Heimlich Manevrası, solunum yoluna yabancı cisim kaçması sonucu boğulma riski olan kişilere uygulanan hayat kurtarıcı bir ilk yardım tekniğidir. Özellikle yemek yerken veya küçük nesnelerle oynayan çocuklarda sık görülen bu acil durumda doğru müdahale, beyin hasarını veya ölümü engelleyebilir. İşte Heimlich Manevrası’nın ne zaman ve nasıl uygulanacağına dair detaylar:
Heimlich Manevrası Ne Zaman Uygulanmalı?
Bu teknik, tam tıkanıklık durumlarında kullanılır. Kişi nefes alamıyorsa, konuşamıyorsa, ellerini boğazına götürüyor ve panik halindeyse acilen müdahale edilmelidir. Kısmi tıkanıklıkta (kişi öksürebiliyor veya zayıf da olsa nefes alabiliyorsa) öksürmeye teşvik edilmeli, manevra uygulanmamalıdır.
Heimlich Manevrası Adımları (Yetişkin ve Çocuklarda)
- Arka Pozisyon Alın: Bilinci açık kişinin arkasına geçin ve bir ayağınızı diğerinin önüne yerleştirerek denge sağlayın.
- Kavrama: Bir elinizi yumruk yaparak kişinin göbek deliği ile göğüs kemiği arasına yerleştirin. Diğer elinizle yumruğunuzu kavrayın.
- Baskı Uygulama: İçe ve yukarı doğru hızlı ve sert bir şekilde 5-6 kez ittirin. Tıkanıklık açılana veya kişi bilincini kaybedene kadar tekrarlayın.
Bebeklerde Heimlich Manevrası
- Kol Üzerine Yerleştirme: Bebeği yüzü aşağı bakacak şekilde ön kolunuza yatırın. Başını ve boynunu elinizle destekleyin.
- Sırtına Vurma: Bebeğin kürek kemikleri arasına 5 kez elinizin tabanıyla sertçe vurun.
- Göğüs Baskısı: Tıkanıklık açılmadıysa bebeği sırt üstü çevirip iki parmakla göğüs kemiğine 5 kez baskı yapın.
Hamilelerde ve Obez Bireylerde Uygulama
Göbek üstüne baskı yapılamayacağı için göğüs kemiği (iman tahtası) üzerine baskı uygulanır:
- Kişinin arkasına geçin ve kollarınızı koltuk altlarından dolayın.
- Bir elinizi yumruk yapıp göğüs kemiğinin alt kısmına yerleştirin.
- Diğer elinizle yumruğunuzu kavrayarak geriye doğru 5-6 kez çekin.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Heimlich Manevrası bilinci kapalı kişilere uygulanmaz. Bu durumda temel yaşam desteğine başlanmalıdır.
- Baskılar çok sert olmamalı; kaburga kırılması veya iç organ yaralanması riskine karşı dikkatli olunmalı.
- Tıkanıklık açılsa bile kişi mutlaka sağlık kuruluşuna götürülmeli.
Yanlış Uygulamalar ve Riskler
Yanlış pozisyonda yapılan baskılar dalak yırtılması veya mide içeriğinin solunum yoluna kaçmasına neden olabilir. Bebeklerde boyun ve omurga hasarı riski nedeniyle sırt vuruşları çok sert olmamalıdır.
Heimlich Sonrası Yapılması Gerekenler
Tıkanıklık açıldıktan sonra kişinin solunumu ve bilinci kontrol edilmeli. Nefes almada güçlük devam ediyorsa veya şiddetli öksürük varsa acil servise başvurulmalı.
Boğulmayı Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler
- Yiyecekler küçük parçalara bölünerek tüketilmeli.
- Çocukların oyun sırasında küçük nesnelerle (lego, bozuk para) teması engellenmeli.
- Yemek yerken konuşmamak ve gülmemek tıkanma riskini azaltır.