Histerektomi, rahmin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir ve kadınlarda en sık uygulanan jinekolojik ameliyatlardan biridir. Bu operasyon, rahimle ilişkili ciddi sağlık sorunlarının tedavisinde veya kanser riskinin ortadan kaldırılmasında tercih edilir. Histerektomi kararı verilirken hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve çocuk sahibi olma isteği gibi faktörler dikkate alınır.

Histerektomi Türleri
Histerektomi, uygulanma şekline ve çıkarılan dokuların kapsamına göre üç ana türde sınıflandırılır:

1. Total Histerektomi: Rahim ve rahim ağzının tamamen çıkarılmasıdır. En yaygın türdür.
2. Subtotal (Parsiyel) Histerektomi: Rahim ağzı korunarak sadece rahim gövdesi alınır.
3. Radikal Histerektomi: Rahim, rahim ağzı, vajinanın üst kısmı ve lenf düğümlerinin çıkarılmasını içerir. Genellikle kanser vakalarında tercih edilir.

Histerektomi Gerektiren Durumlar

• Miyomlar: Rahmin kas tabakasında gelişen iyi huylu tümörler aşırı kanama veya ağrıya neden olduğunda.
• Endometriozis: Rahim iç dokusunun karın boşluğuna yayılması ve tedaviye dirençli ağrı.
• Adenomiyozis: Rahim kasına endometrium dokusunun yerleşmesi sonucu şiddetli adet kanamaları.
• Rahim Sarkması: Pelvik taban kaslarının zayıflaması nedeniyle rahmin vajinaya doğru sarkması.
• Kanser: Rahim, rahim ağzı veya yumurtalık kanseri teşhisi.

Teşhis Yöntemleri
Histerektomi kararı öncesinde detaylı bir değerlendirme süreci gereklidir:

• Pelvik Muayene: Rahim boyutunu ve şeklini değerlendirmek için.
• Ultrason: Miyom veya kistlerin görüntülenmesi.
• MRI: Kanser şüphesinde tümörün yayılımını belirlemek için.
• Biyopsi: Endometrial doku örneği alınarak patolojik inceleme.

Ameliyat Teknikleri
Histerektomi açık cerrahi, laparoskopik veya robotik cerrahi yöntemleriyle gerçekleştirilebilir:

• Açık Histerektomi: Karın bölgesine yapılan kesi ile rahmin çıkarılması. Büyük tümörlerde tercih edilir.
• Laparoskopik Histerektomi: Küçük kesilerden sokulan kamera ve aletlerle minimal invaziv teknik. İyileşme süresi daha kısadır.
• Robotik Cerrahi: Daha hassas bir müdahale için robotik kolların kullanıldığı yöntem.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

• Hastane Yatışı: Açık cerrahi sonrası 2-4 gün, laparoskopik yöntemde 1-2 gün.
• Fiziksel Aktivite: Ağır kaldırmaktan 6 hafta süreyle kaçınılmalı.
• Komplikasyonlar: Enfeksiyon, kanama veya idrar yolu yaralanması riski (nadir).

Histerektominin Etkileri

• Adet Kanamasının Durması: Rahim alındığı için adet görülmez.
• Yumurtalıkların Korunması: Yumurtalıklar alınmazsa menopoz belirtileri hemen başlamaz.
• Cinsel Yaşam: Çoğu kadın ameliyattan 6-8 hafta sonra cinsel aktiviteye dönebilir.

Alternatif Tedavi Seçenekleri
Histerektomi öncesi daha az invaziv yöntemler değerlendirilebilir:

• Miyomektomi: Sadece miyomların çıkarılması.
• Endometrial Ablasyon: Aşırı kanamayı kontrol etmek için rahim iç zarının tahrip edilmesi.
• Hormon Tedavisi: Endometriozis semptomlarını hafifletmek için.

Histerektomi ve Menopoz İlişkisi
Yumurtalıkların alınması durumunda (ooferektomi) cerrahi menopoz başlar. Bu durumda ateş basması, kemik yoğunluğunda azalma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Hormon replasman tedavisi (HRT) semptomları yönetmek için önerilebilir.

Ameliyat Öncesi Hazırlık

• Sigara kullanılıyorsa bırakılması (iyileşmeyi hızlandırır).
• Kan sulandırıcı ilaçların doktor kontrolünde kesilmesi.
• Ameliyat öncesi gece yarısından sonra yemek yememe talimatı.

Histerektomi Sonrası Yaşam
Ameliyat sonrası düzenli kontroller ve pelvik taban egzersizleri önemlidir. Ağrı yönetimi için reçete edilen ilaçlar düzenli kullanılmalıdır. Psikolojik destek, özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda önerilir.