Karın Ameliyatı Nedir?

Karın ameliyatı mide, safra kesesi, apandisit, ince bağırsak, kolon, pankreas, karaciğer ve dalak olmak üzere karın bölgesindeki organları etkileyen durumları teşhis veya tedavi etmek için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Yaralanma, travma veya ağrı gibi çeşitli nedenlerle karın ameliyatına gerek duyulabilir. Karın ameliyatı, açık ve laparoskopik olmak üzere iki farklı şekilde ele alınmaktadır. Hastanın durumuna ve operasyonun gerekliliğine göre hangi tür prosedürün uygulanacağına cerrah karar vermektedir.

Karın Ameliyatı Gerektirebilecek Belirtiler

• Kalıcı mide ve karın ağrısı
• Sık mide ekşimesi, bulantı ve kusma
• Anormal dışkı ve şişkinlik
• Aşırı kilo kaybı
• Mide bölgesinde veya sağ karın bölgesinde (hipokondriyum) ağrı veya rahatsızlık

Karın Ameliyatını Gerektiren Hastalıklar

• Karın organlarında kitle veya kanser
• Pelvik veya karın bölgesinde ağrı
• Karın zarı iltihabı
• Apandisit iltihabı
• Pankreas iltihabı
• Divertikülit (bağırsak iltihabı)
• Bağırsak delinmesi
• Ektopik gebelik (rahim dışında meydana gelen gebelik)
• İç kanama
• Travma nedeniyle bir organda oluşan hasar
• Karında apse veya enfeksiyon
• Yumurtalık kanseri
• Fallop tüplerinin tıkanması veya diğer kısırlık nedenleri
• Endometriozis (çikolata kisti)
• Safra taşları
• Karında yara dokusu veya yapışıklıklar
• Sezaryen doğum

En Yaygın Karın Ameliyatı Prosedürleri

Apandisit Ameliyatı (Apendektomi)

• Apandisit ameliyatı cerrahi bir prosedürdür ve genel anestezi altında yapılır.
• Apandistin ciddiyeti ve hastanın tıbbi geçmişine bağlı olarak açık veya laparoskopik apandisit ameliyatı yapılabilir.
• Açık apandisit ameliyatında karnın sağ alt tarafından bir kesi açılarak, apandisit çıkarılır ve yara dikişlerle kapatılır.
• Daha çok apandisit patladığında başvurulan bir yöntemdir. Böylece karın boşluğunun temizlenmesi sağlanır. Ayrıca daha önce karın ameliyatı geçiren hastalarda da açık apandisit ameliyatı tercih edilmektedir.
• Laparoskopik apandisit ameliyatı ise karın bölgesinden birkaç küçük kesiden apandiste erişilerek yapılan bir tedavi yöntemidir.
• Laparoskopik yöntem özellikle yaşlı yetişkinler ve fazla kilolu kişiler için tercih edilmektedir.
• Apandisit, vücutta herhangi bir hayati fonksiyonu bulunmayan küçük bir kesedir. Kalın bağırsağa yakındır ve bazen dışkı, bakteri veya diğer bulaşıcı materyallerin birikmesiyle apandisit iltihaplanabilir veya şişebilir.
• Enfekte olması halinde apandistin ameliyat ile çıkarılması önerilir. Aksi halde apandisitin patlaması ve yırtılması halinde enfeksiyon karın boşluğuna girerek daha ciddi sorunlara neden olabilir.
• Apandisit genellikle göbek deliği bölgesinde karın ağrısına neden olur. Hastada iştah kaybı, ishal, ateş, sık idrara çıkma, mide bulantısı, kusma ve ağrılı idrara çıkma gibi belirtiler gösterir.

