Kist Ameliyatı Nedir?

Kist ameliyatı, vücudun farklı bölgelerinde çıkan kistler için gerekli durumda yapılan cerrahi müdahalelerdir. Tıp alanında çok sık şekilde ismi duyulan ve çok sayıda rahatsızlığa da konu olan bu kistler, insan vücudunda değişik bölgelerde meydana gelebilen iyi ya da kötü huylu, yarı katı, içi sıvı ya da hava dolu keseye benzer yapıda oluşumlardır. Tümör ismiyle de bilinen kistler, genel olarak hasta kişilerde korkuya yol açsa da pek çok durumda da iyi huylu olan (benign) oluşumlar şeklindedir.

Bütün kistlerin aslında kötü huylu durumda olabilme ve sonradan kanserleşebilme olasılığı olduğu göz önüne alınarak test ve tetkiklerin gerçekleştirilmesi gerekir. Ayrıca bu kistlerin vücudun hassas bölgelerinde oluşabilir ya da büyümeleri devam ederek olumsuzlukları artırabilir. Bu yüzden vücudun herhangi bir noktasında tespit edilmiş olan kistler, gerekli araştırmanın ardından hastada neden olduğu komplikasyonlar da dikkate alınarak gerekli hallerde cerrahi operasyon yapılarak alınmalıdır.

Kistler, hastaların vücudunda milimetrik boyutlarda bulunabileceği gibi zaman içerisinde büyüme de gösterebilirler. Buna göre belli bir süre içerisinde iyileşme göstermeyen ve boyut açısından diğer oranları etkileyen bu kistler, diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamaması durumda ameliyat ile alınmaktadır.

Kist Ameliyatı Çeşitleri

Bölgelerine göre kist ameliyatı çeşitleri, insan vücudunda hangi bölge üzerinde yapıldığına göre sınıflandırılmaktadır. Buna göre insan vücudunda farklı bölge ve organlar üzerinde kist meydana gelebilir. Dolayısıyla her bir bölge ya da organ kisti için de bölgesine göre isimlendirilen kist ameliyatından bahsedilebilir. Bu noktada kist ameliyatı çeşitleri şu şekilde sıralanır:

• Beyin Kist Ameliyatı,
• Rahimde Kist Ameliyatı,
• Karaciğer Kist Ameliyatı,
• Dişte Kist Ameliyatı,
• Bilekte Kist Ameliyatı,
• Dermoid Kist Ameliyatı,
• Gözde Kist Ameliyatı,
• Memede Kist Ameliyatı,
• Araknoid Kist Ameliyatı,
• Over Kist Ameliyatı (Yumurtalıkta Kist Ameliyatı),
• Epidermal Kist Ameliyatı,
• Boğazda Kist Ameliyatı,
• Parmakta Kist Ameliyatı,
• Kulakta Kist Ameliyatı,
• Bacakta Kist Ameliyatı,
• Boyunda Kist Ameliyatı,
• Karında Kist Ameliyatı,
• Böbrek Kist Ameliyatı,
• Damakta Kist Ameliyatı,
• Kolda Kist Ameliyatı,
• Omuzda Kist Ameliyatı,
• Akciğer Kist Ameliyatı (Hidatik Kist Ameliyatı),
• Mesanede Kist Ameliyatı,
• Yüzdeki Kist Ameliyatı,
• Ses Tellerinde Kist Ameliyatı,
• Ağızda Kist Ameliyatı,
• Testiste Kist Ameliyatı,
• Miyom Kist Ameliyatı,
• Burunda Kist Ameliyatı,
• Koltuk Altı Kist Ameliyatı,
• Belde Kist Ameliyatı,
• Araknoid Kist Ameliyatı (Beyindeki Gelişimsel Kistler),
• Tiroglossal Kist Ameliyatı (Kanal Kisti Ameliyatı),
• Pilonidal Kist Ameliyatı (Pilonidal Sinüs/Kıl Dönmesi),
• Sebase Kist Ameliyatı (Yağ Kisti Ameliyatı),
• Çikolata Kisti Ameliyatı,
• İdrar Yolu Kist Ameliyatı.

Kist Ameliyatı Yöntemleri

Yöntemlerine göre kist ameliyatı çeşitleri, bölgelerine göre kist ameliyatı çeşitlerinden ayrı olarak değerlendirilmelidir. Burada söz konusu olan, ameliyatın hangi bölge üzerinde yapıldığından ziyade hangi yöntem ile gerçekleştirildiğidir. Dolayısıyla kist ameliyatında kullanılan yöntemlere göre de kist ameliyatları çeşitlere ayrılır. Buna göre kist ameliyatı yöntemleri şu şekilde çeşitlenir:

• Açık Kist Ameliyatı,
• Kapalı Kist Ameliyatı (Laparoskopik Kist Ameliyatı),
• Lazerle Kist Ameliyatı.

