İlk Yardım

İlk Yardım Nedir?

İlk yardım, tam tıbbi tedavi sağlanana kadar bir kişi yaralandığında veya hastalandığında uygulanan acil müdahaleyi ifade eder. Uygulanabilmesi için eğitim gerektirir. Kısa süreli bir tedaviden oluşur ve tek seferliktir. Müdahale için çok az ekipman yeterlidir ve genellikle hayat kurtaran tekniklerden oluşur. Tıbbi destek ulaşana kadar yaralı veya hastanın nefes almasını sağlama, ağrısını azaltma veya aniden gelişen durumların sonuçlarını en aza indirme gibi insan sağlığı üzerinde önemli bir etkisi vardır. İlk yardımın temel uygulamaları ise şunları içerir:

• Koruma: İlk yardımın ilk amacı, kazazedenin herhangi bir ölümcül tehlikede olmadığından emin olmak için temel acil durum uygulamalarını içeren hayatı korumaktır. 
• Bildirme: Mümkün olan en kısa sürede 112’yi arayarak acil servislere ulaşılmalıdır.
• Kurtarma: Kazazedenin bir kazadan sonra iyileşmesi için geçen süreyi azaltmaya, kalıcı hasar ve yara izini en aza indirmeye yardımcı olmak için izlenilmesi gereken adımlardır.

İlk Yardımın Önemi

İlk yardımın temel amacı hayat kurtarmaktır. Yaralanan veya hastalanan kişinin durumunu sabit tutmayı ve sağlık hizmeti ulaşana kadar durumun kötüleşmesini önlemeyi sağlar. İlk yardım eğitimi almış kişilerce uygulanan ilk yardım, kazazedelerin veya yaralıların daha iyi hissetmesinde ve onlara güven vererek sakinleşmelerinde önemli rol oynar. İlk yardım yöntemleri konusunda eğitim almış olmak; acil müdahale anında ne yapmak gerektiğini bilerek sakin kalmak, atılması gereken adımları hatırlamak ve durumla başa çıkabilmek adına oldukça önemlidir.

İlk Yardım Çeşitleri Nelerdir?

Solunum Yolu Tıkanmalarında İlk Yardım

Boğulmalarda İlk Yardım

• Boğaza bir cisim kaçmasından dolayı şiddetli bir öksürük olabilir veya öksürük olmadan boğulan kişi nefes almakta ve konuşmakta zorlanabilir. Teni mavi renge dönerek nöbet geçirebilir. 
• Nefes borusuna yemek kaçması ilk yardım uygulaması sırasında amaç, boğulan kişinin hava yolunu temizlemektir.
• Boğaza bir şey kaçması halinde yetişkinlerde heimlich manevrası uygulanır. Bunun için kişinin arkasına geçmeli ve başparmak içeride olacak şekilde bir el ile yumru oluşturulmalı, diğer el ise yumruğun etrafını sarmalıdır. Göğüs kemiği ile göbek arasına yerleştirilen eller içeri ve yukarı doğru itilmelidir.
• Kişi bilincini kaybederse ilk yardım heimlich manevrası durdurulmalı ve hava yolunu tıkayan nesne, ağız ve boğaz kontrol edilerek uzaklaştırmaya çalışılmalıdır.
• Dilin de hava yolunu tıkaması söz konusu olabilir. Dil yutması ilk yardımı gerektiğinde, kişi hafifçe geriye eğilmeli ve çene kaldırılarak dili hareket ettirilmelidir.
• Solunum durmasında ilk yardım, hava yolu açılmasına rağmen kişi nefes almıyorsa ağızdan ağza solunum verilerek yapılır. Bu sırada göğsün yükseldiği görülüyorsa hava yolunun tıkalı olduğu anlaşılabilir.
• Bebeklerde solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım gerekebilir ancak bu durumda heimlich manevrası kullanılmamaktadır. Bunun yerine bebeğin yüzü aşağıya doğru gelecek şekilde döndürülür, göğsü ilk yardımı yapan kişinin ön koluna dayanır ve vücut daha aşağıda olur. Bebeğin kürek kemiklerine, elin bileğe yakın bölgesiyle 5 kez vurulmalıdır. Vuruşlar sağlam olmalı ancak sert olmamalıdır. 
• Bebek kontrol edildiğinde iyileşme belirtisi yoksa bebeğin başı aşağıda olacak şekilde ters çevrilir. İlk yardım eğitimi alan kişi işaret ve ortaparmağını yan yana getirerek bebeğin göğüs kemiğinden içeri ve yukarı doğru iter. Cisim dışarı çıkana kadar devam ettirilir.

Suda Boğulmalarda İlk Yardım

• Suda boğulmalarda yaralı, sudan çıkarıldığında sırt üstü yatırılmalı ve göğüs ortasında eller birleştirilerek kalp masajı yapılmalıdır. Böylece kazazedenin yaşam belirtileri göstermesi beklenir.
• Kalp masajının yeterli olmadığının fark edilmesi halinde kişiye nefes borusuna su kaçması ilk yardım uygulaması yapılır. Bu durumda hastanın ağzına hava üflenmesi yani suni solunum yapılması gerekir. 
• Yaşamsal faaliyetler hissedilene kadar yaşam desteği uygulamasına devam edilmelidir. 
• Yaralı öksürür, konuşur veya gözlerini açarsa ve normal nefes almaya başlarsa, yaralıya kurtarma pozisyonu verilir. Böylece solunum yolu temizlenmesi sağlanır. 