Safra Kesesi Ameliyatı (Kolesistektomi)

• Safra kesesi ameliyatı, karaciğerin altındaki göğüs ve kalçalar arasındaki sağ üst karın bölgesinde yer alan, küçük armut biçimli bir organ olan safra kesesini çıkarmak için yapılan bir cerrahi prosedürdür.
• Safra kesesi, karaciğerde üretilen bir sindirim sıvısı olan safrayı toplar ve depolar. Safra taşlarından dolayı safra akışını engelleyen bir problem olduğunda safra kesesi ameliyatı gerekebilir.
• Ameliyatı gerektiren durumlar arasında; karnın sağ üst kısmından ortasına doğru yayılan ağrı, ateş, mide bulantısı, şişkinlik, sarılık ve safra kanalı tıkanıklığı yer alır.
• Ameliyat genellikle laparoskopik yöntemlerle yapılır.
• Laparoskop cihazı ile görmeyi zorlaştıran bir bölüm veya daha önce geçirilen ameliyattan dolayı büyük yara izi olması gibi durumlarda ise açık safra kesesi ameliyatı ihtiyaç duyulabilir.
• Safra kesesi vücudun yağları parçalamasına yardımcı olmak için safra üretir. Karaciğerin ürettiği fazla safrayı depolar.
• Alınması halinde safra kesesi olmadan da normal sindirim mümkündür. Bu durumda besinlerin ince bağırsağa ulaşımı safra ile sağlanacak ancak depolama görevi göremeyecektir.  

Fıtık Ameliyatı

• Fıtık, bir iç organın veya vücudun bir kısmının, olmaması gereken bir alana çıkıntı yapması durumunda ortaya çıkar. En sık görülen fıtıklar karın bölgesinde meydana gelir.
• Bağırsağın küçük bir kısmı veya bir parça yağ, karın kas duvarındaki zayıf bir bölgeden geçer. Bu, karın derisinin altında genellikle kasık veya göbek yakınında anormal bir çıkıntıya neden olur.
• Fıtıklar ağrıya ve baskıya neden olabilir veya ağrısız bir yumru olarak görünebilirler. Çoğu fıtık zamanla büyür ve kendiliğinden tamamen düzelmez. Bu durumda hastanın fıtık ameliyatı olması gerekebilir.
• Fıtık ameliyatı, laparoskopik veya açık ameliyat olmak üzere iki farklı prosedürle yapılabilir. Obezite, kalın yara dokusu veya operasyon sırasında organları görme sorunları ve kanama sorunları açık fıtık ameliyatını gerektirebilir.

Bağırsak Rezeksiyonu 

• Bağırsak rezeksiyonu; kalın bağırsak, ince bağırsak veya her ikisinin bir kısmını çıkarmak amacıyla yapılan ameliyattır.
• Bağırsaklara yayılan kanser semptomlarını tedavi etmek veya hafifletmek için yapılabilir. Ayrıca bağırsakta yırtık veya delik olması, iltihaplı bağırsak hastalığı ve crohn hastalığı (ağızdan makata kadar vücudun herhangi bir yerinde oluşabilen iltihabi bir hastalık) gibi nedenlerle de bağırsak rezeksiyonu yapılabilir.
• Açık teknik veya laparoskopik teknik tercih edilebilir. Ameliyatın türünü hastalığın yeri ve boyutu, hastanın genel sağlık durumu, doktorun uzmanlığı ve deneyimi belirleyebilir.
• Bağırsak rezeksiyonundan sonra tam olarak iyileşme 2 ayı bulabilir.

Karın Ameliyatı Öncesi Hazırlık

• Ameliyatın gerekli olup olmadığına karar vermek için kan, röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve MRI gibi çeşitli tanısal testler yapılır.
• Cerrahi müdahalenin gerekli görülmesi halinde düzenli kullanılan reçeteli veya reçetesiz ilaç bilgisi hekim ile paylaşılmalıdır.
• Alkol veya sigara kullanımı hakkında hekim bilgilendirilmelidir.
• Ameliyattan en az 8 saat önce yemek yenilmemeli ve içecek içilmemelidir.
• Hastanın karın bölgesi ameliyattan önce tıraş edilmelidir. Duştan sonra herhangi bir cilt ürünü kullanılmamalıdır.
• Ameliyattan önce bağırsak boşaltımına yardımcı olmak için bazı ilaçlar kullanılması gerekebilir.
• Anestezi uzmanı tarafından alerji testi uygulanabilir.