Kist Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

Kist ameliyatı yapılan durumlar, hastaların farklı bölgelerinde çıkan ve ilaç gibi tedavi yolları ile önüne geçilemeyen kist oluşması halleridir. Bu noktada kistler, kişilerin vücudunda türlü bölgelerde gelişim gösterebilmekteler. Genel olarak zararlı oluşumlar olmasalar bile bazı durumlarda tümör şüphesi barındırırlar. Buna göre başta tümör riski barındırması olmak üzere şu gibi durumlarda kist ameliyatlarına başvurulur:

• Kistlerin bir tümör riski doğurması halinde,
• Kistlerin geliştiği bölgeyi büyük oranda etkilemeye başladığı hâllerde,
• Rahim ve yumurtalık kistleri, sürekli olarak kanama yapmaları ve kadınlarda doğurganlık durumunu engellemeleri halinde,
• Diş kistleri söz konusu olup da sürekli olarak ağrılar oluşturması halinde kist ameliyatları yapılarak alınır. 

Kist Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kist ameliyatı yapılışı, farklı yöntemler kullanılarak ve kistin olduğu yere göre farklı vücut bölge ve organları üzerinde gerçekleşmektedir. Buna göre kist ameliyatları, kistin bulunduğu bölgeye göre değişen adım ve işlemler içerir. Dolayısıyla her kistin ve her kist için uygulanan cerrahi yöntemin ameliyat süreci farklıdır. Bu noktada genel olarak kist ameliyatı sürecinden ve ameliyat prosedürünün işleyişinden bahsedilebilir. Kist ameliyatı prosedürü şu aşamaları içermektedir:

• Kist ameliyatları, genel olarak 1 saat sürmektedir. 
• Genel prosedüre göre hastaya genel anestezi ya da farklı anestezi teknikleri uygulanabilir.
• Konumu açısından kist incelenir. Eğer çıkartılabilecek bir konumda ise kistin alınması işlemine başvurulur. 
• Ancak konumu açısından kist, çıkarılamayacak bir pozisyonda ise ya da ameliyatın risk ve tehlike oluşturabileceği bölgeler üzerinde içi sıvı dolu olan bir kist mevcut ise bu kistin alınması yerine içinin boşaltılması işlemi yapılır. 
• Kistin içinin boşaltılması ise iğne yardımı ile gerçekleştirilir. 
• Cerrahi müdahale ile alınan bütün kistler ve ayrıca iğne yardımı ile içi boşaltılan tüm kistlerdeki iç bölgenin sıvı örnekleri, kesinlikle patoloji laboratuvarına gönderilmelidir. Burada incelenmelidir. 
• Laboratuvar sonucuna bağlı olarak ise hastanın sonraki süreçteki tedavi planı oluşturulmalıdır. 

Kist Ameliyatı Yan Etkileri

Kist ameliyatı yan etkileri, ameliyat tamamlanmasının ardından hastalarda kısa süreli etkiler şeklinde meydana gelebilmektedir. Ameliyatın ardından görülebilen bu yan etkiler, sıkıntının giderilmesi adına ilaç yardımıyla kontrol altına alınabilir. Kist ameliyatı yan etkileri arasında şunlar yer alır:

• Ağrı Şikayeti: Kist ameliyatı sonrası ağrı şikayeti görülebilir. Bu ağrılar, ameliyat kapalı yöntemle uygulanmışsa çok kısa süreli ve hafif seviyede olacaktır. Ancak açık yöntemle gerçekleşmişse ağrılar uzun süreli olarak yaşanabilir. Bu ağrılar, doktor tarafından verilen ilaçlar sayesinde kontrol altına alınabilir. Ayrıca hastanede yatış süresi içerisindeyken iğne kullanılarak ve sonrasında taburcu olunmasının ardından ise ağrı kesici ilaçlar verilerek tedavi devam eder. 
• Karın Şişliği: Kist ameliyatı sonrası karın şişliği meydana gelebilir. Bu sorun, rahmin, bağırsakların ya da yumurtalıkların zaman içerisinde iyileşme göstermesine bağlı olur. Kısa süre içerisinde de geçer. 
• Doku Hassasiyeti: Kist ameliyatı ardından ameliyat edilen bölge üzerinde bir iki gün kadar bir süre boyunca bir hassasiyet yaşanabilmektedir. Söz konusu doku hassasiyeti sorunu ise geçici olur. 
• Cinsel Bozukluklar: Özellikle gerçekleştirilen yumurtalık kisti operasyonları sonrasında kişide cinsel ilişki esnasında sıkıntılar yaşanabilir. 

Kist Ameliyatı Riskleri

Kist ameliyatı, cerrahi müdahalelere özgü riskler barındırmaktadır. Ancak nadir seviyede olsa bile bazı hastalarda birtakım risklerin oluşma riski vardır. Bu risklerin oluştuğu durumlar, hastanede kalış süresi içerisindeyken doktor tarafından direkt olarak kontrol altına alınmaktadır. Buna göre bazı hastalarda meydana gelebilecek riskler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Kanama oluşma riski,
• Enfeksiyon gelişmesi riski,
• Kistin tekrarlama riski,
• Kistin alınamaması ya da temizlenememesi riski,
• Akciğer/solunum yetmezliği riski,
• Pıhtı oluşumu riski vardır. 