Vücuda Yabancı Cisim Kaçmalarında İlk Yardım

Burna Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım

• Burna yabancı cisim kaçması halinde kişi boğuluyor ve nefes almakta güçlük çekiyorsa ağızdan nefes alması sağlanmalıdır.
• Çocuklarda ilk yardım gerektiren durumlardan biri burna yabancı cisim kaçmasıdır. Bu durumda burnun açık tarafı sıkıştırılır ve çocuğun burnunu birkaç kez sümkürmesi sağlanır. 
• Nesnenin tutularak çekilmeye çalışması önerilmemektedir. 
• Etkilenmemiş burun deliğini nazikçe kapatarak ve çocuğun ağzına nefes üfleyerek de yabancı cisim çıkarılmaya çalışılabilir ancak bu tekniğin bir tıp uzmanının gözetimi altında yapılması tavsiye edilmektedir.

Göze Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım

• Göz, kendi kendini temizleyebilir özelliktedir. Göze kaçan nesnenin kendini temizleyemeyeceğinden emin oluncaya kadar herhangi bir işlem yapılmasını gerektirmez.
• Bu süreçte gözler ovulmamalıdır.
• İlk yardıma ihtiyaç duyulmasını gerektirir bir durumda ise gözler açık olacak şekilde bol suyla yıkanmalıdır. 
• Gömülü bir nesne varsa daha fazla hasara neden olmaması için çıkarılmaması önerilir. Bu durumda gözün gazlı bezle kapatılarak acil yardım alınması gerekmektedir.

Kulağa Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım

• Kulak kanamasına kulak zarında yırtık, kulak enfeksiyonu, kulak kanalına yabancı cisim kaçması veya kafaya travma neden olabilir. Kulak kanamasında ilk yardım durumun türüne göre farklı adımları gerektirir. 
• Kulağa bir obje kaçtığında nesnenin dışarı çıkması kolaysa elle veya cımbızla yavaşça çıkarılmaya çalışılmalıdır.
• Kulağın içine kaçan cisim küçükse ve görünmüyorsa, baş ilgili kulak tarafına doğru eğilmeli ve yavaşça zemine doğru sallanılmalıdır. Nesne dışarı çıkmazsa tıbbi yardım alınmalıdır.
• Kulaktan kan veya sıvı geliyorsa yine aynı şekilde kişinin yan yatması sağlanır ve bu pozisyonda tıbbi yardım beklenir. 

Kanamalarda İlk Yardım

Dış Kanamalarda İlk Yardım

• Ani yaralanmalar veya kazalar nedeniyle kanama olabilir. 
• Yaralanmalarda ilk yardım için yapılması gereken en önemli şey kanama varsa temiz bir bez yardımıyla baskı yaparak kan kaybının durdurulmasıdır. 
• Herhangi bir ek müdahalede bulunmadan önce durumun ciddiyetini anlamaya çalışmak gerekir.
• Kişi aşırı derecede kan kaybediyorsa şok geçirebilir. Soğuk ve nemli cilt, zayıflamış nabız ve bilinç kaybı kan kaybından kaynaklanan şokun belirtileridir. 
• Orta derecede kan kaybı durumlarında ise kişinin başı dönebilir veya mide bulantısı olabilir.
• Şok durumunda yapılması gereken ilk yardım, tıbbi yardım gelene kadar yaralının yere yatırılması ve bacaklarının kalbin üzerine olacak şekilde yüksekte tutulmasıdır. Bu, hayati organlarda dolaşımın devam etmesine yardımcı olur.
• Delici karın yaralanmalarında ilk yardım için yaraya sürekli baskı yapılması ve baskının aralıksız devam ettirilmesi gerekir. Ayrıca bölgede yabancı cisim varsa yerinden oynatılmamalıdır.
• Şah damarı kesilmesi ilk yardım uygulamasında ise yara bölgesini açığa çıkarmak için fazla kan silinir ve doğrudan basınç ile travma engellenmeye çalışılır. Acilen tıbbi müdahale gerekir. Tıbbi yardım gelene kadar basınca devam etmek hayati önem taşır. Bu nedenle atardamar kesilmesi durumunda boğucu sargı adı verilen, turnike ilk yardım uygulamasına başvurulmalıdır.

İç Kanamalarda İlk Yardım

• İç kanama karın boşluğunda, göğüs boşluğunda, sindirim sisteminde veya uyluk kemiği ve pelvis gibi kırılan büyük kemik kemikleri çevreleyen dokularda meydana gelebilir.
• İç kanama başlangıçta hiçbir belirti vermeyebilir ancak kanayan yaralı organda zamanla ağrı hissedilebilir.
• Ağrının yanı sıra kafa karışıklığı, uyuşukluk, bilinç kaybı da iç kanama belirtilerindendir.
• İç kanamanın ileri safhalarında ise kişinin sindirim sistemindeki kan, kanlı kusma ve kanlı veya siyah dışkı ile kendini belli eder. 
• İç kanamalarda ilk yardım sırasında şok belirtileri gözlenmesi halinde, ilk yardım şok pozisyonu alınmalıdır. Bu durumda kişi uzandırılmalı ve bacakları kalp seviyesinin üzerinde olacak şekilde kaldırılmalıdır. 
• Tıbbi yardım mümkün olduğu kadar çabuk çağrılmalıdır ve bu sürede kişiye herhangi bir şey yedirip, içirilmemelidir.

