İVP

İVP Nedir?

İntravenöz pyelografi (İVP); böbreklerin, üreterlerin, idrardaki kanın ve mesanenin durumunu değerlendirmek, kişinin belindeki bir ağrıyı teşhis etmeye yardımcı olmak için kontrast madde enjeksiyonu kullanılan bir röntgen muayenesidir. Bu muayene tekniği sayesinde ameliyata ihtiyaç olan ve olmayan durumlar anlaşılabilir, ilaçla tedavinin ne gibi yarar sağlayacağı hakkında bilgi edinilebilir.

Röntgen, belirli tıbbi durumların teşhis ve tedavi edilmesine olanak sunan, invazif olmayan bir testtir. X-ışınları ile görüntüleme, kişinin vücudunun iç kısımlarının görüntülerini üretmek amacıyla iyonlaştırıcı radyasyon madde alımına dayanan, tıbbi görüntülemenin en çok kullanılan yöntemidir. Hastanın kolundaki bir damara kontrast madde enjekte edildiğinde, bu madde kan dolaşımından geçerek böbreklerde ve idrar yolunda toplanır ve bu alanlarda elde edilen röntgen görüntülerinin parlak ve beyaz olmasını sağlar.

İVP Neden Çekilir?

İdrarda kan, yanlarda ve sırtta ağrı, üriner sistemdeki anormallikler, vb. durumlarla ilgili olarak doktorlar bu muayeneyi önerebilir. İntravenöz pyelografi, hastanın sıvı atıklarını ne kadar hızlı ve verimli bir şekilde işlediğini anlamaya da olan tanır.

Doktorlar bu görüntüleme testiyle hastanın mesanesinin, böbreklerinin ve üreterinin şeklini anlayabilir, bu sistemlerin ne kadar iyi çalıştıklarını görebilir ve şu türde idrar yolu problemlerini tespit edebilir:

• Böbrek taşı
• Prostat büyümesi
• Böbrek kistleri
• Ameliyattan veya idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanan yara izi
• Medüller sünger böbrek gibi idrar yolunun konjenital anomalileri (doğuştan gelen bozukluklar)
• Böbrekler, üreterler veya mesanedeki tümörler

İVP filmi görüntüleri, bir tıkanıklığı ilaçla tedavi etmek için doktora ayrıntılı bilgi verebilir. Aksi takdirde ameliyat gerekebilir.

Üroloji İVP herkes için uygun bir görüntüleme tekniği değildir. Aşağıdaki durumlarda İVP önerilmez:

• İyot veya kontrast maddeye alerjisi olanlar
• Böbrek hastalığı olanlar
• Hamile olanlar ve hamilelik şüphesi bulunanlar
• Bebekler ve çocuklar 

İntravenöz Pyelografi (İVP) Testine Hazırlık

• Hasta testi yaptırmadan önce hamile olup olmadığını ve tıbbi geçmişini, ayrıca hangi tür maddelere alerjisinin olduğunu, reçeteli ve reçetesiz kullandığı ilaçları doktora bildirmelidir. 
• Doktor aspirin, kan sulandırıcılar, diyabet ilaçları ve bazı türde ilaçları kullanan hastalardan, prosedürden önce ilaçları bırakmalarını isteyebilir. 
• Muayeneden önceki gece yarısından sonra (testten 8 ila 12 saat önce) yeme-içme aktiviteleri bırakılmalıdır. Ayrıca işlemden önceki akşam, hafif bir müshil (hap veya sıvı formda) alınması istenebilir.
• Muayene sırasında hastadan bazı giysilerini çıkarması ve önlük giymesi istenir. Röntgen görüntülerini engelleyebilecek takıların, diş aletlerinin, gözlüklerin ve tüm metal nesnelerin çıkarılması istenebilir.
• Hamilelik şüphesi olan kadınların, röntgen teknisyenine ve doktoruna bu durumu haber vermesi gerekir. Çoğu durumda fetüsün radyasyona maruz kalmaması için test yapılmaz. Şayet İVP böbrek filmi, hamilelerde gerekli bir testse fetüsün radyasyona en az maruz kalacağı şekilde belirli önlemler alınır.
• Böbreklerin kontrast maddeye nasıl tepki vereceğini anlamak için hastadan kan testi yaptırması istenebilir.

