Hipokalsemi, kandaki kalsiyum seviyesinin normalin altına düşmesiyle ortaya çıkan ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir durumdur. Kalsiyum, kemik sağlığından sinir iletimine kadar birçok vücut fonksiyonu için kritik öneme sahiptir. Bu makalede, hipokalseminin belirtileri, nedenleri, teşhis yöntemleri ve güncel tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Hipokalseminin Yaygın Belirtileri

• Kas krampları ve seğirmeleri (özellikle el, ayak veya yüz kaslarında)
• Ellerde ve ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi
• Yorgunluk, halsizlik ve konsantrasyon güçlüğü
• Ciltte kuruluk, tırnaklarda kırılganlık
• Anksiyete, depresyon veya duygu durum değişimleri
• Ciddi vakalarda nöbetler veya kalp ritim bozuklukları

Hipokalseminin Başlıca Nedenleri
Hipokalsemi, vücuttaki kalsiyum dengesini bozan çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. D vitamini eksikliği, kalsiyum emilimini azaltarak hipokalsemiye yol açan en yaygın nedendir. Güneş ışığına yetersiz maruziyet veya beslenme eksikliği D vitamini seviyelerini düşürebilir. Hipoparatiroidizm, paratiroid hormon (PTH) üretiminin azalması nedeniyle kalsiyumun kemiklerden kana geçişini engeller. Böbrek yetmezliği ise aktif D vitamini sentezinin bozulmasına ve fosfor birikimine neden olarak kalsiyum seviyelerini düşürür. Diğer nedenler arasında magnezyum eksikliği, pankreatit ve kemoterapi ilaçları sayılabilir.

Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
Hipokalsemi tanısı için öncelikle kan testleriyle serum kalsiyum, D vitamini, PTH ve magnezyum seviyeleri ölçülür. İyonize kalsiyum testi, kandaki aktif kalsiyum miktarını değerlendirmede daha doğru sonuçlar verir. EKG çekimi, kalp ritim bozukluklarını tespit etmek için kullanılabilir. Altta yatan nedenin belirlenmesi amacıyla böbrek fonksiyon testleri veya görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT) de uygulanabilir.

Hipokalsemi Tedavi Seçenekleri

1. Kalsiyum Takviyeleri:

   • Oral kalsiyum tabletleri (kalsiyum karbonat veya sitrat) hafif-orta şiddetli vakalarda tercih edilir.
   • Şiddetli hipokalsemide intravenöz (damar içi) kalsiyum glukonat acil müdahale için kullanılır.

2. D Vitamini Destekleri:

   • D3 vitamini (kolekalsiferol) takviyeleri emilimi artırmak için reçete edilir.
   • Kronik böbrek hastalarında kalsitriol (aktif D vitamini) formu kullanılabilir.

3. Altta Yatan Nedenin Tedavisi:

   • Hipoparatiroidizmde sentetik PTH (Parathyroid Hormone) replasmanı.
   • Magnezyum eksikliği varsa oral veya IV magnezyum sülfat.

4. Beslenme Düzenlemeleri:

   • Süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller gibi kalsiyumdan zengin gıdaların tüketimi.
   • D vitamini emilimini artırmak için yağlı balık ve yumurta sarısı önerilir.

Hipokalsemiden Korunma Yolları

• Günde 15-20 dakika güneş ışığına maruz kalarak D vitamini sentezini desteklemek.
• Kalsiyum ve D vitamini içeren multivitaminler doktor kontrolünde kullanılabilir.
• Kronik hastalığı olanların düzenli kan testleriyle kalsiyum seviyelerini izlemesi.
• Yüksek fosfor içeren işlenmiş gıdalardan ve asitli içeceklerden kaçınmak.

Hipokalsemi ile İlişkili Risk Grupları

• Menopoz sonrası kadınlar (osteoporoz riski nedeniyle)
• Kronik böbrek hastaları
• Tiroid veya paratiroid cerrahisi geçirenler
• Uzun süreli antasit veya kortikosteroid kullananlar

Hipokalsemi, yaşam tarzı değişiklikleri ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir. Ancak tedavi edilmezse kas fonksiyon kaybı, kemik erimesi veya kalp komplikasyonları gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler hissedildiğinde zaman kaybetmeden bir iç hastalıkları uzmanına başvurmak önemlidir.