Burun Kanamasında İlk Yardım

• Çocuklarda ve yetişkinlerde burun kanaması yaygın görülür. Çoğu burun kanaması özellikle çocuklarda ciddi değildir. Yetişkinlerde ise yüksek tansiyon veya arterlerin sertleşmesine bağlı burun kanaması görülebilir ve durdurmak oldukça zordur.
• Burun kanaması için ilk yardım sırasında öncelikle kişinin oturması ve başını öne eğmesi sağlanır. Bu, burun damarlarındaki basıncı azaltır ve kanamayı yavaşlatır. 
• Başparmak ve işaret parmağı kullanılarak burun deliklerine sıkıca bastırılmalıdır.
• Uygulanan basınç en az 5 dakika boyunca sürdürülmelidir. Kontrol edildiğinde kanamanın durmaması halinde baskıya devam edilmelidir.
• Bu sırada kişinin alnına ve boynuna, özellikle de boynun yanlarına soğuk bir bez koyulabilir.
• Kanama 20 dakikadan uzun sürdüğünde ise acil tıbbi yardım alınmalıdır.

Zehirlenmelerde İlk Yardım

• Gıda zehirlenmesi şüphesi olanlar, bol sıvı tüketimi yapmalıdır. Zehirlenen kişinin dinlenmesi ve kendindeki değişimleri takip etmesi önerilir. 
• Kişi acıktığında hafif ve kolay sindirilebilir yiyecekler tüketmelidir. İshal varsa ishali durduracak ilaçlardan sakınılmalıdır.
• Kusma ve ishal şikayetleri 24 saatten fazla süreyle devam ederse acil tıbbi destek alınmalıdır.
• Karbon monoksit zehirlenmesi halinde ise acil yardım desteği talep edildikten sonra kazazedenin duman kaynağından temiz havaya taşınması sağlanır.
• Acil destek ulaşana kadar yaralının yaşamsal belirtileri kontrol edilir. Yaralı tepkisizse hava yolu açılmaya çalışılmalıdır.

Kalp Krizi İlk Yardım

• Göğüs ağrısı, kalbe zayıf kan akışından kaynaklanabileceği gibi kalp kriziyle sonuçlanan koroner arterlerin ani tıkanması nedeniyle de oluşabilir. 
• Göğüs ağrısında ilk yardım oldukça önemlidir. Herhangi bir aktiviteden kaynaklanan bir göğüs ağrısı olduğunda yapılmakta olan iş hemen bırakılmalıdır. 
• Kalp krizinden şüpheleniliyorsa hasta rahat bir pozisyona getirilir. En iyi pozisyon dizler bükülmüş, başlar ve omuzlar desteklenir şekilde yerde yatmaktır. 
• Hastanın kalp ilacı varsa acilen kendisine ulaştırılması sağlanmalıdır. 
• Tıbbi yardım gelene kadar hastanın kalbinin durması halinde biliniyorsa kalp masajı yapılmalıdır.
• Kalp masajı ilk yardım uygulaması için avuç içi yaralının göğsünün ortasına, eller ise üst üste gelecek şekilde pozisyon alınır ve parmaklar birbirine kilitlenir. Kollar düz tutulur ve göğsün ortasına bir basınç uygulanır. 
• Yaralı öksürme, gözlerini açma, konuşma gibi tepki veriyorsa ve normal nefes almaya başladıysa, yaralıya kurtarma pozisyonu aldırılmalıdır. 

Kazalarda İlk Yardım

• Kazalarda ilk yardım uygulanmadan önce kazazedenin durumu gözden geçirilmelidir.
• Yaralının omuriliğine zarar vermemek için araç içinden yaralıyı doğru bir şekilde taşıma yöntemine başvurulmalıdır.
• Öncelikle kaza ortamı gözlendikten sonra hastanın solunumu kontrol edilmelidir. Solunum yoksa hastanın bir yere sıkışıp sıkışmadığı incelenmeli ve emniyet kemeri açılarak araçtan dışarı çıkarılması sağlanmalıdır. 
• İlk yardım manevralarından birine başvurulması yaralıyı taşırken oluşabilecek hasarı en aza indirmenin en iyi yoludur. 
• Bunun için yaralının yan tarafına yaklaşılmalı ve bir elle çenesi, diğer elle ise kolu kavranmalıdır. Bu uygulamaya ilk yardım rentek manevrası adı verilir.
• Yaralının zarar görmemesi için baş, boyun ve gövde aynı hizada tutularak çekilmelidir. 
• Yaralı yavaşça yere bırakılmalı ve kalbi durmuşsa önce kalp masajı yapılmalıdır. Nefes almıyorsa herhangi bir engel varlığı kontrol edilmeli ve suni solunum uygulamasına başvurulmalıdır.
• Bilinci yerine geldiğinde ise yaralıya kurtarma pozisyonu aldırılmalıdır.

