Grup B Streptokok (GBS), yetişkinlerde genellikle belirti vermeyen ancak hamilelik döneminde anne ve bebek için ciddi risk oluşturabilen bir bakteridir. Yenidoğanlarda sepsis, menenjit ve zatürre gibi hayati tehlikeye yol açan enfeksiyonlara neden olabilir. Hamilelerin yaklaşık %15-20’si GBS taşıyıcısıdır ve doğum sırasında bebeğe bulaşma riski vardır. Bu makalede GBS’nin belirtileri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma stratejilerini detaylıca ele alacağız.

Grup B Streptokok Enfeksiyonunun Belirtileri
GBS taşıyıcılığı genellikle asemptomatik olsa da bazı durumlarda belirtiler ortaya çıkabilir:

• Hamilelerde: İdrar yolu enfeksiyonu (yanma, sık idrara çıkma), ateş, rahim içi enfeksiyon.
• Yenidoğanlarda:
  • Erken Başlangıçlı Enfeksiyon (0-7 gün): Ateş, beslenme güçlüğü, solunum sıkıntısı, letarji.
  • Geç Başlangıçlı Enfeksiyon (7-90 gün): Menenjit (ense sertliği, havale), sepsis (ciltte solukluk, hipotermi).

Teşhis Yöntemleri

• Gebelikte Tarama: 35-37. gebelik haftalarında vajinal ve rektal sürüntü örnekleri alınır.
• Hızlı Antijen Testleri: Doğum sırasında sonuç veren ancak duyarlılığı düşük (%50-60) yöntemler.
• Biyokimyasal Analiz: Kan ve BOS (beyin omurilik sıvısı) kültürü ile enfeksiyon doğrulanır.

Tedavi Protokolleri

• Antibiyotik Profilaksisi:
  • Penisilin G: Doğum sırasında 5 milyon ünite IV, ardından 2.5 milyon ünite 4 saatte bir.
  • Penisilin Alerjisi Olanlarda: Sefazolin veya Klindamisin.
• Yenidoğan Tedavisi:
  • Ampisilin + Gentamisin: Sepsis şüphesinde empirik olarak başlanır.
  • Destek Tedavisi: Solunum cihazı, sıvı replasmanı.

Korunma Stratejileri

• Gebelikte Tarama: Tüm hamilelere 35-37. haftalarda GBS taraması yapılmalı.
• Risk Faktörlerinin Yönetimi:
  • Önceki gebelikte GBS öyküsü.
  • Doğum sırasında ateş (>38°C).
  • Membran rüptürünün 18 saatten uzun sürmesi.
• Hijyen Önlemleri: Ellerin sık yıkanması, steril doğum koşulları.

GBS ile İlgili Sık Sorulan Sorular

• Emzirme ile Bulaşır mı? Hayır, GBS emzirme yoluyla geçmez.
• Tekrar Gebelikte Risk Artar mı? Evet, önceki gebelikte GBS varsa profilaksi gereklidir.
• Aşı Çalışmaları Var mı? Faz 3 aşamasında olan aşı adayları mevcut ancak henüz rutin kullanımda değil.

Yenidoğan Enfeksiyonlarının Önlenmesi

• Doğum sırasında antibiyotik uygulaması, erken başlangıçlı enfeksyon riskini %80 azaltır.
• Tarama yapılmamış annelerde risk faktörleri varlığında ampirik tedavi başlanmalı.
• Yenidoğanların ilk 24 saatte yakın takibi (solunum hızı, ateş, beslenme).

Komplikasyonlar ve Uzun Dönem Etkileri

• Yenidoğanlarda: İşitme kaybı, nörolojik sekeller (menenjit sonrası), gelişimsel gecikme.
• Annelerde: Postpartum endometrit (rahim enfeksiyonu), septik şok.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Önerileri

• Evrensel tarama programları ile yüksek riskli gebelerin belirlenmesi.
• GBS pozitif annelerde doğum eylemi başlar başlamaz antibiyotik başlanması.
• Düşük gelirli ülkelerde hızlı tanı kitlerinin yaygınlaştırılması.