Kineziterapi Nedir?

Türkçe karşılığı hareket etmek olan Yunanca "kinein" kelimesinden türetilen kineziterapi, hareketle tedavi anlamına gelir. Vücudun bir bütün olarak optimal işleyişini sağlamak için hareketin iyileştirici özelliğini kullanan bir tamamlayıcı tedavi yöntemidir. Kineziterapi (bir diğer ismiyle kinesiyoloji), vücudun yapısal, duygusal ve kimyasal dengesizliklerini belirlemek, iyileştirme ihtiyaçlarını saptamak ve vücut enerjisini dengelemek için kas testinin kullanılması olarak tanımlanır.

Profesyonel kineziterapi uygulamaları, dünyadaki enerji tıbbının yeni sınırının ön safhalarında yer almaktadır. Enerji ve vücut işleyişini değerlendirmek üzere Çin tıbbının ilkeleriyle kas takibini birleştiren; sağlığı, canlılığı ve zindeliği sağlamak amacıyla uygulanan bir dizi iyileştirme tekniklerini kapsar. Enerji dengeleme bilimidir, anatomi ve fizyoloji çalışmalarına dayanır.

Kineziterapi Uygulamalarının Özellikleri

Modern tamamlayıcı tedaviler ve doğal terapiler arasında tüm vücudu içerisine alan en kapsamlı fizyoterapi uygulamalarındandır. Vücuttaki stres ve dengesizliğin izleyicisi olarak kasları kullanan kineziterapi, bilinçli bir zihnin ulaşamadığı bilgilere erişmeye imkan sağlar. Yetişkinlerde ve çocuklarda uygulanabilir. Geleneksel tıp biliminden farklı olarak kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarının temel nedenleriyle ilgilenir. Kişiye özel hazırlanan programlar ve özel tedavi yöntemlerinin planlanması ile optimum fayda sağlanır. Kinesiyolojinin etkinliği, vücudun doğuştan gelen iyileştirici zekası ile çalışma şeklinden kaynaklanmaktadır.

Kineziterapi uygulamaları kemik sistemi, eklemler, kaslar, periferik (çevresel) sinir sistemi ve merkezi sinir sistemi gibi bileşik fizyolojik sistemler üzerinde etkili sonuçlar doğurur.

• Tıbbi rehabilitasyonun en önemli yönlerinden birisidir. 
• Vücudun ayrı ayrı bölümlerinin veya tüm vücudun sistematik hareketlerinin kullanımı ile ilgilenir.
• Kineziterapi tedavileri, hareketli vücut sistemlerinde hasarlı fonksiyonların iyileşmesinde etkilidir.
• Tıbbi uzmanlık alanlarının birçoğunda ve bazı patolojik durumlarda önleyici tedavi olarak uygulanır.
• Deneyimli fizyoterapistler tarafından uygulanır.
• Kişiye özel yöntemlerin uygulandığı bir tamamlayıcı tedavi türüdür.

Kineziterapinin Faydaları

Stres, beslenme, öğrenme sorunları, küçük yaralanmalar, günlük yaşamda karşılaşılan diğer sorunlarla ilgili olabilecek çeşitli dengesizliklerin saptanmasını ve düzeltilmesini sağlar. Günümüzde kineziterapi uygulamaları, yalnızca kemik ve eklem sistemi rahatsızlıkları ve yaralanmalar için değil; aynı zamanda kalp ve damar hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları, nefrolojik (böbrek hastalıkları) ve nörolojik hastalıklarda da rehabilitasyonun zorunlu bir parçası haline gelmiştir.

Kineziterapi; stresi ve ağrıyı azaltmayı sağlayan, okulda, işte, evde, sporda ve ilişkilerde performansı artırmaya yardımcı olabilecek hassas kas geribildirimi ve vücut farkındalığı kullanan bir yöntemdir. Sağlığı ve zindeliği teşvik eder. Kinesiyoloji, kişinin içsel bilgiye erişmesine ve hayatındaki seçim gücünü yeniden bulmasına yardımcı olur. Bu teknikler vücuttaki enerji blokajlarını belirlemek ve düzeltmek için uygulanır.

