İnsizyonel Biyopsi
İnsizyonel biyopsi, dermatoloji alanında en çok gerçekleştirilen cerrahi operasyonlar içerisinde yer alan bir biyopsi türüdür.
İnsizyonel Biyopsi Nedir?
İnsizyonel biyopsi, bir biyopsi çeşididir. Bu noktada iki biyopsi tipinden bahsedilebilir: Eksizyonel Biyopsi, insizyonel Biyopsi. Bu iki biyopsinin arasındaki fark, yapılan şu tanımlarından da belli olmaktadır:
- Eksizyonel Biyopsi: Cerrahın şüpheli olan bir dokuyu incelemek ve araştırmak için hastalıklı dokunun tamamını cerrahi bir işlem yaparak çıkartmasına denmektedir.
- İnsizyonel Biyopsi: Şüpheli olan dokunun tamamı değil de bunun yerine yalnızca küçük bir parçası incelenmek ve araştırılmak amacıyla çıkartılıyorsa, bu cerrahi işleme insizyonel biyopsi adı verilmektedir.
İnsizyonel biyopsi işlemi, tanısal amaçlı bir şekilde deri lezyonunun (vücut içerisinde belli başlı bazı hastalıkların sebep olduğu doku ve organ değişiklikleri) yeterli olan bir parçasının cerrahi şekilde çıkarılması şeklinde de tanımlanabilmektedir.
İnsizyonel biyopsi, dermatoloji alanında en çok gerçekleştirilen cerrahi operasyonlar içerisinde yer alır. Başarı oranı açısından uygun olan bölge üzerinden, yani tipik veya aktif olan bölge üzerinden parça alınması gerekir. Deri alınacak olan bölgenin derinlik ve büyüklük oranı, hem tanılara hem de lezyonların özelliklerine göre bakılıp ayarlanır.
İnsizyonel Biyopsi Hangi Durumlarda Yapılır?
Biyopsi işlemi; patoloğun mikroskop yardımıyla inceleyip araştırabilmesi amacıyla hücre, doku alınması veya sıvı alınması, çıkartılması işlemlerini içerir.
İnsizyonel biyopsi yapılan hastalıklar/durumlar, genellikle bir tümörün kötü huylu ya da iyi huylu durumda olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan durumlardır. Ayrıca bazı inflamatuar (bağışıklık sisteminin organları yaralanmadan ve enfeksiyondan korumaya çalışması sırasında oluşan durum) ve infeksiyon (enfeksiyonla beraber hastalık belirtileri oluşursa ortaya çıkan rahatsızlık) hastalıklarında da hem hastalık evresinin hem de hastalık seviyesinin belirlenebilmesi amacıyla bu cerrahi işlemler yapılabilmektedir.
İnsizyonel Biyopsi Öncesi
İnsizyonel biyopsi öncesi dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanır:
- Uygulama öncesinde uygulama odası hem donanım hem temizlik bakımından uygun koşullara getirilmelidir. Bu oda, minör (daha küçük olan) cerrahi işlemler açısından gereken şartları bulundurmalıdır.
- Ameliyat öncesi bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
- İşlem, uygulamanın aşamaları, sonrasındaki komplikasyon olasılıkları gibi konularda hastaya sözlü ve yazılı şekilde bilgi verilmelidir. Bunun üzerine aydınlatılmış onam formu, hastaya imzalatılmalıdır. Bu noktada eğer hasta 18 yaş altında ise yasal velisine bu form imzalatılmalıdır.
- Hastanın fotoğraflama ve kayıt işlemleri özenli bir biçimde yapılmalıdır.
- Uygulama esnasında cerrahi işlemler açısından gerekli olan şartlar (bone, gözlük, eldiven, maske, giysiler gibi) uygun şekilde gerçekleştirilmelidir.
İnsizyonel Biyopsi Nasıl Yapılır?
İnsizyonel biyopsi uygulaması, şu adımlar takip edilerek yapılır:
- Kırışıklık çizgilerinin, deri çizgilerinin, kozmetik ünitelerin vaziyeti ve bölge üzerindeki gerginlik durumunun hangi yöne doğru daha çok ya da az olduğu, parmaklar kullanılarak muayene edilir ve değerlendirme yapılır. Buna bağlı olarak da çoğunlukla deri çizgileri üzerine paralel olacak şekilde bir kesi atılması planlanır.
