İdrar Kültürü Nedir?

İdrar içerisinde bulunan bakteri ve enfeksiyona sebep olan mikropların tespit edilmesi için idrar kültürü testi kullanılmaktadır. Mesanede bulunan idrar sterildir, bakteri ve mikrop barındırmamaktadır. Yani sağlıklı bir insanın idrarında herhangi bir mikrop bulunmamaktadır. Bakteriler ancak idrarın vücuttan atılmasını sağlayan tüp olarak tanımlanan üretraya girebilmektedir.  

İdrar kültürü en çok idrar yolu enfeksiyonlarının teşhisinde kullanılmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonlarının kadınlarda gerçekleşme ihtimali erkeklere oranla daha fazladır. Çünkü kadınların vücut anatomisinde idrar yolu erkeklere oranla daha kısa ve anüse daha yakın bulunmaktadır. Böylelikle bağırsaklarda bulunan bakterilerin idrar yoluna ulaşması daha da kolay olmaktadır.  

İdrar Kültürü Neden Yapılır?

Hastalarda, enfeksiyondan şüphelenildiğinde uzman hekim tarafından idrar kültürü istenmektedir. Özellikle idrar yolu enfeksiyonlarının belirtilerini taşıyan hastalara, idrar kültürü testi yapılmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri şu şekildedir;  

• Bel ağrısı 
• Sık sık ani idrar yapma hissi
• Bulanık idrar
• Kötü kokulu idrar 
• İdrar yaparken yanma hissi
• Alt karın bölgesinde ağrı 
• İdrardan kan gelmesi  

Hastalar ağır bir şekilde idrar yolu enfeksiyonu geçiriyorlarsa ya da hastalık böbreklere yayılmışsa, farklı şikayetler de ortaya çıkabilmektedir. Bu tür vakalarda ortaya çıkan semptomlar ise şu şekildedir; 

• Yüksek ateş
• Titreme 
• Mide bulantısı 
• Kusma 

Yukarıdaki belirtilerin bir ya da birkaçının ortaya çıktığı hastalardan, idrar kültürü testi yaptırmaları istenmektedir. Testin sonuçları, uzman hekim tarafından değerlendirilerek gerekli ilaç tedavilerine başlanmaktadır. 

İdrar Kültürü Nasıl Alınır?

İdrar kültürü, steril kaplar yardımıyla yapılmaktadır. Bebeklerde idrar kültürü ise steril torbalar kullanılarak toplanmaktadır. İdrar kültürünün alınması, cinsiyete göre değişiklik göstermektedir. Öte yandan bebeklerde idrar kültürü ise yüksek hassasiyet gerektirmektedir. 

Kadınlarda İdrar Kültürü Nasıl Alınır? 

Kadın hastaların, idrar kültürü örneği verirken, erkek hastalara oranla daha dikkatli olmaları gerekmektedir. Kadınlarda idrar kültürü alınırken, idrarın vajinal floraya temas etmemesine yüksek oranda özen gösterilmelidir. İdrar kültürü verilmeden önce hastaların mutlaka ellerini sabun ve suyla yıkamaları gerekmektedir. Ardından ise vajina temizliği yapılması, kültür sonuçlarının doğruluk payını artırmaktadır. Bu işlemlerin ardından kadınlarda idrar kültürü şu şekilde alınmaktadır; 

• Hasta vajinanın dudak kısımlarını aralamalıdır. 
• Ardından hijyenik bir bez, vajinanın ağzından anüse doğru sokularak temizleme işlemi yapılır. 
• Bu işlemin birkaç kez tekrarlanması, tam anlamıyla temizlik sağlanması açısından önemlidir. 
• Hasta, vajina dudaklarını eliyle açmalıdır. 
• Ardından, steril idrar kabı hazırlanmalıdır. Kaba doğru bir şekilde idrar örneği verilmelidir. Doğru idrar örneği için steril idrar kabının içine, orta akım idrar örneği verilmelidir. yani önce 1-2 saniye tuvalete, sonra idrar kabına sonra tekrar tuvalete idrar yapılmalıdır.

Erkeklerde İdrar Kültürü Nasıl Alınır?

Erkekler idrar kültürünü şu şekilde vermektedir; 

• Hasta penisini sabun ve suyla temizlemelidir. Sabun ve su bulunamıyorsa, kağıt peçete ya da steril gazlı bez de kullanılabilmektedir. 
• Ardından steril idrar kabının içine, orta akım idrar örneği verilmelidir. yani önce 1-2 saniye tuvalete, sonra idrar kabına sonra tekrar tuvalete idrar yapılmalıdır.