Kist Ameliyatı Sonrası

Kist ameliyatı sonrası, operasyonun uygulandığı bölgeye ve hastanın kistinin türüne bağlı olarak farklı müdahaleler gerekebilir. Bu noktada doktor tarafından hastaya ameliyat sonrası yapması gerekenler detaylı şekilde aktarılacaktır. Bu talimatlara uyulması durumunda hastada kısa bir zamanda iyileşme görülmesi mümkündür. Buna göre genel olarak kist ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

• Kist ameliyatı sonrası iyileşme, hastanın doktor tarafından tavsiye edilen noktalara dikkat etmesi ile daha hızlı gerçekleşmektedir. Buna göre 1 ila 5 gün kadar hastanede kalan ve taburcu olan hastalar için kist ameliyatı sonrası iyileşme süresi, 5 ila 20 gün kadar bir süreçte ifade edilebilir. Bu süre içerisinde hastaların işe dönmesi mümkün olur. 
• Kist ameliyatı sonrası tedavi süreci de hastadan hastaya göre değişiklik gösterir. Her kişinin durumuna göre doktoru tarafından ameliyat sonrası bir tedavi planı belirlenir. 
• Yumurtalıkta kist ameliyatı sonrası adet kanamaları, genellikle ameliyatı takip eden 1 aylık süre içinde başlamaktadır. Bu sürede başlaması beklenir. Ancak bu süre, kişinin son adet tarihine bağlı olarak değişebilir. Ayrıca ameliyat stresi kaynaklı olarak bazı kişilerde adet düzensizliği problemi de meydana gelebilmektedir. 
• Kist ameliyatı sonrası kadınlarda (o bölgede yapılıyorsa) kızlık zarında herhangi bir zarar oluşmaz. Ancak yine de kist ameliyatı sonrası cinsel ilişki sırasında yaşanan bazı sıkıntılar olabilir. 
• Kist ameliyatı sonrası hamile kalma düşüncesinin oluşması halinde öncelikle çiftlerin 6 ay boyunca korunması ve 1 yıl süre kadar da çocuk sahibi olmaması tavsiye edilmektedir. Ayrıca dermoid kist ameliyatı sonrası hamilelik planlaması da yapılabilir. Yalnızca ameliyatı takip eden kısa bir zaman içerisinde cinsel ilişki yaşanmaması ve gebe kalınmaması gerekir. 
• Kist ameliyatı sonrası hastanın beslenmesi için sıvı gıdalar tercih edilerek başlanır. İlk gün boyunca sadece sıvı ile beslenmesi gerekmektedir. İkinci gün içerisinde ise sıvı ve katı gıdalar beraber alınabilir. Üçüncü gün ardından katı beslenmeye başlanabilmektedir. Ayrıca ameliyatın ardından meydana gelen ödem ve şişlik sorunları için sıvı ve sebze ağırlıklı beslenilmesi yararlıdır. Haricinde gün içerisinde minimum 3 litre kadar su tüketimi gerekmektedir. 
• Ameliyat sonrası operasyon bölgesine bir zarar getirmemek ve yaranın da zorlanıp açılmamasını sağlamak için 1 ay boyunca hastanın ağır spor yapmaması gerekir.
• Kistin türüne göre kist ameliyatı sonrası cinsel ilişki, pansuman süresi, banyo yapma süresi, sauna ya da buhar banyosundan uzak durma süresi gibi bazı önlemler alınması gerekli görülebilir. Bu noktada kist türüne göre doktor bir bilgilendirme yapacaktır.
• Kist ameliyatı ardından yeniden kist oluşumunu engellemek adına doktor tarafından reçete edilen ilaçların kullanılması önerilir. Bu ağrı kesici ya da antibiyotik ilaçların aksatılmadan düzenli şekilde alınması gerekmektedir. Özellikle antibiyotikler kistin tekrar etmemesi açısından oldukça büyük önem taşımaktadır.
• Ameliyat sonrası hastada iyileşme durumunu kontrol edebilmek ve hastada kistin yeniden meydana gelip gelmediğini değerlendirmek için doktor tarafından rutin kontroller yapılır. Bu rutin kontrollerin hem süreleri hem de zaman aralıkları ise kistin bölgesine ve türüne bağlı olarak farklılık gösterir. Dolayısıyla hastanın durumuna göre kontrol süre ve aralıkları doktor tarafından belirlenir. Hastanın da bu kontrol tarihlerine riayet etmesi tavsiye edilir.
• Ameliyatın ardından iyileşme sürecini olumsuz yönde etkileyebilecek alkol ve sigara gibi kullanımlardan uzak durulmalıdır. Çünkü bunların tüketimi, kist oluşumunu da tetikleyebilmektedir. Bu yüzden mümkün olduğu kadar uzak durulması gerekir. 
• Ameliyat sonrası düzenli bir şekilde spor yapılması, vücut içerisindeki toksinlerin atılması sağlayabilir. Ayrıca damarların da açılmasına yardımcı olabilir. Bu etkiler sayesinde ise oluşma ihtimali olan kistlerin önlenmiş olabilir. Bu noktada önerilen en iyi spor ise gün içerisinde yarım saat kadar gerçekleştirilen yürüyüşlerdir.