Karın Ameliyatı Yöntemleri

Açık Karın Ameliyatı (Laparotomi)

• Açık karın ameliyatı, keşif laparotomisi olarak da bilinmektedir.
• Karna atılan büyük kesi, bölgenin doğrudan görünmesini ve organların incelenmesini mümkün hale getirir. Kesinin boyutu ve yeri hastanın sağlık sorununa bağlı olarak değişir.
• Açık karın ameliyatı; konservatif yöntemlerin (koruyucu, yakından takip veya ilaç tedavisi) etkisiz kaldığı durumlarda, semptomlar doğrultusunda yapılan testlere rağmen rahatsızlığın sebebi net olmadığında veya acil müdahale gerektiren, yaşamı tehdit eden hastalıklar için tercih edilir.
• Hem planlı hem de plansız olarak gerçekleştirilebilir. Ameliyatın planlanması kapsamlı bir tıbbi muayeneden sonra bireysel olarak yapılır.
• Prosedür daha çok karın ağrısının nedenini araştırmak veya karından bir yaralanma geçirilmesi (trafik kazası, bıçak veya ateşli silah yaralanması gibi) halinde tercih edilmektedir.
• Prosedür sindirim sistemi ve boşaltım organlarının yakından incelenmesi için de gerekli olabilir.
• Keşif laparotominin yapılmasındaki asıl neden; hastalıklı, yaralı veya anormal büyüme içeren karın ve pelvik organları, dokuları doğrudan araştırmak ve hastada görülen semptomlarının arkasındaki nedeni belirlemektir.
• Bazı durumlarda ise doku biyopsisi veya alta yatan sorunun tedavisi de ameliyat sırasında yapılır.

Laparoskopik Karın Ameliyatı

• Açık karın ameliyatı yöntemi olan laparotomiye alternatif bir ameliyat türüdür.
• Karın duvarını organlardan uzaklaştırmak ve böylelikle çalışılacak daha geniş bir alan oluşturmak için karın boşluğuna karbondioksit gazı geçirilir.
• Laparoskopide atılan kesiler daha küçüktür.
• Cerrah kesilerden birinin içinden bir laparoskop yerleştirir.
• Laparoskop kaydettiği görüntüleri büyük bir monitöre yansıtan, cerrahın uzun bir kesi yapmak zorunda kalmadan vücudun içini görmesini sağlayan küçük bir kameradır.
• Bu yöntem ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi diğer teşhis prosedürlerinin sorunu teşhis edemediği durumlarda tercih edilir.
• Daha az riskler barındırması, hızlı sürede iyileşmeye imkan tanıması ve hastanede kalış süresini azaltması gibi nedenlerden dolayı açık karın ameliyatına göre daha sık tercih edilen bir yöntemdir.
• Karın ameliyatı sonrası fıtık nüksetme oranı, deneyimli bir cerrah tarafından yapıldığında çok düşüktür.

Karın Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Açık Karın Ameliyatı Nasıl Yapılır?

• Karın ameliyatı genel anestezi altında yapılan bir prosedürdür. Bu sayede hastanın kasları tamamen gevşer ve bu durum ameliyatı daha güvenli hale getirir.
• Cilde bir kesi atılır. Kesi ameliyatın ihtiyaçlarına göre medyan (hastanın orta hattından aşağıya doğru dikey), paramedian (karnın herhangi bir bölgesinde orta hatta yakın ve dikey), enine, T şeklinde veya kavisli olabilir.
• Açılan kesiden cerrah, hastalık veya travmayı keşfetmek için karın boşluğuna ulaşır.
• Karnın organları enfeksiyon, iltihaplanma, perforasyon (sindirim sisteminin delinmesi), anormal büyüme veya diğer nedenlerle incelenir. İnceleme sırasında kan, safra veya diğer sıvılarında hastalığa veya yaralanmaya neden olabilecek bir sorun olmadığı da kontrol edilir.
• Hastalık nedeni bulunursa cerrah yarayı kapatmadan önce hastayı tedavi edebilir veya keşiften sonra yeni bir cerrahi tedaviye ihtiyaç duyabilir. Örneğin; kanserli bir hücreden şüpheleniliyorsa öncelikle mikroskobik inceleme için anormal hücreden biyopsi alınabilir.
• Keşif veya prosedür tamamlandıktan sonra organlar ve ilgili yapılar normal pozisyonlarına döndürülür ve kesi dikilerek kapatılır.