Elektrik Çarpmasında İlk Yardım

• Elektrik çarpması şokun uzunluğuna ve ciddiyetine bağlı olarak deride veya iç dokularda yanıklara, kalpte hasara, kalpte düzensizliğe veya kalbin durmasına neden olabilir.
• Elektrik çarpan kişinin öncelikle nefes alıp vermesi kontrol edilir. Acil yardım gelene kadar kalp atışı düzenliyse ancak yanma varsa soğuk akan su altında bölge soğutulmaya çalışılmalıdır. 
• Kişinin yüksekten düşmesi söz konusu olduğunda ise omurga yaralanması riskine karşın kişiyi gereksiz hareket ettirilmekten kaçınılmalıdır. Bu, yüksekten düşme ilk yardımın en temel uygulamasıdır.

Donmalarda İlk Yardım

• Donma vakalarıyla karşılaşıldığında soğuğa ve rüzgara daha fazla maruz kalmaması için kişi bir sığınağa taşınabilir.
• Islak ve vücudu sıkan kıyafetler varsa çıkarılır ve kuru kıyafetlerle değiştirilir.
• Kişinin tüm vücudu battaniyeye sarılarak ısıtılmalıdır. Bu sırada herhangi bir ovalama yapılmamalıdır.
• Kişi ateş gibi doğrudan yayılan ısıya maruz bırakılmamalıdır.
• Belirli bir alanı çözmek için sıcak su kullanılmamalıdır. Bunun yerine ılık havlular tercih edilebilir. Çözülen bölge temiz bandajlarla sarılmalıdır ve derhal acil yardım istenmelidir.

Depremde İlk Yardım

• Depremden sonra yaralanma veya herhangi bir başka hasar olup olmadığı kontrol edilmelidir. 
• Artçı sarsıntılar yıkımlara neden olabilir bu nedenle güvenli bir yere gidilmelidir. 
• Çökme yaşar ve mahsur kalınırsa; kişi ağzını, burnunu ve gözlerini tozdan korumaya çalışmalıdır.
• Kanama varsa yaraya baskı uygulanmalı ve mümkünse yaralı kısım yukarıya doğru kaldırılmalıdır.
• Kurtarma personelleriyle irtibata geçmeye çalışılmalıdır. Bu, bir düdük veya binanın sağlam parçalarına yüksek sesle vurmak olabilir.
• Afetlerde ilk yardıma ihtiyaç duyan, enkazdan kurtulan bir başka kişiyse ve kanaması varsa, yaraya baskı uygulanmalıdır. Kişi nefes almıyorsa suni solunum uygulanmalı veya kalbi durmuşsa kalp masajı yapılmalıdır. Yaralanma tehlikesi altında olmadıkları sürece ciddi şekilde yaralanan kişiler tıbbi müdahaleye kadar hareket ettirilmemelidir. 

Yıldırım Çarpması İlk Yardım

• Yıldırım çarpan kazazede güvenli bir alana götürülmelidir. 
• Yıldırım çarpan insanlarda genellikle kalp durması görülebilir. Kişiye dokunmak güvenlidir bu nedenle nefes almıyorsa suni solunum yapılmalıdır. Kalbi duran kişiye acilen kalp masajı yapılmalıdır. 
• Yanık olması halinde giysiler vücuda yapıştıysa mümkünse çıkarılmamalıdır. 
• Şok geçiren kişilerde bacaklar yukarıda olacak şekilde yatırılmalıdır ve tıbbi müdahale için ekibin gelmesi beklenmelidir.

Yanıklarda İlk Yardım

• Kişi tehlikeden uzaklaştırıldığında ilk olarak yanığın 20 dakika soğuk akan su altında tutulması önemlidir. Gerekirse yanmamış alanlar kapatılarak ısı kaybı önlenmeye çalışılabilir.
• Giysiler yalnızca yanığa yapışmamışsa çıkarılmalıdır. Yanığa yapışmış giysiler asla çıkarılmamalıdır. 
• Vücut tamamen soğuyana ve tıbbi muayene yapılana kadar ikinci veya üçüncü derece yanıklara su dışında hiçbir şey uygulanmamalıdır. 

Ateşli Havalede İlk Yardım

• Bebeklerde ilk yardım gerektiren ateşli havale, 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocukları etkileyen bir rahatsızlıktır.
• Ateşli havale geçiren çocukların giysileri çıkarılmalıdır.
• Bebeğin koltuk altına ve alnına ılık bez koyularak soğutulmaya çalışılmalıdır.
• Çocukta solunum problemleri olup olmadığını kontrol edilmelidir.
• Ateşli havale geçiren çocuk, yapılan ilk yardım tedavisine yanıt vermediğinde acilen tıbbi yardım alınmalıdır.

Bayılan Kişiye İlk Yardım

• Bayılan kişiye ilk yardım yaparken öncelikli olarak uzanması sağlanır. 
• Bilinç kaybında ilk yardım için kişi yan tarafına doğru döndürülür. Nefes alıp vermeleri ve nabızları kontrol edilir.
• Kişinin ayakları başlarından yukarıya doğru kaldırılır. 
• Kişide ateş hissedilirse ıslak bir bezle silinerek vücut rahatlatılmaya çalışılır. 
• Kişinin birkaç dakika içinde bilinci yerine gelmediyse acil tıbbi destek çağrılmalıdır.

