Kemik Metastazı Tedavi

Kemik Metastazı Tanısı

Kemik metastazı olan kanser hastalarında tanı, hastanın şikayetleri, bazı laboratuar testleri ve görüntüleme yöntemleri ile konur. Hastanın yaşam kalitesini arttırmak için kemik metastazının erken teşhisi önemlidir, tedavide hayatta kalım süresini uzatmak amaçlanır.

• Hastanın öyküsü: kanser hastalarında alınan öykü ile, ağrıların şiddeti, ne zaman başladığı, lokalizasyonu, hareket veya dinlenme ile azalıp azalmadığı, ağrıya eşlik eden diğer şikayetleri detaylı bir şekilde not edilir.
• Fizik muayene: fizik muayene ile ağrı bölgesinde gözle görülebilir patolojik değişimler varsa incelenebilir. Hastanın varsa tarif ettiği hareket kısıtlılığı gibi hareket bozuklukları incelenebilir. Sinir basısına bağlı olarak nörolojik bulgular araştırılabilir.
• Görüntüleme yöntemleri: röntgen, MRI, BT, kemik sintigrafisi gibi görüntüleme yöntemleri ile kemiklerdeki harabiyet, tutulum görülebilir. Kanserin kemikte hangi kısmı tuttuğu cerrahi tedaviyi belirler. Kanserin, çevre dokulara girişim yapıp yapmadığı bakılabilir. Kemiklerde meydana gelen yıkım incelenebilir.
• MRI ve BT: Radyografik incelemede tümörden şüphelendiren kitle gözlendiği zaman mutlaka daha detaylı görüntüleme sağlayan MRI ve BT görüntüleme yöntemlerinden faydalanılması gerekir. Bu yöntemler ile kemik iliği detaylı şekilde gözlenebilir ve çevre dokuyla tümörün ilişkisi, girişim yapıp yapmadığına bakılabilir.
• Kemik sintigrafisi: kemik sintigrafisi kemiklerdeki harabiyeti gösterme açısından diğer görüntüleme yöntemlerinden daha duyarlı bir yöntemdir. Bu nedenle kemik sintigrafisinden yararlanılır. Tümörün kemikte meydana getirdiği harabiyet tespit edilir.
• Serum analizi: hastadan alınan kan, biyokimya laboratuarında incelenir. Tümör belirteçlerinden olan CEA nın yüksek bulunması, metastazı düşündürür fakat kemik metastazı için spesifik bir belirteç değildir. CA 19-9, CA 27-29 gibi belirteçler de metastaz varlığında yüksek bulunur  fakat kemik metastazı için spesifik değildir. Yine hastalardan alınan kanda yapılan kan analizi ile kanda kalsiyum yüksekliği varlığı kemiklerde yıkıma işaret eder.
• Biyopsi: görüntüleme yöntemleri ile tümörün bulunduğu kemik bölümünden parça alınır ve patoloji laboratuarında incelenir. Kemikte, kanserin primer mi yani metastaz olmadan kemiğin kendisinden gelişen bir kanser mi yoksa metastatik bir kanser mi olduğu araştırılır.

Kemik Metastazı Tedavisi

Kemiğe metastaz gösteren kanserler son evrededir ve tedavisi olmayan evreye geçiş yapmıştır. Kanser hastalarında kemiğe metastaz, ne yazık ki tedavi edilemeyen bir durumdur. Yapılan tedavi ile ağrıların azaltılması, patolojik kemik kırığı gelişmesini önlemek, kemik fonksiyonlarını iyileştirmek, yıkımı azaltmak, hastaların yaşam kalitesini yükseltmek ve yaşam süresini uzatmaktır. Metastatik kemik kanserlerinde kemiklerde patolojik kırık geliştikten sonra hayatta kalma süresi azalmakla beraber ortalama 19 aydır.