- Lezyon üzerinden biyopsi gerçekleştirilecek olan bölge seçilir ve cerrah tarafından bir kalem kullanılarak bu bölge işaretlenir. Genel olarak 3-4 mm kadar bir genişlik yeterli olur. Lezyonun durumuna göre bu daha geniş alanda da planlanabilmektedir.
- İnsizyonel biyopsi gerçekleştirilecek olan bölge ve bu bölgenin 1 santim etrafına lokal anestezi uygulanır. Etkisinin görülmesi adına 15 ila 20 dakika kadar bir süre beklenir.
- Biyopsi uygulanacak bölge ve 5 santim etrafı antiseptik bir solüsyon kullanılarak silinir.
- Biyopsi alınacak bölge ortada açık olacak biçimde bölge, steril ve delikli olan bir bez ile örtülüp kapatılır.
- Bistüri olmayan el kullanılarak, deri, baş ve işaret parmakları kullanılıp tam iki uç kısımdan gerilecek biçimde sabitlenir. Ardından deri altı dokuya dek inecek bir fuziform (simetrik genişleme şeklinde) bir kesi gerçekleştirilir. Kesinin sonuna gelindiği zaman yeniden başlangıç pozisyonuna geçilir. Tüm işlem süresince bistüri uç kısmı derinin yüzey kısmına dik olacak biçimde tutulur. Yara dudakları ise yaranın yüzey kısmına 90 derece kadar bir açıda ve eşit olacak bir derinlikte olmalıdır. Bu noktada insizyonel biyopsi bölgesi uzunluk ve genişlik derecesi, lokalizasyona göre değişebilmektedir. Derinlik ölçüsü ise lezyonun derinlik durumu ve yapılan ön tanılar göz önüne alınarak ayarlanmaktadır.
- Sonrasında doku parçası, bir tane uç kısmından doku çengeliyle tutulup makas ya da bistüri kullanılarak deri altı doku üzerinden kesilip çıkarılır.
- Bu işlemle alınmış olan parça, dermatolojik inceleme amaçlı olarak bir solüsyon içerisine konulur.
- Yara kenar kısımları, insizyonun büyüklük durumuna göre ve gerekliyse diseksiyon makası (ucu eğri ve yuvarlak olan cerrahi makası) kullanılarak serbest hâle getirilir. Yara kenar kısımlarına doku çengeli yerleştirilerek rahat şekilde kapanıp kapanmadığının kontrolü yapılır.
- Ardından kanama için kontrol sağlanır. Kanama açısından bipolar penset aleti kullanılır. Bu aşamada büyük olan damarlar, sütür ile bağlanmaktadır.
- Yara kenar kısımlarına karşılıklı olacak biçimde önce subkutan dikişler (deri altı dikişler) ve ardından ise epidermal dikişler atılır.
- Biyopsi bölgesinde enfeksiyon ve nekroz (doku ölümü) olması hâlinde dikiş konulmaz ve sekonder iyileşme (4-8 hafta sürebilen ve yavaş gelişen iyileşme süreci) için bırakılır.
- Yara bölgesi, izotonik (eşit yoğunluktaki çözelti) ile yıkanır, ardından kurulanır. Sonra da antibiyotikli bir merhem uygulanarak kalınca ve steril bir gazlı bez kullanılıp kapatılır, üzeri bantlanır. Gerginliğin bulunmadığı az hareketli lan bölgeler üzerinde, lokalizasyon eğer uygun ise epidermal dikiş kullanılmayıp doku bantları da konulabilir ve üst kısmı steril olan bir gazlı bez yardımıyla kapatılıp bantlanır.
