İleri Yaşam Desteği

İleri Yaşam Desteği Nedir?

İleri yaşam desteği dolaşım ve solunumun durması gibi durumlarda kısa süre içerisinde uygulanacak ilk yardımın içeriklerinden bahseden uygulamadır. Dolaşım ve solunumun durması diğer ismiyle kardiyopulmoner arrest ilk yardım gerektiren bir durumdur. Dolaşım ve solunumun durması durumunda hasta ilk birkaç dakika içerisinde başkası tarafından ilk yardım alamaz veya kendi başına önlem almazsa yüksek ihtimalle kurtarılamaz.

İleri yaşam desteği ile beklenmedik ani bir durumla karşı karşıya kalındığında kalp veya akciğer fonksiyonlarını düzelterek hastayı hayata döndürmek hedeflenir. İleri yaşam desteği ile organlar yeterli oksijenasyonu sağlayarak kalp ritminin normale döndürülmesi sağlanır. İleri yaşam desteği KAC (Kalp- akciğer canlandırılması) olarak da bilinmektedir.

İleri Yaşam Desteği Anlatılan Konular

İleri yaşam desteği genellikle sağlık personellerine verilmektedir. İleri yaşam desteğini alabilmek için temel yaşam desteği kursu alınıp başarılı olunması gerekir. Temel yaşam kursunda sağlanan başarının akabinde ileri yaşam desteği alarak liderlik ve acil müdahale yeteneği de dahil olmak üzere birçok konuda eğitim verilir. Adından da anlaşılacağı üzere ileri yaşam desteği, temel yaşam desteğinin devamı olup çok daha hayati konuları ele almaktadır.

İleri yaşam desteğinde kapsamlı teorik bilgilerin anlatımı minimum 24, maksimum ise 64 saate kadar ulaşan bir program dahilinde yapılmaktadır. İleri yaşam desteği anlatılırken birebir uygulamalı eğitimler verilir. İleri yaşam desteği eğitimine hastanenin, kliğin veya tıp merkezlerinin kendi acil müdahale ekibi ağırlıkla katılım göstermektedir. İleri yaşam desteğini 8 ana başlık ve her ana başlığın altında alt başlıklar olarak anlatılır. İleri yaşam desteği ana ve ara başlıkları şu şekildedir:

Genel İlk Yardım Bilgileri

Herhangi bir kaza yaşanması durumunda, sağlık görevlilerinin olay yerine ulaşma süresince hayati durumu kötü veya kötüye gitmekte olan kişilerin kötüye gitmesini önlemek amacıyla yapılan müdahalelere ilk yardım denir. Genel ilk yardım tıbbi araç ve gereç olmadan yapılabilmektedir. İlk yardımı yapan kişinin genel ilk yardım bilgileri hakkında eğitim almış, bilinçli biri olması gerekir. Aksi takdirde durumun daha da kötüye gitmesine sebebiyet verilebilir. Genel ilk yardım bilgileri ana başlıklı dersin alt başlıkları şu şekildedir;

• Hayat Kurtarma Zinciri Nedir?
• lkyardımda ABC Nedir?
• Hastanın Değerlendirilmesinin Amacı Nedir?
• Hasta Değerlendirmede İlk Aşamalar Nelerdir?
• Doğru Hasta Değerlendirme Nasıl Olur?
• Olay Yerini Değerlendirmede Yapılacak İşler Nelerdir?
• Olay Yeri Neden Değerlendirilir?
  
  Temel Yaşam Desteği
• Kalp Durması ve Solunum Nedir?
• Temel Yaşam Desteği Nedir?
• Yapay Solunumun Uygulanması
• Dış Kalp Masajının Uygulanması
• Havayolu Açıklığı Nasıl Sağlanır?
• Erişkinlerde Temel Yaşam Desteği Nedir?
• Çocuklar Temel Yaşam Desteği Nasıl Yapılır?
• Bebeklerde Temel Yaşam Desteği Nasıl Yapılır?

Hava Yolu Tıkanıklıkları ve Hava Yolu Açma

Hava yoluna gerekli olan havanın geçişinin engellenmesi sonucu solunumu sağlayamama problemi hava yolu tıkanıklığıdır. Hava yolu tıkanıklıkları bazen tam tıkanma olarak görülürken bazen de kısmi tıkanma olarak görülebilir. Tüm bunlar hakkında detaylı bilgilerin işlendiği hava yolu tıkanıklıkları ve hava yolu açma konusunun alt başlıkları şu şekildedir;

• Hava Yolu Tıkanıklığı Nedir?
• Hava Yolu Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?
• Heimlich Manevrası Uygulanması
• Çocuklarda Havayolu Tıkanıklığı
• Bebeklerde Havayolu Tıkanıklığı
  
  Kanamalarda İlkyardım
• Kanama Nedir? Kaç Çeşidi Vardır?
• Kanamalarda İlkyardım Uygulamaları
• Turnike Hangi Durumlarda Uygulanır?
• Turnike Uygulamada Dikkat Edilecekler Nelerdir?
• El ve Ayak Kopmasında Turnike Uygulanması
  