İVP Testinin Çalışma Mantığı

Bu muayene için tipik olarak kullanılan ekipman, bir masa, bir veya iki röntgen tüpü ve muayene odasında bulunan bir monitörden oluşur. Prosedürün ilerleyişini izlemek ve yönlendirmek için X-ışınlarını video görüntülerine dönüştüren floroskopi kullanılır. Görüntüler, röntgen makinesi ve hastanın yattığı masanın üzerinde asılı duran bir dedektör tarafından üretilir.

X-ışınları, ışık veya radyo dalgası gibi bir radyasyon türüdür. X-ışınları vücut dahil çoğu nesneden geçer. Bir X-ışını makinesi, incelenen vücut bölümüne hedeflendiğinde, vücuttan geçen küçük bir radyasyon patlaması üretir ve görüntüyü fotoğraf filmine veya özel bir dedektöre kaydeder.

İVP testinde iyot içeren kontrast madde hastanın kolundaki bir damardan enjekte edilir. Kontrast madde daha sonra böbreklerde, üreterlerde ve mesanede toplanarak röntgen görüntülerinde parlak ve beyaz görünümleri keskin bir şekilde tanımlar.

X-ışını görüntüleri tipik olarak elektronik bir arşivde dijital görüntüler olarak saklanır. Gerekirse bir çıktı olarak alınabilir veya CD şeklinde bir materyale kaydedilebilir. Bu saklanan görüntülere kolayca erişilebilir, tanı ve hastalık yönetimi için mevcut veya önceki röntgen görüntüleriyle karşılaştırılabilir.

İVP Nasıl Çekilir?

• İntravenöz pyelografi, ayakta tedavi bazında yapılan bir görüntüleme testidir.
• Laboratuvar teknisyeni hastaya elinden veya kolundan açılan bir damar yolu vasıtasıyla kontrast madde enjekte eder. 
• Kontrast madde kan dolaşımından böbreklere ve idrar yoluna gider.
• Teknisyen röntgen görüntülerini çekerken hasta bir masanın üzerinde yatar pozisyonda durur.
• Görüntüleme esnasında hastadan vücudunu farklı pozisyonlara döndürmesi istenebilir. 
• İşlem sırasında hatanın kıpırdamadan durması ve bulanık görüntü olasılığını en aza indirmek için birkaç saniye nefes alıp vermemesi istenebilir. 
• Teknisyen röntgen cihazını etkinleştirmek için odadaki bir duvarın arkasında yer alan bölüme geçer.
• Kontrast madde böbrekler tarafından işlenirken, böbreklerin gerçek boyutunu belirlemek ve boşalmaya başlarken idrar yolunu hareket halinde görüntülemek için bir dizi görüntüsü alınır. 
• Teknisyen, idrar yapılarını daha iyi görselleştirmek için vücudun etrafına bir sıkıştırma bandı uygulayabilir. 
• Muayene tamamlandığında, radyolog gerekli tüm görüntülerin elde edildiğini belirleyene kadar hastadan beklemesini isteyebilir.
• İVP görüntüleme testi genellikle 1 saatten daha az bir sürede tamamlanır. Böbrekleri yavaş çalışan hastalarda bu süreç 4 saate kadar uzayabilir. 

İVP Testinin Riskleri

İVP görüntüleme testinin ana riski, kontrast maddeye vücudun gösterdiği reaksiyondur. Bunun yanı sıra her 100 kişiden 3'ü ila 13'ünde şu belirtiler görülebilir:

• Yüz, boyun ve göğüs bölgesinde kızarıklık 
• Mide bulantısı
• Kusma

Bu belirtiler genellikle antihistaminiklerle (alerjik reaksiyonun etkilerini azaltan ilaçlar) ile tedavi edilir.

Çok nadir durumlarda, şu türde şiddetli reaksiyonlar meydana gelebilir:

• Nefes almada zorluk
• Düşük kan basıncı
• Ağız veya boğazda şişme
• Kalp durması

Bazı hastaların kontrast maddeye diğerlerinden daha fazla tepki verme olasılığı yüksektir. İVP ile ilişkili risk faktörleri şunlardır:

• Alerjik reaksiyon geçmişi (kurdeşen, astım, saman nezlesi, vb.)
• Konjestif kalp yetmezliği
• Diyabet 

Bu gibi durumlarda muayeneden önce hastaya antihistaminikler veya steroidler verilebilir. Bu tür ilaçlar, X-ışını kontrast maddesine reaksiyonu azaltır. Ayrıca iyonik olmayan kontrast maddesinin kullanımı, İVP çekimi zararlarını minimum seviyeye çekebilir.