İnsizyonel Biyopsi Yan Etkileri
İnsizyonel biyopsi yan etkileri, hastaya insizyonel biyopsi işleminin uygulanmasının ardından ortaya çıkabilecek olan komplikasyonlardır. Bu noktada hastalarda işlem sonrası görülebilecek yan etkiler şunlardır:
- Kanama oluşması,
- Hematom (kanamanın dokunun içinde olan birikimi),
- Enfeksiyon meydana gelmesi,
- Dikiş materyali sebebiyle bir reaksiyon gelişmesi,
- Damar veya sinir hasarı meydana gelmesi,
- Nekroz (doku ölümü) olması,
- Dikişlerde açılma,
- Köşe kısımlarda kabarıklık ve potluk meydana gelmesi,
- Kötü skar (yaralanma ya da kesi açılması sonrasında deri dokusunun bağ dokusuyla yer değiştirmesi sonucunda oluşan iz, belirti) gelişmesi,
- Ektropyon (rahim boynu kanalının dış kısma doğru dönmesi),
- Keloid (yara iyileşme süreci içerisinde aşırı hücre üretilmesi neticesinde meydana gelen aşırı fibröz doku) oluşması,
- Pigmentasyon (pigment birikimi/deri renklenmesi) değişiklikleri,
- Skar genişlemesi.
İnsizyonel Biyopsi Sonrası
İnsizyonel biyopsi sonrası süreçle ilgili bilinmesi gerekenler şu şekildedir:
- Operasyondan sonraki ilk 24 ya da 48 saatlik süre ardından operasyon yapılan bölge açılır; izotonik kullanılarak yıkanır.
- Yıkama sonrasında antibiyotikli türde bir pomad uygulanır ve bu yolla basit şekilde bir pansuman gerçekleştirilir.
- Hastanın dikişlerinin alınacağı vakte kadar günlük olarak pansuman yapılmaya devam edilir.
- Operasyonda atılan dikişlerin alınması için belirlenen zamanlama ise yüz bölgesinde 3 ila 5 gün; boyun bölgesinde 7 gün; ekstremiteler (kollar ve bacaklar), saçlı deri ve gövde bölgesinde ise 10 ila 14 gün kadardır.
- Operasyon sonrası dikişlerin alınmasının ardından yara kenar kısımları doku bantları kullanılarak bir süre boyunca desteklenebilir.
İnsizyonel Biyopsi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
İnsizyonel biyopsi için hangi anestezi yöntemi uygulanır?
İnsizyonel biyopsi için biyopsinin yapılacağı bölge seçilir ve cerrah tarafından bir işaretleme kalemi kullanılarak seçilen bölge çizilir. Bu çizilmiş olan alan uzunluğu için 4-5 mm kadar yeterli olmaktadır. Lezyon durumuna bağlı olarak da bu alan daha da genişletilebilir. Sonrasında da bu biyopsi yapılacak bölgeye ve 1-2 santim kadar etrafına lokal anestezi yöntemi uygulanır. Uygulanan lokal anestezinin alan üzerine etki etmesi adına yaklaşık 10 ila 20 dakika kadar beklenir ve uyuşma sağlandığında işleme başlanır.
İnsizyonel biyopsi sonrası ne kadar süre pansumana devam edilir?
İnsizyonel biyopsi sonrası 48 saat geçmesinin ardından doktor kontrolünde sarılı olan alan açılır ve izotonik kullanılarak yıkanır. Ardından antibiyotikli şekilde pansuman gerçekleştirilir. Bu durum ise hastanın dikişlerinin alınacağı vakte kadar devam etmelidir. Ortalama olarak ameliyat dikişlerinin alınması için belirlenmiş süre ise 15 gün olmaktadır.
İnsizyonel biyopsi için gerekli malzemeler nelerdir?
İnsizyonel biyopsi için gerekli malzemeler, deriden parça alınıp çıkarılabilmesi amacıyla uygulama öncesinde hazır edilmelidir. Gerekli olan malzemeler ise lokal anestezi yöntemi için lidokain, antiseptik özellikte solüsyon, steril portegü (iğne tutucular), steril ve delikli bir örtü, steril bir penset, steril bir diseksiyon makası, gazlı bez, dikiş materyalleri, serum, taşıma kabı, elektro cerrahi cihazı, steril eldiven, steril enjektör, steril bistüri sapı, bistüri ucu, iplik makarası, doku çengeli, hemostatik (kan durdurucu) klemp, formol solüsyon (bir tür çözelti), antibiyotik merhem, bipolar, penset, işaretleme kalemi.