Beyin Kanaması İlk Yardım

• Beyin kanaması geçiren kişi, başı ve omuzları hafifçe kaldırılmış bir şekilde yan yatırılmalıdır.
• Solunumunu engelleyen giysileri varsa gevşetilmelidir. 
• Kişinin hava yolunun açık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Nefes almayı engelleyebilecek kusmuk veya yiyecek gibi nesneler varsa bunların temizlenmesi önemlidir.
• Solunum belirtisi olmayan hastalarda ise yaşam desteği (suni solunum veya kalp masajı) verilmelidir. 
• Bilinç kaybı görünüyor ancak nefes alabiliyorsa, dilini yutmaması veya ısırmaması için ağzına yerleştirmek için yumuşak bir cisimden yardım alınabilir.
• Felç geçiren hastalarda da felç ilk yardım uygulaması, beyin kanaması ile aynı şekilde yürütülür.

Kesiklerde İlk Yardım

• Kesikli yaralara, bıçak veya cam kırıkları gibi keskin nesnelerin deriyi kesmesi neden olabilir. Yaralanmaya bağlı olarak şiddetli bir kanama görülürse kan akışını durdurmak gerekir.
• Ev kazalarında ilk yardım uygularken mümkünse yaraya steril bezle baskı uygulanmalıdır.
• Kanama durmuyor ve terleme veya baş dönmesi hissediliyorsa acil tıbbi yardım istenmelidir. Aksi halde bayılma söz konusu olabilir.

Kırıklarda İlk Yardım

• Kemik kırığından şüphelenilen durumlarda kişinin sabit tutulması ve hareket ettirilmemesi gerekir. 
• Kanama varsa müdahale edilerek, pansuman yapılır. 
• Kemikte çıkıntılık varsa yaranın kenarlarına basınç uygulanmalı ancak kırık kemikler asla düzeltilmeye çalışılmamalıdır.
• Bacak veya kol gibi uzuv kırıklarında bölgeye yastık ile destek sağlanmalıdır. Kol veya köprücük kemiği kırıklarında destek için askı kullanılabilir.
• Mümkünse kırık bölgeye şişliği ve ağrıyı azaltmak için soğuk kompres uygulanır.

Uzuv Kopması İlk Yardım

• Uzuv kopması halinde öncelikle hastanın kanaması durdurulmalıdır. Bunun için en az 15 dakika boyunca kanamanın olduğu yere basınç uygulanmalıdır. Kanama durmuyorsa bölgeye basınç uygulanmaya devam edilmesi gerekir.
• Kesilen uzuv yıkanmamalı veya herhangi bir sıvı içerisine koyulmamalıdır.
• Kesilen vücut parçası gazlı beze sarılmalı ve su geçirmeyen bir kaba veya sızdırmaz bir poşete koyulmalıdır.
• Su geçirmez kabı ise soğuk buzlu suya yerleştirerek, buz veya su ile temas etmesine izin vermeden muhafaza edilmelidir.
• Kesilen uzuv, yaralıyla birlikte hastaneye ulaştırılmalıdır.

Burkulmada İlk Yardım

• Burkulma ve incinme olması halinde bölgede ağrı, şişme, sertlik veya işlevin azalması gibi belirtiler görülür.
• Bu durumda aktivite hemen durdurulmalı ve yaralı bölge dinlendirilmelidir. 
• Her 2 saatte bir 20 dakika kadar bölgeye buz torbası konulmalıdır.
• Burkulan bölge, aşağıdan yukarıya doğru sargı ile sarılmalıdır. 
• Burkulan alan mümkün olduğunda kalpten yüksek şekilde yukarıda bekletilmelidir. 
• Semptomlar 24 saat içinde kötüleşirse bir hekim ile görüşülmelidir.

Spor Sakatlıkları ve İlk Yardım

• Spor sakatlıkları, akut veya kronik olarak iki grupta incelenir. 
• Kronik yaralanmalar zamanla kendini belli ettiği için kişinin uygun tıbbi yardım alması mümkündür. 
• Akut yaralanmalar ise genellikle aniden olur ve acil yardım gerektirir.
• Spor sakatlıklarında ilk yardımın birincil amacı, aktiviteyi durdurmak ve daha fazla yaralanma veya hasarı önlemektir. 
• Ardından acil yardım gelene kadar soğuk kompres uygulanabilir ve elastik bir bandaj sarılarak şişme minimum seviyede tutulmaya çalışılabilir.
• Yaralı bölge yüksekte tutularak, bölgedeki kan akışı kontrol edilmelidir.