Laparoskopi Nasıl Yapılır?

• Laparoskopik ameliyat genel veya lokal anestezi altında yapılabilir.
• Uygulama sırasında cerrah göbek deliği altına bir kesi açar ve ardından kanül adı verilen küçük bir tüp yerleştirir. Kanül, karnı karbondioksit gazı ile şişirmek amacıyla kullanılır. Bu gaz, cerrahın karın organlarını daha net görmesini sağlar.
• Karın karbondioksit gazı ile şişirildikten sonra cerrah laparoskobu kesiden sokar. Laparoskoba takılı kamera, görüntüleri bir ekranda göstererek organların gerçek zamanlı olarak görüntülenmesini sağlar.
• Kesilerin sayısı ve boyutu hastanın bulgularına bağlı olarak belirlenir. Genel olarak her biri 1-2 cm uzunluğunda 1 ila 4 kesi açılmaktadır. Bu kesilerden cerrahi aletlerle teşhis veya tedavi yapılmaktadır.
• İşlem sonrası gaz karında dışarı atılır, kesiler dikişlerle veya cerrahi bantla kapatılır ve pansuman yapılır.

Karın Ameliyatı Riskleri

Karın ameliyatı sonrası hastada görülmesi muhtemel bazı riskler şu şekilde sıralanabilir:

• Kanama
• Hırıltılı solunum veya boğaz ağrısı (anesteziden kaynaklanan sorunlar)
• Ameliyat yerinde veya pelvikte enfeksiyon
• Kanda pıhtılanma
• Organlarda hasar
• Karın ameliyatı sonrası fıtık
• Cerrahın kesi yaptığı yerde yara izi

Aşağıdaki karın ameliyatı komplikasyonları nadiren gelişir ancak görülmesi halinde doktor ile iletişime geçilmelidir:

• Zamanla daha yoğun hale gelen karın ağrısı
• Kesi yerlerinde kızarıklık ve karın ameliyatı sonrası şişme
• Karın şişmesi
• İki günden fazla süren ishal veya kabızlık
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Kalıcı öksürük
• Baş dönmesi, bayılma
• İdrara çıkarken ağrı
• Kanlı veya siyah katranlı dışkı
• Bacak ağrısı veya şişlik

Karın Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Hasta kendine geldiğinde kısa süreli de olsa yürütülmelidir. Erken yürüme kan pıhtılaşması ve göğüs enfeksiyonları riskini azaltmada önemlidir.
• Ameliyatın kapsamına bağlı olarak hastanın hastanede kalma süresi 5 ila 10 gün arasında değişebilir.
• Ameliyattan sonraki birkaç gün sıvı gıdalarla beslenmek gerekebilir.
• Gerek duyulması halinde hasta, derin nefes alma ve bacak egzersizleri programlarına dahil edilebilir.
• Doktorun belirttiği tarihten önce duş alınmamalı, banyo yapılmamalıdır. Kesi bölgesi temiz ve kuru tutulmalıdır.
• Karın ameliyatı sonrası ilk altı hafta 2,5 kilogramdan fazla ağırlık kaldırılmaması yani kesiyi gerecek herhangi bir faaliyetten, cinsel birliktelikten ve yüzme gibi sporlardan uzak durulması gerekir.