• Radyoterapi: kemik metastazında ilk tedavi tercihi radyoterapidir. Radyoterapi ile kanser hücrelerinin fonksiyonlarının bozulması amaçlanır. Aynı zamanda osteoblast aktivitesini arttırarak yeni kemik yapımı desteklenir, kemiklerde ağrı azaltılır ve kanser hücrelerinin yayılımı önlenerek yaşam süresi uzatılır.
• Kemoterapi: radyoterapi ile birlikte kemoterapi ile tedavi desteklenebilir. Hastalarda, kanser hücrelerinin yayılmasını önlemek çok önemlidir. Bu nedenle uygun kombinasyonlarla kemoterapi veya radyoterapi ya da her ikisi birden tercih edilebilir.
• Radyonüklid tedavi: kemoterapi ve radyoterapiye yanıt vermeyen kemik metastazlı hastalarda radyofarmasötikler denenebilir. samarium-153, strontium-89, rhenium-186 etidronat radyofarmasötik olarak kullanılan ajanlar arasındadır. Radyonüklid tedavi ile tek seferde bütün metastatik kemik bölgeleri tedavi edilebilir. Radyonüklit tedavi yöntemi direkt metastaz odağına hedeflidir ve radyoterapi kadar etkili bir yöntemdir.
• Analjezikler: kemik metastazı gelişmiş kanser hastalarında hayat fonksiyonlarını iyileştirmek için ağrı yönetimi oldukça önemlidir. Uygun analjezik ilaçlarla ağrının ortadan kaldırılması hedeflenir. parasetamol ve NSAİ ilaçlar hafif ağrılarda yeterli olabilir. Fakat şiddetli ağrılarda ağrının şiddetine göre zayıf ve kuvvetli opiyoitler kullanılarak ağrının geçmesi hedeflenir. morfin, kodein, meperidin, fentanil, eroin, normeperidin, propoxifen gibi ilaçlar şiddetli ağrılarda tercih edilir.
• Cerrahi: radyoterapiye yanıt alınamayan hastalarda ve kemik kırığı riskinin fazla olduğu durumlarda cerrahi yöntem ile patolojik kısım çıkarılarak kemik rahatlatılabilir. Yine kemiklerde kırıkları önlemek ve kemiklerin stabil kalmasını sağlamak için açılan kemiğe çubuk, vida, kafes gibi sabitleyici cihazlar yerleştirilebilir.
• Kemik çimentolama: kemiği  stabil tutmak, kırıkları önlemek ve ağrıyı hafifletmek amacıyla polimetil metakrilat ile, kemikler üzerine kemik çimento veya tutkal enjeksiyonları yapma yöntemidir. Bu yöntem ile kemikler sabitlenir.

Kemik Metastazı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Kemik metastazları, kanserin ileri derecede olduğunu gösterir ve tedavi ile şikayetlerin azaltılması, hastanın hayatta kalma süresinin uzatılması amaçlanır. Kemik metastazı gelişen kanser hastalarında ağrılar çok şiddetlidir ve hastalar ajite durumdadırlar. Destek tedavi ile şikayetler ortadan kaldırılmalıdır. Kalan zaman içerisinde hastanın yaşam kalitesi mümkün olduğunca en üst seviyede tutulmalıdır. Kemik metastazı gelişen kanser hastalarında tedavi devam edilmez ve bırakılırsa yaşam süresi kısalır ve şikayetler hastaya son derece rahatsızlık verir. Bu nedenle tedavi ne olursa olsun aksatılmamalı ve kalan yaşam süresinde yaşam kalitesi arttırılmalı ve yaşam süresi uzatılmalıdır.

Çocuklarda Kemik Metastazı

Çocuklarda kemik metastazı çok nadir görülen bir durumdur. Genelde çocukluk çağı kanser olgularını %60-70 i erken teşhis ve tedaviye uyum ile iyi yanıt veren olgular oluşturur. Kemik metastazı, yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da bazen taramalarda rastlanmakla birlikte ağrılar oluşturarak kendini belli edebilir. kemik metastazı tedavisi ile sağ kalım süresi uzatılır ve hastalarda şikayetler en aza indirilir.

Hamilelikte Kemik Metastazı

Gebelik döneminde kanser durumları sık rastlanmaz. Gebelik yaşının ileri olması ve çeşitli genetik yatkınlıklar kanser riskini arttırabilir. Gebelik döneminde kanser teşhisi alan kadınların gebelikten dolayı tedavileri de güç olmaktadır. Radyoterapi ve kemoterapi bebek gelişimini etkilemekte ve anne adayının gebeliğe son vermesi gerekebilmektedir.Gebelik döneminde kanser vakaları bazen hormonal değişimlerden dolayı belirti vermez ve ilerleyebilir. Metastaz çok sık rastlanmaz ancak gözden kaçan kanser olgularında kanserin ileri evrelerde ve metastaz yapmış bir şekilde teşhisi mümkündür. Gebelik düşünen kadınların bu nedenle gebelik öncesi taramalarını yaptırması ve gebeliği buna göre planlamaları gerekmektedir.