Kineziterapinin bilinen diğer faydaları:

• Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda öğrenmeyi geliştirir.
• Spor performansını artırır.
• Alerjik ve aşırı duyarlılık reaksiyonunu tetikleyen faktörlerin belirlenmesine (örn. herhangi bir yiyecek veya kozmetik ürün) yardımcı olur. 
• Kişinin kendisiyle ve başkalarıyla daha iyi iletişim kurmasına yardımcı olur.
• Bedenin doğuştan gelen şifa enerjisine sahip olmasını sağlar.
• Kineziterapi vücutta yalnızca kaslara değil; her doku ve organa ilişkin enerji akışını sağlar. Bu enerji akışları, kasların işleyişinin test edilmesini kolaylaştırır. Dolayısıyla vücudun genel kimyasal durumunu ve duygusal dengesini korumaya yardımcı olur. 
• Bazı hastalıkların iyileşmesini kolaylaştırdığı gibi; kimi hastalıkların ilerlemesini de durdurabilir. 

Kineziterapi Uygulanan Hastalıklar 

Kineziterapi uygulamaları, çok çeşitli hastalıkların tedavisinde doğrudan ve dolaylı olarak fayda sağlamaktadır. Eklem hastalıkları, hafif yaralanmalar, şiddetli omuz ağrıları, ameliyatların iyileştirilmesi (bel, karın ve kas ameliyatları, diz kapağı operasyonları), protez uygulamaları, ameliyat sonrası rehabilitasyon tedavileri, bağ plastiği ve sebebi bilinmeyen bazı hastalıkların tedavilerinde kineziterapi teknikleri uygulanabilmektedir. Ayrıca:

• Omurga ağrıları
• Boyun ve bel bölgelerinde kireçlenme
• Çıkıklar nedeniyle oluşan eklem dengesizlikleri
• Donuk omuz problemi
• Bel fıtığı
• Skolyoz (omurga eğriliği)
• Romatoid artrit (iltihaplı romatizma)
• Ankilozan spondilit (omurga romatizması)
• Kronik sırt ağrısı gibi rahatsızlıkların tedavilerinde de etkili sonuçlar vermektedir. 

Kineziterapi Yöntemleri

Kineziterapi uygulamaları kişiye özel programlar hazırlanarak, en etkili olabilecek tekniklerin seçilmesiyle, fizyoterapistlerle birebir çalışma neticesinde fayda sağlayacak uygulamalardır. Kineziterapi egzersizleri çok çeşitli teknikleri kapsar. Bu tekniklerden herhangi birinin uygulanabileceği gibi; birden çok tekniğin bir arada uygulanması da fizyoterapist tarafından istenebilir. Birçok kineziterapi merkezi şu tekniklere yer vermektedir:

Egzersiz: Hemen hemen her tedavide uygulanan tekniktir. Bazı uygulamaların başlangıç safhası olarak da nitelendirilebilir. Egzersizler hastanın ve hastalığının durumuna göre özelleştirilebilir. Genel olarak egzersizlerin amacı, eklemlerin hareket kabiliyetini maksimize etmek ve kas kuvvetini artırmaktır. Ayrıca koordinasyonun sağlanması amaçlanmaktadır.

Grup Egzersizleri: Bu kineziterapi tekniğinde benzer hastalıklara ve şikayetlere sahip kişiler ortak bir egzersiz programına dahil olur. Kişilerin yaş ortalamaları da birbirine yakın olmalıdır. 5-15 kişi arasında uygulanabilen grup egzersizlerinde daha çok motivasyon ön plandadır. Bazı grup egzersizleri su içerisinde de uygulanabilmektedir.

Ortopedik Manuel Terapi: Kas ve iskelet sistemi sorunları neticesinde oluşan mekanik problemlerin, ağrıların ve hareket kabiliyeti bozukluklarının tedavilerinde uygulanan tıbbi tekniklerden birisidir.

Bel Okulu Eğitimi: Bel bölgesinde rahatsızlığı olanlar için uygulanan tekniklerin tümünü kapsayan eğitimler, bel okulu adı verilen tedavi merkezlerinde verilmektedir. Bireylerin mevcut hastalıklarıyla nasıl baş edeceklerini, nasıl ilerleme sağlayabileceklerini ve ne tür egzersizler uygulayabileceklerini grup seanslarında anlatan fizyoterapistler; bu programlarla aynı zamanda motivasyonun artırılmasını da amaçlamaktadır.

Nörolojik Rehabilitasyon Uygulamaları: Tıbbi uygulamalara dahil edilebilecek olan nörolojik rehabilitasyon uygulamaları, kişilerin kas kuvveti sorununa, algılama problemlerine, denge ve koordinasyon sorunlarının çözümüne yönelik teknikleri kapsar.

