Kistler, vücudun çeşitli bölgelerinde oluşabilen, içi sıvı veya yarı katı materyalle dolu keseciklerdir. Genellikle iyi huylu olsalar da boyutlarına, yerleşim yerine ve hastada yarattığı semptomlara göre cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu yazıda, kist ameliyatı türlerini, ameliyat öncesi hazırlık sürecini, operasyon tekniklerini ve iyileşme döneminde dikkat edilmesi gerekenleri detaylı şekilde ele alacağız.

Kist Çeşitleri ve Ameliyat Gerektiren Durumlar
Kistler bulundukları bölgeye ve yapısal özelliklerine göre sınıflandırılır. Yumurtalık kistleri, böbrek kistleri, karaciğer kistleri ve epidermoid kistler en sık ameliyat edilen türlerdir. Ameliyat kararı genellikle şu durumlarda verilir:

• Kistin çapının 5 cm’yi aşması
• Ağrı, enfeksiyon veya iç kanama gibi komplikasyonların varlığı
• Kanser şüphesi (solid komponent veya düzensiz sınırlar)
• Komşu organlara baskı yaparak fonksiyon bozukluğuna yol açması

Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilerek kan testleri, görüntüleme (ultrason, MR) ve gerektiğinde biyopsi yapılır. Özellikle karın bölgesindeki kistler için ameliyattan 8 saat önce yeme-içme kesilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda bu ilaçlar geçici olarak bırakılır.

Kist Ameliyatında Kullanılan Cerrahi Yöntemler

• Laparoskopik (Kapalı) Ameliyat: Karın duvarına açılan 3-4 küçük kesiden kamera ve cerrahi aletlerle girilerek kist çıkarılır. Yumurtalık ve karaciğer kistlerinde sık tercih edilir. İyileşme süresi 3-5 gündür.
• Açık Cerrahi: Büyük veya kompleks kistlerde (örn: böbrek kistleri) karın veya ilgili bölgeye geniş bir kesi yapılır. Hastanede kalış süresi 2-4 günü bulabilir.
• Aspirasyon ve Skleroterapi: Özellikle karaciğer kistlerinde, ultrason eşliğinde iğneyle sıvı boşaltılır ve kist duvarının çökmesi için alkol enjekte edilir.
• Lazerle Kist Tedavisi: Cilt altı kistlerinde (epidermoid kist) lazerle kist kapsülü yakılarak tekrarlama riski azaltılır.

Ameliyat Sonrası İyileşme ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası ilk 24 saat ağrı kesicilerle ağrı kontrolü sağlanır. Laparoskopik ameliyatlarda 1 hafta, açık ameliyatlarda 3-4 hafta ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. Dikiş bölgesinin enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, ateş, akıntı) takip edilmeli ve pansumanlar düzenli değiştirilmelidir.

Komplikasyonlar ve Tekrarlama Riski
Kist ameliyatlarında enfeksiyon, kanama veya organ yaralanması gibi riskler %1-3 oranında görülür. Tekrarlama riski kist türüne göre değişir. Örneğin, endometrioma kistlerinde tekrarlama oranı %40’a ulaşabilirken, basit karaciğer kistlerinde bu oran %5’in altındadır.

Kist Oluşumunu Önleme İpuçları

• Hormonal dengesizliği olanlar düzenli kontroller yaptırmalı.
• Polikistik over sendromu olan hastalar kilo kontrolüne dikkat etmeli.
• Karaciğer kistlerinde hidatik kistten korunmak için hijyen kurallarına uyulmalı.