Astım Krizi İlk Yardım

• Astım krizinde, semptomlar ve akciğer fonksiyonları normal bir güne göre kıyasla daha şiddetlidir. 
• Hafif dereceli astım krizi belirtileri arasında nefes almada zorluk ve öksürük veya hırıltı görülebilir. Kişi tam cümle kurabilir, yürüyebilir veya hareket edebilir.
• Şiddetli astım belirtileri; nefes almada bariz bir zorlanma, tek nefeste tam cümle kuramama, kaburgalar arasında veya boyun tabanın derinin çekildiği hissi, öksürük veya hırıltı olarak sayılabilir. 
• Hayatı tehdit eden astım belirtileri arasında ise kişi nefes nefesedir. Nefes başına bir ila iki kelime konuşabilir. Hastanın kafası karışmıştır ve dudaklar mavi renge döner. Artık hırıltı veya öksürük olmayabilir ancak astım inhalerler (akciğerler için el tipi taşınabilir tıbbi cihazlar) kişiyi rahatlatmaya yetmez.
• Astım krizi belirtileri görülen kişi ilk olarak dik oturtulmalıdır ve sakin kalmaya teşvik edilmelidir. Üzerinde vücudunu sıkan kıyafetler varsa gevşetilmeli ve rahat bir şekilde nefes alması sağlanmalıdır.
• Hastanın astım inhaler cihazı varsa öncelikle kişinin sonuna kadar nefesini vermesi istenir ve inhalerin ağızlığı tarafından dudaklar sıkıca kapatılarak, kişi cihazdan nefes almaya çalıştırılır. 
• Nefesini veren hastaya üst üste 4 defa, her nefes alış verişte (yaklaşık 10 saniyede bir) inhaler cihazından nefes alması sağlanır.
• Sağlık görevlileri gelene kadar dört nefesten sonra dört dakika daha beklenir ve kişi halen nefes almakta güçlük çekiyorsa bir dizi dört defa daha inhaler cihazından nefes alması sağlanır.

Baş ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım

• Başta bir yaralanma meydana geldiğinde açık veya kapalı şekilde travma söz konusu olabilir. 
• Açık travmalarda baş bölgesinde kanama görülür. Böyle bir durumda kan kaybını önlemek için bölgeye doğrudan basınç uygulanmalı ve pansuman yapılmalıdır. 
• Kapalı travmalarda ise görünür bir yaralanma belirtisi yoktur ancak kişide bilinç kaybı, görme problemleri, mide bulantısı ve kusma, kulaklardan veya burundan sıvı gelmesi görülebilir. 
• Kafa travmalarında ilk yardım sırasında yaralının başının ve boynunun hareket ettirilmemesi önemlidir. Tıbbi yardım ulaşana kadar yaralının solunum yolu kontrol edilmelidir. Gerekirse kalp masajı yapılmalıdır.
• Baş bölgesinde görülen yaralanmalar omurgayı da etkilemiş olabilir. Bu riske karşı yaralının kafası boynuna hizalanmalıdır. Başın yana dönmesine izin verilmemelidir. Bunun için yumuşak eşyalar ile boyun desteklenebilir.
• Acil bir durum olmadıkça yaralı bulunduğu yerden taşınmamalıdır. 

Sara Krizi İlk Yardım

• Sara krizi geçiren kişinin yere çarpmasını önlemek için başının altına yumuşak bir şey koyulmalı ve hastaya kurtarma pozisyonu aldırılmalıdır.
• Nöbetin ne kadar sürdüğü kayıt altına alınmalıdır. 
• Nefeste bir sorun olup olmadığı kontrol edilmeli ve gerekirse solunumu açılmalıdır.
• Nöbetin 5 dakikadan daha uzun sürdüğü gözlenirse acil yardım çağrılmalıdır. 

Güneş Çarpmasında İlk Yardım

• Güneş çarpması durumunda kişinin vücudu soğutulmaya çalışılmalıdır. 
• Öncelikle nemli bir örtü ile vücut sarılmalıdır. 
• Boyun arkasına ıslak havlu uygulaması yapılmalıdır. 
• Kişinin soğuk bir duş altında rahatlaması sağlanır. 
• Mide bulantısı, bayılma, nöbet veya zihinsel karmaşa belirtileri görülmesi halinde sıcak çarpmasında ilk yardım uygulamalarından sonra acilen hekim kontrolü önemlidir.

Alkol Koması İlk Yardım

• Alkol komasına giren kişi, bayıldığında veya tepki vermediğinde hemen acil destek talebinde bulunulmalıdır.
• Destek gelene kadar hastayı sol tarafına yatırmalı ve pozisyonunun sabit kalması için sol kolunu öne doğru uzatmalı ve bacağının dizden bükülmesi sağlanmalıdır. Buna ilk yardım koma pozisyonu adı verilir.
• Kusma olması halinde temizlenmelidir.
• Dilini ısırmaması için baş geriye doğru atılmalı ve çene öne doğru itilmelidir. Bunun için dişler köşelerden bastırılarak parmaklarla ağız açılmalı ve çene bastırılmalıdır. Böylece dili korumaya almak ve dilin boğazına kaçarak nefesini tıkaması engellenebilir.

Şeker Koması İlk Yardım

• Aşırı susuzluk, karın ağrısı, derin ve hızlı nefes alma, kusma, mide bulantısı, sık idrara çıkma gibi belirtiler diyabetli hastanın şeker komasına girdiğinin ilk belirtileridir. 
• Kan şekeri düşmesi halinde ise hastada titreme, nabız veya kalp çarpıntısı, terleme, yoğun açlık, zayıflık hissi, uyuşukluk, kafa karışıklığı ve davranış değişikliği görülür. Tip 1 diyabet hastaları için kan şekeri düşmesi ilk yardım gerektiren bir durumdur.
• Komada ilk yardım için öncelikle derhal acil destek talep edilmelidir.
• Nefes almasını sağlamak için hasta yan çevrilmelidir. 
• Boğulma riskine karşın kişiye herhangi bir şey yedirilmemeli veya içirilmemelidir. 
• Hipoglisemin nedeniyle ise nöbet geçiren hastaya ilk yardım sırasında 1 mg insülin uygulanabilir ancak emin olunmaması durumunda insülin enjekte edilmemelidir.