Bebeklerde İdrar Kültürü Nasıl Alınır?

Bebeklerde idrar kültürü alınmadan önce, ebeveynler bebeğin cinsel organının yer aldığı bölgeyi sabun ve suyla temizlemelidir. Ardından bu bölge kurutulmalıdır. Bu sayede dışarıdan herhangi bir mikroorganizmanın bulaşmasının önüne geçilerek, idrar kültüründen doğru sonuçlar alınmaktadır. Yetişkin hastalardan farklı olarak bebek ve küçük çocuklarda, steril kap yerine torba kullanılmaktadır. Kendi başına idrar örneği verebilecek yaştaki çocuklarda ise steril kabın kullanılması tercih edilmektedir. Steril idrar torbası uygun bölgeye yerleştirildikten sonra bebeğin idrarını yapması beklenmektedir. 

Sondadan İdrar Kültürü Nasıl Alınır?

Kadın, erkek ve bebeklerde değişiklik gösteren idrar kültürü uygulaması, sonda takılı olan hastalarda farklı prosedürler kullanılarak uygulanmaktadır. Sondadan idrar kültürü, hemşireler tarafından alınmaktadır. Sondadan idrar kültürü alınırken şu adımlar takip edilmektedir; 

• Uzman kişi kültür örneğini almadan önce ellerini yıkar ve eldiven takar.
• Hastanın sondasının, üretraya en yakın noktası alkol kullanılarak silinir. 
• Uzman, bir enjektör yardımıyla uygun bölgeden idrar örneğini alır. 
• Alınan idrar örneği steril kaba boşaltılır. Kabın kapağı hiçbir yere temas ettirilmeden kapatılır. 

İdrar kültürü için alınan örnek, kesinlikle sonda torbasından alınmamaktadır. Hastalardan sabah erken saatlerde idrar alınması tercih edilmektedir. Hastanın verdiği örneğin, idrar kültürüne gönderilebilmesi için en az 1 mililitre alınması gerekmektedir. 

İdrar Kültürü Sonuçları Nasıl Olmalı? 

İdrar kültüründe bakteri üremesi, pozitif idrar kültürü sonucu ortaya çıkarmaktadır. Bir gün ya da iki gün içerisinde 10,000 CFU/mL’den az üreme olduğu sonucu elde edilmişse bu durum herhangi bir enfeksiyonun olmadığını göstermektedir. İdrar kültürü negatif çıkarsa, kişinin sağlıklı olduğu kanısına varılmaktadır. İdrar kültüründe üreyen bakteriler, enfeksiyon hastalıklarının varlığını göstermektedir.  

Yapılan araştırmalar sonucunda, bir idrar kültüründe farklı mikroorganizmaların ürediği tespit edilmişse kontaminasyon idrar kültürü ortaya çıkmaktadır. Uzman hekim, bu tür vakalarda hastalığın kontaminasyona yani bulaşmaya bağlı olduğu sonucuna varmaktadır. Bu durum özellikle kadın hastalarda sıklıkla karşılaşılan Lactobacillus bakterisinin ortaya çıktığı durumlarda görülmektedir. Hastada yakınmaların artış göstermesi durumunda daha ayrıntılı bir tahlil istenebilmektedir. 

İdrar kültüründe bakteri artışı, kişide enfeksiyon hastalıkların olmasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu enfeksiyon hastalıkları tedavi edilmedikleri takdirde, vücudun farklı bölgelerine yayılabilmektedir. 

Hamilelikte İdrar Kültürü

Kadınların hamilelik döneminde idrar yolu enfeksiyonu geçirme riski, normal zamana oranla artış göstermektedir. Bu sebeple hamilelik döneminde hastalık riskini azaltmak için erken dönemde idrar kültürü yapılması gerekmektedir. 

İdrar yolu enfeksiyonları, basit bir mesane enfeksiyonu yani sistit olarak ortaya çıkabileceği gibi, ciddi bir böbrek enfeksiyonu olan piyelonefrit hastalığına da neden olabilmektedir. Özellikle böbrek enfeksiyonu hastalıklarında bebeklerin erken doğum riski artış göstermektedir. Bu hastalıkların erken dönemde teşhis edilmesi gebeliğin riske atılmaması açısından önemlidir. Teşhisten sonra uzman hekimin vereceği ilaçlar ile hastalığın tedavi edilmesi sağlanmaktadır.