Kıkırdak delimi, özellikle eklem kıkırdağı hasarlarında uygulanan cerrahi bir yöntemdir. Bu teknik, osteoartrit veya travma sonrası kıkırdak kaybı yaşayan hastalarda ağrıyı azaltmak ve iyileşmeyi desteklemek amacıyla kullanılır. Kıkırdak dokusunun kendini yenileme kapasitesinin sınırlı olması, bu tür müdahalelerin önemini artırır. İşte kıkırdak delimi hakkında merak edilenler:
Kıkırdak Delimi Nedir?
Kıkırdak delimi (mikrokırık cerrahisi), hasarlı kıkırdak bölgesine küçük delikler açılarak kemik iliğindeki kök hücrelerin bölgeye ulaşmasını sağlamayı hedefleyen bir prosedürdür. Bu hücreler, kıkırdak benzeri bir doku oluşturarak eklem fonksiyonlarını iyileştirir. Genellikle diz ekleminde uygulanmakla birlikte, kalça ve ayak bileği gibi diğer eklemlere de yapılabilir.
Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
- Grade 3-4 seviyesinde kıkırdak aşınması (kıkırdakta tam kat kayıp)
- Osteoartritin erken evreleri
- Travma sonrası lokal kıkırdak defektleri
- Diğer tedavilere (kortizon enjeksiyonu, fizik tedavi) yanıt alınamayan hastalar
Belirtiler ve Teşhis Yöntemleri
Kıkırdak hasarında görülen başlıca belirtiler şunlardır:
- Eklem hareketleri sırasında şiddetli ağrı
- Eklemde şişlik ve sertlik
- Merdiven inip çıkarken zorlanma
- Eklemden gelen çıtırtı sesleri (krepitasyon)
Teşhis için fizik muayene, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve artroskopi kullanılır. MRG, kıkırdak kalınlığını ve hasarın boyutunu net şekilde gösterir.
Kıkırdak Delimi Nasıl Uygulanır?
- Artroskopik Girişim: Eklem içine küçük bir kamera (artroskop) ve cerrahi aletler yerleştirilir.
- Hasarın Temizlenmesi: Yıpranmış kıkırdak dokusu çıkarılarak sağlam doku korunur.
- Delik Açma İşlemi: Özel bir mikrokırık çakısıyla kemik yüzeyine 3-4 mm derinliğinde delikler açılır.
- İyileşme Süreci: Açılan deliklerden sızan kemik iliği hücreleri, 6-12 ay içinde fibrokartilaj dokusu oluşturur.
İyileşme ve Rehabilitasyon
Ameliyat sonrası ilk 6 hafta koltuk değneği kullanımı önerilir. Fizik tedavi programı, eklem hareket açıklığını korumak ve kas gücünü artırmak için kritiktir. Ağrıyı azaltmak amacıyla NSAİİ ilaçlar (ibuprofen) reçete edilebilir. Tam iyileşme süresi 3-6 ay arasında değişir.
Avantajları ve Riskleri
- Avantajlar: Minimal invaziv bir yöntem olması, hastanede yatış süresinin kısa olması (genellikle aynı gün taburcu).
- Riskler: Enfeksiyon, kanama, pıhtı oluşumu veya fibrokartilaj dokusunun yeterince dayanıklı olmaması.
Alternatif Tedaviler
- PRP Tedavisi: Platelet zengin plazma enjeksiyonlarıyla dokuda iyileşme uyarılır.
- Kök Hücre Nakli: Kemik iliği veya yağ dokusundan alınan kök hücreler hasarlı bölgeye enjekte edilir.
- Kıkırdak Nakli (MOSAİKPLASTİ): Sağlam kıkırdak dokusunun hasarlı bölgeye aktarılması.
Korunma ve Öneriler
- Düzenli düşük etkili egzersizler (yüzme, bisiklet) eklem sağlığını korur.
- Fazla kilolar, eklemlere binen yükü artırdığı için ideal kilo korunmalı.
- Glukozamin ve kondroitin takviyeleri, kıkırdak dokusunu destekleyebilir.