İdrar Kesesi Ameliyatı

İdrar Kesesi Ameliyatı Nedir?

İdrar kesesi ameliyatı, ilaçlarla ve diğer invazif prosedürlerle tedavi edilemeyen mesane sorunları için cerrahi bir tedavi seçeneğidir. İdrar kesesi, karın bölgesinin alt kısmında , pelvis bölgesinde bulunan bir organdır. İdrar böbreklerde yapılır ve üreter adı verilen iki tüpten idrar kesesine (mesane) gider. İdrar kesesi idrarı depolar, idrara çıkmanın seyrek ve kontrollü olmasına izin verir. İdrar kesesi, idrarın dışarı sızmasını durduran kas dokusu katmanları ile kaplıdır. İdrar kesesi dolduğunda, beyne gönderilen sinir sinyalleri idrara çıkma isteğini tetikler. Sağlıklı mesaneye sahip kişiler, bilinçli olarak idrarını yapana kadar idrarı tutabilirler. İdrar kesesi ameliyatı, bu sürecin düzgün bir şekilde gerçekleşmesini engelleyen belirli bazı durumlar nedeniyle gerekli olabilir.

İdrar Kesesi Ameliyatını Gerektiren Durumlar

İdrar kesesi ameliyatının yapılmasını gerektiren yaygın durumlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır:

• İdrarını tutamamak
• İdrar kesesi kanseri
• İdrar kesesi sarkması (sistosel)
• İdrar kesesi taşları
• Tüberküloz gibi üriner sistemi etkileyen herhangi bir inflamatuar bozukluk
• Doğuştan gelen problemler

İdrar Kesesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İdrar kesesi ameliyatı kişinin rahatsızlığının türüne ve mesane işlevi sorunlarına neden olan duruma bağlı olarak farklılık gösterir. Çeşitli tipte idrar kesesi ameliyatları olduğu için yöntemleri de farklılık göstermektedir.

İdrar Kesesi Genişletme Ameliyatı

• İdrar kesesi genişletme ameliyatı, sistoplasti olarak da bilinir. İdrar kesesi kapasitesini ve uyumunu arttırmak için yetişkinlerde ve çocuklarda kullanılan cerrahi bir işlemdir. 
• Mesane genişletme ameliyatı, normal miktarla idrarı depolamaya yetmeyecek kadar küçük mesaneye sahip olanlarda ıslatma sorunlarını gidermek ve idrar enfeksiyonlarını önlemek için yapılabilir. 
• İdrar kesesi vücudun kendi dokusundan bir kısım alınarak büyütülür. Bu doku parçası bağırsak veya mide olabilir.
• İdrar kesesi genişletme ameliyatından önce hastayı operasyona hazırlamak için bağırsakların yıkanması veya lavman kullanılarak boşaltılması gerekebilir. 
• İdrar kesesi genişletme ameliyatı genel anestezi altında yapılır ve ortalama 3-5 saat sürer.
• Göbek deliği ile kasık kemiği arasında bir kesi atılır ve ardından idrar kesesinin üst kısmı açılır. 
• İdrar kesesine yama işlevi görecek parça genellikle ince bağırsaktan alınır. Bunun uygun olmaması halinde ise kalın bağırsak veya mide alternatif olarak kullanılabilir.  
• Mideden veya bağırsaktan çıkarılan kısım daha sonra idrar kesesinin üst kısmına dikilir. Bu, idrar kesesinin böbrekler tarafından üretilen idrarı tutabilmesi için genişlemesini sağlar.

İdrar Kesesi Sarkması Ameliyatı

• Pelvik organları (rahim, mesane ve rektum) destekleyen kasların ve bağ dokularının aşınması veya yıpranması, organların normal pozisyonlarının bozulmasına ve idrar kesesinin sarkmasına neden olabilir. 
• İdrar kesesi sarkması sonucunda mesane vajinada bir çıkıntı oluşturabilir. Pelvik bölgede basınç veya rahatsızlık, vajinal şişlik, idrar akışının başlamasında zorluk, eksik idrara çıkma hissi veya idrar kaçırma; idrar kesesi sarkması semptomları arasında sayılabilir.
• İdrar kesesi sarkması ameliyatı, pelvik kasları güçlendirmek için egzersizler veya diğer tedavi yöntemleri yetersiz kaldığında uygulanır.
• İdrar kesesi sarkması ameliyatı hastanın durumuna göre farklı prosedürler içerir. 
• İlki sarkmış organlara destek sağlamak amacıyla vajinayı daraltan veya kapatan bir işlemdir. Sarkan vajen yapıları eksize edilir ve vajinal   doku bütünlüğü yeniden sağlanır.
• İkincisi ise organları doğru yerlerinde tutmayı amaçlar. Cerrah organları orijinal konumlarına geri getirir ve organların hareket etmesini önlemek için cerrahi bir ağ desteği yerleştirilebilir.
• Operasyon açık ameliyat veya laparoskopik cerrahi tekniği ile yapılabilir. 
• Laparoskopi ile ameliyat söz konusu olduğunda vajina duvarında veya karında kesiler açılarak yapılır. Ameliyat genellikle genel veya lokal anestezi altında yapılır.
• Çocuk sahibi olmayı düşünenler için idrar kesesi sarkması ameliyatının ertelenmesi önerilebilir çünkü gebelik sarkmanın tekrarlamasına neden olabilir.