Sinir Krizinde İlk Yardım

• Sinir krizi geçiren bir kişiyi sakinleştirmek için rahat ve rahatsız edilmeyeceği bir yere doğru yönlendirilmeye çalışılmalıdır. 
• Hastaya konuşma fırsatı verilmelidir. Müdahale eden kişi kendi bakış açışıyla yani “ben dili” ile konuşmalıdır. 
• Kişinin semptomlarına ilişkin kendi yorumlarına saygı gösterilmelidir. 
• Dinlendiğinin hissedilmesine yardımcı olacak ifadeler kullanılmalıdır. Suçlama yapılmamalı ve duygusal desteğin verildiğinden emin olunmalıdır. 
• Kişi sizinle konuşmak istemiyorsa, güvendiği bir başka kişiyle konuşmaya teşvik edilmelidir. 
• Krizden dolayı bayılma meydana gelirse, yaşamsal faaliyetleri kontrol edilerek acil destek beklenmelidir.

Dudak Patlaması İlk Yardım

• Düşme veya yemek yeme sırasında dudakta patlama yani kesikler görülebilir ve bu da kanamaya neden olabilir. 
• Yaralanma yerinin tespit edilebilmesi için ağız suyla çalkalanmalıdır.
• Kanamayı durdurmak için bezle basınç uygulanmalıdır.
• Şişlik varsa dudağa soğuk kompres uygulanmalıdır.
• Dikiş gerektiren bir durum oluşmuşsa hekim ile görüşülmelidir.

Hayvan Isırıklarında İlk Yardım

Tüm ısırıklar veya sokmalar aynı değildir. Ne tür bir hayvanın ısırdığına veya soktuğuna bağlı olarak ilk yardım tedavisine ve tıbbi bakıma duyulan ihtiyaç farklılık gösterir.

Böcek Isırmalarında İlk Yardım

• Böcek ısırıkları veya tükürükleri yoluyla insan vücuduna aktarılan zehir; kızarıklık, şişme, ağrı veya kaşıntıya neden olabilir. Semptomların şiddeti ısıran veya sokan böcek türüne bağlı olarak değişebilir. 
• Böcek ısırmalarında ilk yardıma, kişide şiddetli bir alerjik reaksiyon oluşması durumunda ihtiyaç duyulur. Bu belirtiler; karın krampları, mide bulantısı ve kusma, yüz, dudak ve boğazda şişme, solunum problemleri ve şok olarak kendini gösterir.

Arı Sokması İlk Yardım

• Arı sokması ilk yardım iğnenin hala derinin içinde olması halinde iğneyi düz kenarlı bir nesne ile çıkarmak gerekir.
• Isırık alanı sabun ve suyla yıkanmalıdır. Ağrıyı ve şişmeyi azaltmak için bölgeye yaklaşık 10 dakika soğuk kompres yapılmalıdır. 

Yılan Isırması ve Sokması İlk Yardım

• Yılan ısırması ilk yardım uygulaması genellikle yılanın zehirli olması halinde gereklidir. Böyle bir durumda acil ilk yardım desteği talep edilmelidir.
• Zehirli yılan sokmalarında ilk yardım sırasında, kişinin hareketsiz kalmaya teşvik edilmesi önemlidir. Hareket, zehrin vücuda daha hızlı yayılmasına neden olabilir. 
• Şişlik olma ihtimaline karşı ısırık bölgesindeki takılar veya giysiler çıkarılmalıdır. 
• Nefes darlığı, baş dönmesi, halsizlik, soluk ve nemli bir ten, kalp atışında hızlanma ve şok belirtileri varsa acil destek gelene kadar hasta sıcak tutulmaya çalışılmalıdır.

Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım

• Deniz canlıları sokmasında ilk yardım gerektiğinde ilk olarak canlıya ait omurga parçaları deride kaldıysa, yabancı maddenin deriden çıkarılması gerekir. 
• Bölge sabun ve su ile temizlenir ve mümkünse antiseptik mendiller ile yara temizlenir. 
• Kanama varsa yaraya doğrudan baskı uygulanır. 
• Zehirli bir canlı ise zehrin yayılmasını engellemek için ısı kullanılmalıdır. 
• Şişmeyi engellemek içinse ısı tedavisinden sonra soğuk kompres uygulaması yapılabilir. 
• Ağrının şiddetlenmesi ve bölgenin enfeksiyon kapma şüphesi olması halinde acilen tıbbi destek alınması gerekir.

Akrep Sokmalarında İlk Yardım 

• Akrep sokmalarında ilk yardım genellikle acı ve şişmeyi önlemek için bölgeye soğuk kompres uygulamak yeterlidir. 
• Akrep sokmasının hafif semptomları bölgede ağrı veya uyuşma, şişme, ciltte kızarma, kol veya bacakta karıncalanma, ağrı veya uyuşmadır.
• Bu etkiler yaklaşık olarak 24 saat sürer ve akrep sokması genellikle hayatı tehdit eden bir sorun değildir. 
• Sokulduktan sonraki 2-3 saat içerisinde bulanık görüş, göz seğirmesi, sarsıntılı göz hareketleri, konuşma bozukluğu, yutmada güçlük ve nefes almada zorluk gibi belirtiler olması halinde acil tıbbi destek alınmalıdır.

