HIV Testi Nedir?
HIV testi, HIV virüsüne maruz kaldığı düşünülen kişilerden kan, tükürük veya idrar örneği alınarak yapılmaktadır.
HIV virüsüne maruz kaldığı düşünülen kişilerin enfekte olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla kan, idrar veya tükürük örneği alınarak yapılan testtir. Kanda virüse karşı antijen ve antikor oluşup oluşmadığının belirlenmesi için uzman kişiler tarafından HIV testi uygulaması ve değerlendirme yapılmaktadır. Erken teşhis ve müdahale için belirtilerin ortaya çıkmasından sonra en kısa sürede test yaptırılmalıdır. Kişinin HIV virüsü ile enfekte olup olmadığının tespit edilmesi için uygulanan çeşitli testler bulunmaktadır.
HIV Testi Çeşitleri
Anti HIV (Elisa) Testi: Tanı ve teşhis için kullanılan kan testidir. Virüse maruz kalındığı düşünülen durumlardan sonra 4-12 hafta beklenmektedir. Bu süre sonunda uygulanan ilk teste Anti HIV testi denmektedir. Bu test ile pozitif sonucuna ulaşılan durumlarda teşhisin doğrulanması için test tekrarlanmakta ve “Western Blot” adı verilen testin de uygulanmasıyla sonuca ulaşılmaktadır.
P24 Testi: Bu testin amacı, vücutta Protein 24 olup olmadığını tespit etmektir. Virüse maruz kalındığı tahmin edilen zamandan ve kuluçka süresinden sonra iki buçuk hafta bekleyip test yapılmaktadır. Hastalığın erken dönemlerinde antikor üreterek p24 teşhisini zorlaştırır ve test sonucunda yanlış veriler elde edilebilir. Bu nedenle p24 testi hastalığın teşhisinde tercih edilen ilk yöntem değildir.
HIV Combo Testi: HIV’in erken tanısı için virüse maruz kalındığı düşünülen durumdan 3-6 hafta sonra uygulanabilen testtir. Bu test ile hem kandaki antikor hem de p24 antijeni tespit edilebilmektedir. HIV Combo testi sonucunda HIV pozitif çıkan hastalara da Western Blot testi yapılarak teşhisin doğrulanması gerekmektedir.
HIV Nedir?
HIV (Human Immunodeficiency Virus/İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) kan ve korunmasız cinsel ilişki yoluyla kişiden kişiye ya da hamilelik sürecinde anneden bebeğe bulaşan bir virüstür. Virüs, bağışıklık sistemini zayıflatmasıyla kendini göstermektedir. HIV, CD4 lenfositi adı verilen beyaz kan hücrelerini parçalayarak kişinin bağışıklık sistemini zaman içinde zayıflatmaktadır. Bunun sonucunda vücut normalde daha kolay tedavi edilebilecek olan çeşitli enfeksiyon ve hastalıklara karşı da savunmasız kalmaktadır. HIV virüsü ile enfekte olan kişilerde ortaya çıkan belirtilerin üç evresi vardır. Bunlar akut dönem, sessiz dönem ve ileri dönemdir.
Akut Dönem: Kişi bu virüse maruz kaldıktan 2-4 hafta sonra çıkan yüksek ateş, deri döküntüleri, kas ve eklem ağrıları, lenf bezlerinde büyüme, baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterebilir ya da hiçbir belirti görülmeyebilir. Ayrıca akut dönem bulaş riskinin de en yüksek olduğu dönemdir.
Sessiz Dönem: Belirtisiz geçen bu süre sessiz dönem olarak adlandırılmaktadır. Sessiz dönem birkaç yıl boyunca devam edebilir ve bu dönem 10 yıla kadar da uzayabilir. Belirti görülmese de kişinin bulaştırıcılığı bu dönemde de devam eder.
İleri Dönem: Daha önce tedavi edilmemiş hastalarda, hastalık ilerler ve AİDS olarak adlandırılan ileri döneme girilir. Bu dönemde bağışıklık sistemi tamamen zayıflamıştır. Bu nedenle kişi bütün hastalık ve enfeksiyonlara karşı savunmasız kalmaktadır. Bu dönemden itibaren organlarda enfeksiyonlar ve kanser görülebilmektedir.
HIV Testi Nasıl Yapılır?
HIV testi yapmak için çeşitli yöntemler vardır. Laboratuvarlarda yapılan testlerde vücuttaki antikor ve antijenin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu işlem, damardan kan alma veya ağızdan oral sıvı alma yoluyla yapılmaktadır. Kişiler bu durumdan şüphe duyduklarında eczanelerde satılan HIV testinden satın alarak evde kendi uygulamalarını da yapabilmektedir ve bu test parmak ucundan bir damla kan alınması ile yapılmaktadır. Ancak damardan alınan kan ile yapılan testlerin oral sıvı veya parmak ucundan alınan kan ile yapılan testlerden daha doğru sonuç verdiği bilinmektedir. Damardan alınan kan ile yapılan testin aşamaları aşağıdaki gibidir:
- Uzman kişiler tarafından hastadan kan örneği alınarak laboratuvara gönderilir,
- Laboratuvarda kandaki antikor ve antijen durumu araştırılır,
- Yaklaşık 1 gün ile 1 hafta arasında test sonucu çıkar ve çıkan sonuca göre doktor ile gelecek adımlar hakkında görüşülür.
