Kondromalazi patella, diz kapağı (patella) kıkırdağının yumuşaması veya hasar görmesiyle ortaya çıkan yaygın bir ortopedik sorundur. Özellikle genç yetişkinlerde ve sporcularda görülen bu durum, diz önü ağrısının başlıca nedenlerinden biridir. Bu makalede, kondromalazi patellanın nedenleri, belirtileri, teşhis yöntemleri, tedavi seçenekleri ve korunma önerilerini detaylıca ele alacağız.

Kondromalazi Patella Nedir?
Kondromalazi patella, diz kapağının arka yüzeyini kaplayan kıkırdağın aşınması, yumuşaması veya yırtılmasıdır. Kıkırdak dokusu, kemiklerin sürtünmesini engelleyen bir yastık görevi görür. Bu yapı zarar gördüğünde, diz hareketleri sırasında ağrı ve inflamasyon gelişir. Hastalık genellikle koşucular, bisikletçiler ve merdiven inip çıkmayı gerektiren işlerde çalışanlarda daha sık görülür.

Risk Faktörleri

• Tekrarlayan Diz Bükme Hareketleri: Koşu, zıplama veya uzun süreli çömelme.
• Kas Dengesizliği: Uyluk ön (kuadriseps) ve arka (hamstring) kaslarının zayıflığı.
• Diz Anatomisi: Yüksek veya düşük patella pozisyonu gibi yapısal anomaliler.
• Geçirilmiş Yaralanmalar: Diz kapağı çıkığı veya kırığı öyküsü.

Belirtileri

• Diz önünde hissedilen ve merdiven inip çıkarken artan keskin ağrı.
• Uzun süre oturduktan sonra dizde tutukluk hissi (“sinema belirtisi”).
• Diz bükülürken veya gerilirken çıtırtı sesi (krepitasyon).
• Koşu veya çömelme sonrası ağrıda şiddetlenme.

Teşhis Yöntemleri

1. Fizik Muayene: Doktor, diz kapağını hareket ettirerek ağrıyı ve krepitasyonu değerlendirir.
2. Görüntüleme:
   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Kıkırdak hasarının derecesini gösterir.
   • Röntgen: Kemik yapıları ve diz hizasını kontrol etmek için kullanılır.
3. Artroskopi: Şüpheli vakalarda küçük bir kamera ile diz içi görüntüleme yapılabilir.

Tedavi Seçenekleri
Kondromalazi patella tedavisi, hasarın şiddetine ve hastanın yaşam tarzına göre planlanır.

Cerrahi Olmayan Tedaviler

• Fizik Tedavi: Kuadriseps ve hamstring kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler. Örneğin, bacak uzatma hareketleri ve duvara yaslanarak yapılan çömelmeler.
• Ağrı Yönetimi: Nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ) ve buz uygulaması.
• Dizlik ve Bandajlar: Patellanın doğru hizalanmasını sağlayan medikal ürünler.
• PRP (Plateletten Zengin Plazma) Tedavisi: İyileşmeyi hızlandırmak için enjeksiyonlar.

Cerrahi Tedaviler

• Artroskopik Debridman: Aşınmış kıkırdak dokusunun temizlenmesi.
• Mikrokırık Cerrahisi: Kıkırdak yenilenmesini uyarmak için kemikte küçük delikler açılması.
• Patella Realignment: Diz kapağının anatomik pozisyona getirilmesi için yapılan ameliyatlar.

Korunma ve Öneriler

• Egzersiz Programları: Diz çevresi kasları güçlendiren pilates veya yoga.
• Doğru Ayakkabı Seçimi: Koşu sırasında şok emilimi sağlayan tabanlıklar.
• Aktivite Modifikasyonu: Yüksek etkili sporlar yerine yüzme veya bisiklet tercih etmek.
• Kilo Kontrolü: Fazla kiloların diz eklemine yük bindirmesini önlemek.

İyileşme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedavi sonrası ilk 6-8 hafta, diz üzerine aşırı yük bindiren hareketlerden kaçınılmalıdır. Fizik tedavi seansları düzenli olarak takip edilmeli ve doktorun önerdiği egzersizler evde tekrarlanmalıdır. Ağrı şiddetlenirse aktivite seviyesi yeniden gözden geçirilmelidir.

Kondromalazi patella, erken müdahale edildiğinde başarıyla yönetilebilen bir durumdur. Ancak tedavi edilmezse, osteoartrit gibi daha ciddi eklem problemlerine yol açabilir. Diz ağrınız varsa, ortopedi uzmanına başvurarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturmanız önerilir.