İdrar Kesesi Kanseri Ameliyatı

• Sistektomi olarak da bilinen idrar kesesi kanseri ameliyatı, kanserli dokuyu çıkarmak için yapılır. İki farklı idrar kesesi kanseri ameliyatı vardır. Bunlar parsiyel (kısmi) ve radikal sistektomidir.
• Parsiyel idrar kesesi kanseri ameliyatı, mesane duvarında tek bir yerde ilerlemiş kanser hücresi için kısmi mesaneni alınmasının yeterli olduğu prosedürdür. Bu yöntem kanser, idrarın çıktığı açıklığa yayılmamışsa kullanılır.
• Radikal sistektomi ise mesanenin tamamının ve yakınındaki lenf düğümlerinin çıkarıldığı prosedürdür. Cerrah kanserin yayılmış olduğu yakındaki organların bir kısmını da alabilir. 
• Erkeklerde idrar kesesi ameliyatı, prostat ve meni salgılayan bezlerin alınmasını da gerektirebilir.
• Kadınlarda idrar kesesi ameliyatı ise yumurtalıklar, fallop tüpleri, rahim, rahim ağzı ve vajinanın bölümlerinin dahil olduğu prosedürü içerebilir. 
• İdrarın vücuttan atılması için idrar kesesinin bulunduğu yere başka bir yol yapılmaktadır. 
• İdrar kesesi kanseri ameliyatı genel anestezi gerektirir. 
• Ameliyat sırasında karından abdominal kesi yardımı ile kanserli hücreler çıkarılır. İdrar kesesi kanseri ameliyatı robotik cerrahi veya laparoskopik yaklaşım ile de yapılabilir.
• Yeni idrar kesesi oluşturmak için ince bağırsaktan veya kolondan bir bölüm kullanılır. Yeni kese, orijinal idrar kesesinin yerine yerleştirilir. Üreter (idrarı böbreklerden idrar torbasına taşıyan boru) ve üretra (idrarın dışarı çıkmasını sağlayan boru), bir ucundan yeni mesaneye bağlanırlar. Böylece normal şekilde idrara çıkmak mümkün olur.
• Üretranın ameliyat sırasında çıkarılması söz konusu olduğunda ise yeni mesane karın duvarına yakın yerleştirilir. Üreterlerin bir ucu ağızlaştırılır ve cilde stoma adı verilen delikle açılır. Stomaya bağlanan kateter yardımıyla idrarı keseden çıkarmak mümkün hale gelir. İdrar akışı kontrol edilemediğinden kateterin (bir drenaj tüpü) belirli aralıklarla boşaltılması gerekir.

İdrar Kesesi Ameliyatı Riskleri

Tüm ameliyatlarda olduğu gibi, idrar kesesi ameliyatında da riskler bulunmaktadır. En yaygın sorunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Mesane büyütme cerrahisinde, kese taşları veya böbrek taşları oluşumu, ishal ve aşırı gerilmeyle kesenin yırtılması
• Ameliyat sırasında kanama 
• Kesi yakınında enfeksiyon
• Diğer organlara veya dokulara zarar
• İnce bağırsak tıkanıklığı (Yıllar sonra da ortaya çıkabilir.)

İdrar kesesi kanseri nedeniyle ameliyat olunması halinde oluşabilecek riskler ise şöyledir:

• İdrar kaçırma
• İdrar yapmada güçlük
• Sık idrara çıkma
• Duyu kaybı, orgazm olamama veya erektil disfonksiyon (iktidarsızlık) gibi cinsel sorunlar
• İdrar akışının tıkanması
• İdrar yönlendirmeye bağlı üreterlerin daralması, idrarın böbreklere doğru geri gitmesi (reflü), böbrek yetmezliği, bağırsaktan karın içine sızan dışkı, karın içine sızan idrar ve B12 vitamin eksikliği

İdrar Kesesi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İdrar kesesi ameliyatından sonra 1-2 ay boyunca ağır kaldırmak ve yoğun egzersiz yapmak gibi yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• İdrar kesesi genişletme ameliyatından sonra 10 gün kadar hastanede kalmak gerekebilir. Rahatsızlığın tamamen iyileşmesi 4 ayı bulabilir.
• İdrar kesesi ameliyatı kanser nedeniyle yapıldığında yaklaşık 1 hafta hastanede müşahede altında kalmak gerekebilir. 
• İdrar kesesi sarkması ameliyatı hastanın durumuna bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda ayakta tedavi yeterli olmaktadır. 
• İdrar kesesi sarkması ameliyatından sonra bağırsak hareketlerini düzenli tutmaya yardımcı olacak hafif günlük egzersizler yapılabilir. Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar tüketimine önem verilmelidir. Ayrıca ıkınma gibi zorlayıcı bağırsak hareketlerinden uzak durulmalıdır.
• İdrar kesesi ameliyatı sonrası cinsel ilişkiden birkaç hafta (4-6 hafta) uzak durulmalıdır.
• İdrar kesesi ameliyatının nedenine bağlı olarak operasyondan sonraki birkaç hafta banyo yapılmaması gerekebilir.
• Kadınlar idrar kesesi ameliyatı sonrası en az 6 hafta tampon kullanmaktan ve vajinal duşlar almaktan kaçınmalıdır.
• Böbrekleri temiz tutmak, mukusun daha kolay geçmesini ve bağırsakların tıkanmasını engellemek için günde en az 8-10 bardak su veya diğer sıvılardan tüketilmesi önerilmektedir.