HIV Testi Ne Zaman Yapılmalı?
Kişi virüse maruz kalır kalmaz enfeksiyon gerçekleşmez. Her bağışıklık sistemi virüse farklı şekilde tepki verdiği için bu süre kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir. Virüsün vücutta tespit edilebilir seviyeye gelmesi için beklenmesi gereken bu süreye “pencere dönemi” denmektedir. Bu sürenin uzunluğu belirsiz olmakla birlikte, virüse maruz kalındığı düşünülen tarihten itibaren 28 gün ile 12 hafta arasında test yaptırmanın uygun olduğu bilinmektedir.
HIV Testi Nerede Yapılır?
HIV testleri, bünyesinde enfeksiyon hastalıkları bölümü barındıran tüm devlet hastanelerinde, özel hastanelerde, eğitim ve araştırma hastanelerinde veya laboratuvarlarda yapılmaktadır. Aynı zamanda ülkemizde İstanbul, İzmir, Ankara ve Trabzon’da “Türkiye HIV/AİDS Destek ve Önleme Programı” kapsamında kurulan gönüllü danışmanlık ve test merkezlerine başvurulabilmektedir. Bu merkezlerde gizlilik prensibi ile çalışıldığı için ücretsiz olarak ve kimlik bilgisi vermeden HIV testi yapmak mümkündür.
HIV Testi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
HIV testi kaç günde çıkar?
Test sonuçlarının çıkma süresi kurumdan kuruma göre ve testlere göre farklılık göstermektedir. Günümüz teknolojisiyle çoğu kurumda bu süre 1-2 gündür. Ancak hala bazı kurumlarda 1 haftaya kadar test sonucu alınabilmektedir.
HIV testi hangi bölümde yapılır?
HIV virüsü ile enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanları ilgilenmektedirler. Bu nedenle hastanelerin enfeksiyon hastalıkları bölümlerinde ya da biyokimya laboratuvarlarında yapılmaktadır. Ayrıca T.C. Sağlık Bakanlığı ve Küresel Fon tarafından kurulan gönüllü danışmanlık ve test merkezlerinde de test yaptırılabilmektedir.
Anti HIV testi güvenilir mi?
Virüse maruz kalındığı düşünülen tarihten en az 90 gün sonra yapılan anti HIV testlerinin sonucunda %99.99%99,99 oranında doğru veriler elde edildiği bilinmektedir. Bu 90 gün sürenin ardından yapılan testlerden yanlış sonuç alma ihtimali çok düşüktür. Ancak eczanelerde satılan HIV testleri yüksek doğruluk oranına sahip olsa bile, sonucun pozitif çıkması durumunda yetkili bir sağlık kuruluşuna danışarak test sonucunun doğrulanması gerekmektedir.
HIV testi ne zaman kesin sonuç verir?
Vücuttaki HIV’in tespit edilebilmesi için virüse maruz kalındığı düşünülen tarihten sonra “pencere dönemi” adı verilen ve kişiden kişiye değişen sürenin geçmesi beklenmelidir. Pencere döneminin ne kadar uzun olduğu konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Bu durumun nedeni herkesin bağışıklık sisteminin farklı olması ve hastalığa farklı şekilde tepki vermesidir. Ancak bu sürenin 4-12 hafta olduğu bilinmektedir. Bu nedenle HIV testi sonuçlarının kesinliğinden emin olmak için şüpheli durumdan sonraki 90. günde test yaptırmak önerilmektedir.
HIV testi negatif ne demek?
Yapılan test sonucunda negatif sonucu elde edilmesi, kişinin vücudunda HIV’e karşı antikor bulunmadığı anlamına gelmektedir. Ancak geçen 12 hafta içinde virüse maruz kalındığı düşünülüyorsa hala enfekte olma olasılığının olduğu bilinmektedir. Bu nedenle virüsle temas edilen tarihten 12 hafta sonra bir test daha yaptırılıp doğrulamak önerilmektedir.
HIV testi aç karnına mı yapılır?
HIV testi için aç olunması gerekli değildir. Açlık ve tokluk durumu HIV testine etki etmemektedir. Yalnızca HIV testi ile birlikte başka testler de yapılması durumunda aç olunması önem kazanmaktadır. Test öncesinde yapılması gereken durumlar var ise testi uygulayacak doktor tarafından gerekli uyarılar yapılmaktadır.