Jackknife

Jackknife Nedir? 

Jackknife, bir ameliyathane pozisyonudur. İngilizce “çakı” anlamı taşıyan jackknife pozisyonun bir diğer adı ise Kraske pozisyonu olarak bilinmektedir. Tıpta hastalara verilen pozisyonlarla dolaşım, solunum ve reflekslerini uyaran cerrahi müdahale ve tedavilere uygun vücut şekli verilmesi amaçlanmaktadır. Hastalara farklı pozisyonların verildiği alanlardan birisi de ameliyathanelerdir ve böylelikle ameliyat esnasında yapılan cerrahi girişim, bölgesel anestezinin yapılması, aspirasyonun önlenmesi ve anestezinin düzeyinin kontrol edilmesinin kolaylaşması sağlanmaktadır.  

Hastalara verilen pozisyonlardan biri de jackknife pozisyonudur. Jackknife hareketi, hastaların yüzüstü yani yüzükoyun ve bacakların kalçalardan fleksiyon yapmış şekilde yatış pozisyonu şeklinde açıklanmaktadır. Harekette yapılan fleksiyon sırasında bacaklar kalça bölgesinden öne yani aşağı doğru bükülü şekilde durmaktadır.  

Jackknife Pozisyonu Nasıl Yapılır? 

Jackknife pozisyonu hastalara anestezinin etkisi altındayken uygulanmaktadır. Hastalara jackknife pozisyonu şu şekilde verilmektedir; 

• Hastaya jackknife hareketi yaptırılmadan önce sırtüstü pozisyondayken anestezi verilerek uyutulur. 
• Uyutulan hasta çevrilir ve yüzüstü yatırılır. 
• Kalçalar masanın ortasına gelecek şekilde yerleştirilir. 
• Bacaklar masanın ortasından kırılmış şekli verilir. Bu şekle fleksiyon denilmektedir. 
• Hastanın kolları bükülü, kollar ameliyathane masasının kol kısmına yerleştirilir. Bu sırada avuç içleri aşağı bakacak şekilde konumlandırılır. 
• Bu aşamadan kollar bileklerden masaya emniyet kemeri ile bağlanmaktadır. 
• Hastanın göğsü kaldırılır ve altına rulo bir minder konulur. 
• Hastanın baş kısmı yana doğru çevrilir ve yastık ya da simit kullanılarak desteklenir. 
• Ayakların altına yastık konularak desteklenir. 
• Sonrasında bir emniyet kemeri de diz altından bağlanır. 
• Bacakların bağlanması ile kalçaların yüksekte kalması için masanın bacak bölümüne gerekli olan eğim verilir. 
• Jackknife pozisyonu sırasında baş ve ayaklara venöz kan birikimi olacağı için yatay pozisyona geçirilirken yavaş ve dikkatli hareket edilir. 

Jackknife Pozisyonu Verilirken Kullanılan Araçlar

Ameliyathanede hastalara pozisyon verilirken birtakım araçlardan destek alınmaktadır. Bu sayede hastalara güvenli bir şekilde istenilen pozisyon verilmektedir. Jackknife pozisyonu verilen hastalarda kullanılan medikal araçlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Ameliyat Masası: Ameliyat masası, kumanda ve ayak pedalıyla hareket ettirilebilir. Ameliyathane masaları hastaların; baş, bel ve ayak kısımlarına ayrı ayrı gerekli olan açı ve pozisyonun verilebilmesi için kullanılmaktadır. Bu masa istenilen hızda açılıp yükseltilmektedir. 
• Kol Tahtası: Kol tahtası, hastaların kolunun yerleştirildiği kısımdır. Kol tahtasının üzerinde kol desteğinin bulunduğu bir kısım bulunmaktadır. Bu kısımda hastaların kolları kemerle sabitlenmektedir.  
• Anestezi Çerçevesi: Anestezi çerçevesi ile ameliyat sırasında anestezi ekibi, hastanın yüzünü bu araç sayesinde görebilmektedir. Anestezi çerçevesi, madeni bir çubuk yardımıyla hastalara giydirilen steril önlüğe tutturulmaktadır.
• Vücut Desteği: Vücut desteği masanın kenarında bulunmaktadır. Vücudun desteklenmesi için kullanılan aksesuarlara verilen isimdir. 
• Omuz Desteği: Omuz desteği ile hastaların masadan kayması önlenmektedir. 
• Diz Desteği: Hastaların dizlerine gerekli olan açı ve pozisyonun verilmesi diz desteği ile sağlanmaktadır. 

