde ameliyatın bir bölümünü karşılayabilir.