  Şok ve Şokta İlk Yardım
• Şok Nedir? Kaç Çeşidi Vardır?
• Şok Belirtileri Nelerdir?
• Şokta İlk Yardım Uygulamaları
• Şok Pozisyonunun Verilmesi
  
  Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım
• Bilinç Bozukluğu (Bilinç Kaybı) Nedir?
• Bilinç Kaybı Neden Oluşur?
• Bilinç Kaybının Belirtileri Nelerdir?
• Bilinç Bozukluğunda İlk Yardım Uygulanması
  
  İleri Kardiyak Yaşam Desteği
• Defibrilatörler Nedir? Nasıl Kullanılır?
• AED (Auto External Defibrilatör) Nedir? Nasıl Kullanılır?
• Maket Üzerinde Defibrilatör ve AED (Auto External Defibrilatör) Uygulamasının Yapılması
• Resusitasyonda Kullanılan Kardiyovasküler İlaçlar Nelerdir?
• Aritmiler ve Tanısı
• Ölümcül Ventriküler Aritmiler ve Elektriksel Tedavi

Entübasyon ve Güvenli Havayolu Teknikleri

Hava yolunun açılması ilk yardımda oldukça önemli bir husustur. Havayolu açmak ilkyardımın ilk basamağı olduğundan dolayı yapılamaması durumunda ilk yardım uygulanan kişinin hayati riski artacaktır. Bazen temel hava yolu açma teknikleri işe yaramayabilir. Bu durumda ileri tekniklerin de yer aldığı entübasyon ve güvenli hava yolu tekniklerinin bilinmesi gerekiyor. Entübasyon ve güvenli hava yolu tekniklerinde bahsedilen teknikler şu şekildedir;

• Airway Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması
• Balon- Maske Ventilasyon Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması
• Endotrakeal Entübasyon Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması
• Laringeal Tüp Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması
• Combitüp Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması
• Özofagus Obturator Tüp Tekniğinin Maket Üzerinde Uygulanması

Pediatrik İleri Yaşam Desteği

Herhangi olumsuz bir durumda halkın içerisindeki kurtarıcılar yetişkinlere ve çocuklara daha iyi nörolojik sağ kalma imkanı sağlarlar. Yetişkin temel yaşam desteği veya göğüs kompresyonu yapmak, acil müdahale gerektiren durumlarda büyük önem kazanır. Çocuklarda ileri yaşam desteği uygulanırken genellikle solunum ve dolaşım yetmezliği ön plana çıkar. Pediatrik ileri yaşam desteği basamakları şu şekildedir;

1. İleri yaşam desteği uygulayacak kişi kendini ve çocuğun güvenliği sağlamalıdır,
2. Çocuğu sallayarak, yüksek bir ses tonuyla “İyi Misin?” diye sorulur,
3. Eğer çocuk cevap veriyor, hareket ediyor veya ağlamak gibi bir belirti veriyorsa çocuğu bulunduğu pozisyonda bırakmalıdır. Akabinde durumu kontrol edilip tehlikede olmadığı anlaşıldığında yardım çağırılmalıdır. Bu esnada teyit amaçlı tekrar tekrar çocukla iletişime geçilmelidir,
4. Eğer çocuk cevap vermiyor ise bu durumda ilk olarak yardım çağırılır. Çocuk dikkatli şekilde sırt üstü çevrilerek, hava yolunun “Head Tilt” manevrası yardımıyla açılması sağlanır. Desteği sağlayan kişi elini alnına koyarak, çocuğun kafasını geriye doğru yatırır ve parmak uçları çenenin altında bir şekilde çenesi kaldırır. Akabinde hava yolu halen açılmadıysa “Jaw thrust” tekniği uygulanır.
5. “Bak, Dinle ve Hisset” metodu ile kontrol sağlanır. 10 saniye içerisinde normal değil şüphesi varsa, normal değilmiş gibi hareket edilir.
6. Çocuk nefesi normal bir şekilde alıyorsa “recovery” pozisyonuna alınmalıdır ve yardım için biri gönderilmelidir. Bu esnada çocuğun nefes alışverişi kontrol edilmelidir.
7. Eğer ki çocuk nefes alamıyorsa, havayoluna herhangi bir maddenin tıkanıp tıkanmadığı kontrol edilmelidir. Eğer tıkanan bir yabancı madde varsa madde dikkatlice çıkartılmalıdır ve 5 kere kurtarıcı soluk verilmelidir.
8. Çocuğun dolaşımı değerlendirilmelidir. Eğer hayati belirtileri varsa çocuk kendi kendine nefes alıncaya dek kurtarıcı soluk uygulamaya devam edilir. Yüzüstü recovery pozisyonuna getirilir ve belirli süre aralığında tekrar kontrol edilir,
9. Çocuk herhangi bir yaşam belirtisi vermiyorsa göğüs kompresyonu yapılmalıdır.