Ayak Tabanı Refleks Masajı: Ayak tabanında bulunan kan damarlarının her biri; farklı vücut sistemleriyle doğrudan bağlantılıdır. Bu damarların bulunduğu bölgelere yapılan refleks masajları; o bölgenin uyarılmasına ve manipülatif yöntemlerle iyileşmenin sağlanmasına yardımcı olur. Ayak tabanı refleks masajı elle yapılan bir kineziterapi tekniğidir.

Su Egzersizleri: Genellikle hareket etmekte zorlanan ve ağrıları olan bireyler için uygulanan tekniktir. Su içerisinde hareket etmek daha yavaş ve daha ağrısız olduğundan, iyileşme sürecine destek olarak bu tekniğe başvurulabilir.

Kraniosakral Terapi: Nazik ve yumuşak bir şekilde uygulanan etkili bir kineziterapi yöntemidir. Çeşitli ağrılar ve acılardan ileri seviye kronik rahatsızlıklara kadar pek çok alanda tercih edilen bir tekniktir. Kişinin kuyruk sokumundan baş bölgesine kadar belirli noktalarına hafif basınçlar yapılmak suretiyle uygulanır. Omurga eğrilikleri, migren, semptom bozuklukları, merkezi sinir sistemi hastalıkları, öğrenim bozuklukları, ortopedik bozukluklar gibi çok geniş bir hastalık yelpazesini kapsar.

Ev Programları: Ev programları kineziterapi uygulamalarının düzenli olarak yapılması gerektiği durumda, fizyoterapist tarafından kişiye özel olarak önerilen bazı teknikleri kapsar. Kişi günlük olarak hastalığına ve rahatsızlığına göre değişen çeşitli egzersiz tekniklerini uygular.

Konnektif Doku Masajı: Kineziterapi teknikleri arasında refleks sistemlerine dahil olan bir tedavi yöntemidir. Vücudun belirli noktalarında bulunan cilt derisine parmakla çekmeler yapmak suretiyle uygulan bir manipülasyon tekniğinidir.

Kineziterapi Nasıl Yapılır?

Kineziterapi uygulayıcıları (fizyoterapistler), vücut ve beyin çevresindeki enerji hareketine erişebilmek için yıllarca eğitim alırlar. Kineziterapide uygulanan egzersizler, hastanın bireysel tanısına, osteoartiküler (eklem ve kemik bileşenleri) sisteminin durumuna ve işlev bozukluklarına göre seçilir. Kişiye özel uygulanan teknikler, lokomotor sistem bozuklukları, omurga eğriliği ve duruş kusurlarında hızlı iyileşmeye izin verir. Bireysel egzersizler genellikle özel rehabilitasyon ekipmanları kullanılarak yapılır.

• Kineziterapide her seans, bireyin o andaki ihtiyaçlarına bağlı olarak benzersizdir. Seanslar tamamen giyinik olarak yapılır. Oturarak, ayakta durarak, yatarak veya bunların bir kombinasyonu şeklinde yapılabilir.
• Doktor, hastadan hastalık geçmişini ve seans için hedeflerini açıklamasını ister. Doğru kas takibini sağlamak ve beyin-vücut bağlantısını güçlendirmek için bazı özel noktalar üzerinde durur.
• Doktor, kasın tepkisini kontrol etmek için hafif bir baskı uygularken, uzuvları belirli pozisyonlara getirebilir. Bu, vücuttaki dengesizliklerin tespit edilmesine yardımcı olur. Ardından dengenin sağlanması için farklı masaj teknikleri uygular.

Omurganın tedavisinde eklemlerin bozulmuş biyomekanik işlevlerini eski haline getirmek amacıyla yumuşak dokuların hareket ettirilmesi veya manipülasyonu için özel teknikler kullanılır. Bu da ağrının hafifletilmesi, eklem hareketliliğinin artması ve iltihaplı durumların sona ermesiyle sonuçlanır.

Rehabilitasyonda kullanılan en son tedavi yöntemlerinden birisi kinezyo bantlamadır. Özel olarak tasarlanmış bir alçının vücut üzerindeki etkisini, vücuttaki doğal telafi yeteneklerini kullanmaya teşvik eder. Ağrı yönetimine, fasyal (deri altı) sistemin düzeltilmesine, lokomotor fonksiyonların yeniden öğrenilmesine, lenf dolaşımındaki sorunların onarılmasına ve lenfatik şişliğin giderilmesine yardımcı olur.