Kene Isırması İlk Yardım 

• Kene ısırması ilk yardım gerektiren bir durumdur. 
• Deriye kene girmesi halinde acilen hekime başvurulamıyorsa, ince bir cımbız yardımıyla kene çıkarılmaya çalışılır. 
• Kenenin başının arkasından ve deriye mümkün olduğunca yakın bir bölgeden, cımbız ile sabit bir basınç uygulanmalı ve kene yavaşça dışarı çekilmelidir. 
• Kene çıkarıldıktan sonra bölge ılık sabunlu suyla yıkanmalıdır. 
• Kenenin zehir enjekte edebilme ihtimaline karşı çıkarmadan önce kene öldürülmeye çalışılmamalıdır.

Kedi veya Köpek Isırması İlk Yardım

• Kedi veya köpek ısırması durumunda enfeksiyon kapmamak için bölge sabun ve suyla iyice yıkanmalı ve alan temiz bir bandajla kapatılmalıdır. 
• Kedi tırmalaması ilk yardım gerektiren durumlar, bölgenin enfeksiyon kapması halinde gerçekleşir. 
• Kedi ısırması ilk yardım ihtiyacı olduğunu gösteren belirtiler yaradan irin veya sıvı sızması, ısırık çevresinde his kaybı, ateş veya titreme, yorgunluk, kas kayıpları ve nefes almada zorluk olarak bilinir. 
• Kedi veya köpek ısırması ilk yardım sırasında yara varsa kanamayı durdurmak için basınç uygulanmalıdır. 
• Kuduz belirtilerinden yüksek ateş veya yutma güçlüğü varsa acilen bir hekim ile görüşülmelidir.

İlk Yardım Çantası İçindekiler

İlk yardım çantası kişinin aktivitelerine göre özelleştirilebilir ancak temel ilk yardım çantasında bulunması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

• Çeşitli genişlikte bandajlar
• Gazlı bezler
• Farklı boyutlarda yara bandı
• Pansuman pedleri
• Steril göz pedleri
• Alkollü bezler
• Üçgen sargı
• Paslanmaz çelik makas
• Tek kullanımlık eldivenler
• Sivri ve paslanmaz çelik cımbız
• Termal battaniye
• Farklı boyutlarda plastik torbalar
• Hidrofil pamuk
• Tentürdiyot 
• Baticon
• Parmak ateli
• Not defteri ve kalem
• Antiseptik
• İlk yardım kitapçığı
• Yanık kremi
• Antibiyotik krem
• El feneri ve ekstra piller
• Kibritler ve mumlar
• Emniyet pimleri
• Bir şişe içme suyu
• Termometre (özellikle bebekli aileler için)
• Düdük 

İlk Yardım Nasıl Yapılır, İlk Yardım CAB Nedir?

• İlk yardımda bilinen en yaygın terim CAB’dır. 
• Yetişkinler ve pediatrik hastalar için kullanılan ABC teriminin sırası yani ilk yardımda öncelik sırası değiştirilmiştir. Önceleri ABC olan terim şimdilerde CAB olarak uygulanmaktadır.
• Sırasıyla dolaşım, havayolu ve solunum anlamına gelen CAB, bir acil durum prosedürüdür.
• Prosedüre göre acil durumda kişi nefes almıyorsa, ilk yardım görevlisi öncelikle göğüs kompresyonu yapmalı ve göğüs basıları ile dolaşımı arttırmalıdır. Bu kalp masajı anlamına gelen uygulamaları içerir.
• Hastanın hava yolunun açık olup olmadığından emin olunmalıdır. Aksi halde hava yolu tıkanması boğulmaya ve ölüme neden olabilir.
• Hava yolu açık olduğu anlaşılan kişinin nefes alıp almadığı kontrol edilerek gerekirse suni solunum uygulamasına başvurulmalıdır.
• İlk yardım uygulamalarında, CAB süreci sırasıyla gerçekleştirilmelidir. Bazen aynı anda iki adımın gerçekleştiği zamanlar da olabilir. Örneğin, nefes almayan ve nabzı olmayan bir kişiye suni solunum ve göğüs kompresyonları bir arada yapılabilir. 
• Yaralı kişi nefes alıyor ve CAB uygulaması sırasıyla tamamlandıysa; açık yaralar, şekil bozuklukları, tıbbi uyarı belirtileri ve şişlikler kontrol edilmelidir.
• İlk yardım aşamalarından ikincil uygulamalar da yerine getirildikten sonra kişi kurtarma pozisyonuna alınmalıdır ve ardından tıbbi yardım talebinde bulunulmalıdır. 

İlk Yardımı Kimler Yapar?

İlk yardım uygulaması ilk yardım sertifikası bulunan veya ilk yardım konusunda herhangi bir kurumda eğitim almış kişilerce yapılmalıdır. Acil durumlarda kişinin yapması gerekenlerle ilgili eğitim okullarda da verilmektedir. Ne yapması gerektiğini bilmeyen kişilerce uygulanan ilk yardımın sakatlanma, felç kalma ve hatta ölümlere dahi neden olabileceği unutulmamalıdır.