Jackknife Pozisyonu Neden Uygulanır?

Ameliyat sırasında hastalara belirli yararların sağlanması amacıyla verilmektedir. Jackknife pozisyonu ve ameliyat sırasında hastalara verilen tüm pozisyonlar şu nedenlerle uygulanmaktadır;  

• Verilen pozisyon, öncelikli olarak cerrahi müdahalenin bölgeye olan yaklaşımını kolaylaştırır.
• Cerrahi müdahale sırasında kanamayı azaltmak,
• Bölgesel yani lokal anestezi yapmak,
• Lokal anestezinin düzeyinin kontrol edilmesi,
• Hastaların normal solunumlarını gerçekleştirmesini ve sürmesini sağlamak,
• Mide içeriği nedeniyle oluşacak aspirasyon riskinin önüne geçmek,
• Hastanın uzman hekim tarafından takip edilmesini kolaylaştırmak,
• Kan basıncını gerekli olan seviyede tutabilmek 

Jackknife Pozisyonu Riskleri 

Ameliyat sırasında hastalara verilen pozisyonların birtakım riskleri bulunmaktadır. Bu pozisyonlar faydalarının yanında bazı olumsuzlukları da beraberinde getirebilmektedir. Jackknife pozisyonu riskleri şu şekildedir;  

• Solunum sisteminin etkilenmesi
• Dolaşım sisteminin etkilenmesi
• Sinir yaralanmaları 
• Vücudun çeşitli bölgelerinde yaralanmalar 

Bu risk faktörlerinin ortaya çıkmaması için, hastaya pozisyon veren uzman oldukça dikkatli davranmaktadır. Ameliyat sırasında verilen diğer pozisyonlar gibi jackknife hareketi de cerrahi müdahalenin en iyi ve sorunsuz bir şekilde yapılabilmesi için gerekli görülmektedir.  

Jackknife Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uzmanın hastalara uygun pozisyonu verirken dikkat etmesi gereken birtakım önemli noktalar bulunmaktadır. Jackknife yapılırken dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir; 

• Ameliyat pozisyonunun nasıl olması gerektiğine uzman hekim, anestezi yöntemine göre karar vermektedir. 
• Uzman hekim; hastanın yaşı, kilosu boyu ve var olan hastalıklarına göre doğru pozisyonu belirlemektedir. 
•  Hastalar ameliyathane masasına alınırken ve pozisyon verilirken, travma ve komplikasyonların ortaya çıkmaması için güvenlik tedbirleri alınmaktadır. 
• Anestezi doktorunun onayı olmadığı takdirde hastaları kimse hareket ettirmemektedir. 
• Hastaların başı doğal pozisyonunda bırakılmaktadır. 
• Havayolu ve serebral dolaşımın sağlanması için keskin hareketler yapılmamaktadır. 
• Hastaların dolaşım ve solunum sistemlerini etkileyecek pozisyonlar verilmemektedir. 
• Beyin ve omurilik haricindeki sinirlere bası olmayacak şekilde pozisyonu verilmektedir. 
• Cerrahi müdahale sırasında hastaların cilt bütünlüğü korunmaktadır. 
• Ameliyat için hastalara takılan kateter, intravenöz sıvıları ve monitörlerin görüntülenmesini engellememektedir.